Mini-viering voor thuis - 6e zondag van de veertigdagentijd
• Ga samen aan tafel zitten rond een lichtje,
dit kan een gewone kaars zijn of een waxinelichtje.
• Leg de viltdoek (als u deze zelf gemaakt heeft) of de tekening van de vijfde zondag erbij. (zie de Extra's bij de kinderwoorddienst)
• Steek het lichtje aan en zing/bid samen:
Lied: Ik ben de wijnstok
Ik ben de wijnstok,
mijn Vader de wijngaardenier.
Gij zijt de ranken,
dus blijft in Mij, Ik blijf in u,
dan vindt Hij vruchten hier.
Zingt voor de Vader de wijngaardenier;
dus blijft in Mij, Ik blijf in u,
dan vindt Hij vruchten hier.
• Lees dan het verhaal uit het Evangelie van Johannes 3,14-21 uit de Bijbel of lees de navertelling.
Vandaag vieren we Palmzondag. Jezus is op weg naar Jeruzalem om Pesach te vieren, het Joodse Paasfeest. Het volk van Israël viert dan de vlucht uit Egypte en de bevrijding uit de slavernij. Heel veel mensen en kinderen staan langs de kant van de weg om te juichen en te zingen. Het lijkt wel Koningsdag en Jezus is ook een soort Koning.
De intocht van Jezus in Jeruzalem
Het is bijna Paasfeest. Dan moet je in de grote stad Jeruzalem zijn. Daar kan je het beste Paasfeest vieren. Daarom gaat ook Jezus naar Jeruzalem. Zijn leerlingen gaan mee. Als ze bijna in de stad zijn, stuurt Hij twee leerlingen de andere kant op, naar een klein dorpje. Hij wijst: “Ga naar dat dorpje daar. Als je het dorp binnenkomt is het eerste wat je ziet een jong ezeltje. Dat ezelsveulen staat vastgebonden. Nog nooit heeft er iemand op zijn rug gezeten. Dat veulentje moet je losmaken en meenemen. Misschien zal er iemand tegen jullie zeggen: "Hé, wat doen jullie daar?" Dan moet je zeggen: “De Heer heeft het nodig. Maar Hij stuurt het snel weer terug.”
De twee leerlingen lopen naar het dorp. Ja, daar staat een ezelsveulen. Precies zoals Jezus zei. Het is vastgebonden aan een buitendeur. Snel maken ze het jonge ezeltje los. Sommige mensen uit de buurt roepen: “Hé, wat doen jullie daar? Je kan niet zomaar dat ezeltje los maken.” De leerlingen kijken elkaar even aan. Dan antwoorden ze, zoals Jezus zei: “De Heer heeft het nodig. Maar Hij stuurt het snel weer terug.”
Het werkt. De mensen laten hen nu met rust. Snel brengen ze het jonge ezeltje bij Jezus. Over de rug van het ezeltje leggen ze hun jassen. Jezus gaat op de rug van het ezeltje zitten. Zo trekken ze verder, de stad binnen. Veel mensen leggen hun jassen op de weg. Anderen leggen groene takken op de grond. Die halen ze snel uit het veld. Iedereen in de buurt van Jezus juicht en roept: “Hosanna! Gezegend Hij die komt in de Naam van de Heer. Lang leven het Koninkrijk van onze vader David dat nu snel komt. Hosanna in den hoge!”
• Praat met elkaar door over het verhaal
- Waarom zijn 
de mensen en kinderen blij als Jezus op bezoek komt?
(Denk aan: Ze gaan samen Pesach vieren, de herdenking van de bevrijding van het Joodse volk uit de slavernij in Egypte; Jezus vertelt mooie verhalen over God en over de hemel; Hij maakt mensen beter; Hij troost mensen; Hij vergeeft mensen die spijt hebben; Hij houdt van mensen die arm, eenzaam, ziek en een vreemdeling zijn; Hij geeft mensen te eten.)
- De mensen zingen Jezus toe, zwaaien met palmtakken en leggen kleden en jassen op de grond waar Hij overheen kan rijden…als een echte koning over een rode loper! Maar wat is het verschil tussen Jezus en een gewone koning?
(Een gewone koning komt op een prachtig paard of in een koets, maar Jezus komt op een eenvoudig ezeltje; een gewone koning is heel rijk en heeft allemaal dienaren, terwijl Jezus heel eenvoudig leeft en juist zélf dienaar wil zijn; een gewone koning heeft een leger en gaat misschien wel oorlog voeren, maar Jezus wil juist geen oorlog maar vrede.)
- Als Jezus richting Jeruzalem rijdt en langs de mensen komt, beginnen zij te zingen en te roepen: ‘Hosanna!’. Dit betekent ‘Red ons!’ of ‘Help ons!’. Waarom roepen de mensen dit? Waarom willen ze gered worden?
Dit is best een moeilijke vraag, maar wel een belangrijke. Luister maar naar wat de kinderen zelf bedenken, dat is het belangrijkste. Misschien herhalen ze een beetje het antwoord van vraag 1 waarom de mensen blij zijn als Jezus komt. (Aanvulling: Sommige mensen voelen zich niet vrij vanwege de bezetting door de Romeinen en hopen dat Jezus hen zal wegjagen. Andere mensen zijn arm of ziek en hopen dat Jezus hen te eten geeft of beter maakt. Er zijn ook mensen die geloven dat Jezus de Messias/de Zoon van God is, die hen belooft dat er later een mooi plekje voor hen is in de hemel.)
Bekijk hierna het volgende filmpje, waarin we ontdekken dat niet iedereen blij was met Jezus’ komst:
- We hebben te snel gejuicht! Niet iedereen is blij met Jezus. Tussen alle lachende en zingende mensen staan ook de boze en bange mensen gezien? Maar waarom zijn er ook mensen die bang zijn voor Jezus of boos op hem?
(Psalmzondag is een mooie, feestelijke dag, maar aan het einde van de dag begint de lijdensweek van Jezus. Hij wordt verraden, veroordeeld en gekruisigd! Omdat Hij zoveel over God vertelde en omdat Hij zichzelf met God vergeleek; er waren ook mensen boos omdat Jezus koning genoemd werd; “Nou, hij is niet míjn koning!”, dachten ze. Sommige Romeinse soldaten hadden zich tussen de mensen verborgen om te controleren wat Jezus ging vertellen, want hun baas was bang dat de mensen Jezus tot koning zouden uitroepen en dat Hij een leger zou vormen. Dit wilde Jezus echter niet, Hij wilde vrede, en sommige volgelingen waren hier boos en teleurgesteld over.)
Viltdoek
De afgelopen weken hebben we zondag na zondag het viltdoek mooier en voller gemaakt: de druivenplant groeit en bloeit. Jezus is de stam en wij zijn de takken die hieraan verbonden zijn, en onze takken dragen heerlijke druiven!
Maar vandaag ontdekken we dat er ook mensen zijn die niet bij Jezus willen horen, die niet aan zijn stam verbonden willen zijn. Hoe dieper Hij Jeruzalem binnenrijdt, hoe minder gelach en gezang Hij hoort. Er komt een schaduw over de stad, het wordt stiller en stiller, en om zich heen ziet Hij meer en meer boze en bange gezichten.
’s Avonds wordt Jezus verraden door Judas, één van zijn vrienden! Hij wordt gearresteerd. Alles wordt van hem afgenomen: zijn mantel, zijn riem, zijn sandalen, maar ook zijn goede naam, zijn familie, zijn vrienden en zijn volgelingen. Jezus wordt helemaal kaal gemaakt!
Haal nu samen het viltdoek leeg. Alleen het kruis blijft staan. Zo eindigt deze bijeenkomst een beetje triest. Gelukkig is dit het einde nog niet. Hoe het verder gaat met de wijnstok en met Jezus horen we volgende week.
• Bid samen een gebedje
Lieve Jezus,
U bent heel dichtbij vandaag!
Na een lange reis vol verhalen en avonturen
bent U eindelijk, bijna thuis.
U hoort al gezang en gelach in de verte,
maar als U dichterbij komt,
ziet U ook bedroefde, boze en bange gezichten.
Soms zijn wij verdrietig,
wilt U ons dan troosten?
Soms zijn wij boos,
wilt U ons dan weer rustig maken?
Soms zijn wij bang,
wilt U ons dan weer moedig maken?
Want als wij blij zijn,
dan kunnen wij weer zingen, lachen en juichen,
en dan roepen we met een grote glimlach: ‘Hosanna!’
Amen
• En eindig met het Onze Vader.
• Sluit af door het lichtje uit te blazen. In je hart blijft het branden.
We wensen jullie een mooie viering!
Juichen
In de kerk
Wanneer de kinderen naar voren komen om naar de kinderwoorddienst te gaan, vraag de voorganger dan om het viltbord met de wijnstok mee te geven aan de kinderen naar hun eigen ruimte.
In de eigen ruimte
In de eigen ruimte legt u een paars kleed neer (de liturgische kleur van de Veertigdagentijd).
Leg het viltbord met de afbeelding van de deze zondag erbij.
Zet de kaars erbij en steek hem aan, maak een kruisteken en bid het gebed of het Onze Vader.
Zing of lees het 40 dagenliedje (dit kan ook als uitzendliedje gebruikt worden als de kinderen de kerk verlaten).
We doen een eenvoudig opwarmspel rondom ‘juichen’.
- Vraag eerst aan de kinderen wie weet wat ‘juichen’ is. Daar komen vast goede antwoorden op.
- Wanneer juichen we? Geef voorbeelden van momenten om te juichen.
- Nodig een paar kinderen uit om voor te doen hoe je kan juichen.
Nu gaan we samen een hele bijzondere ‘juich’ bedenken:
- De kinderen gaan op een rij staan. Als er veel kinderen zijn dan kan dit met 2 of 3 groepen gespeeld worden.
- Kind 1 gaat voor de groep staan en gaat juichen. Bijvoorbeeld door de armen omhoog te gooien. Daarna gaat dit kind weer terug in de rij.
- Kind 2 gaat nu voor de groep staan en imiteert dit juichen, maar verzint er iets bij. Bijvoorbeeld door eerst met beide armen omhoog te juichen en vervolgens een rondje te draaien.
- Kind 3 imiteert de eerste twee kinderen en voegt ook iets toe aan het juichen. Bijvoorbeeld de beide armen omhoog, een rondje draaien, en in de lucht springen. Maar laat de kinderen zelf iets bedenken. Herhaal het juichen eventueel een keer als begeleider als het wat onduidelijk wordt.
- Kind 4 imiteert nu de eerste drie kinderen en voegt hier nog een vierde manier van juichen aan toe.
- Na hoeveel keer juichen/kinderen wordt het te moeilijk om te onthouden wat te doen? Het is helemaal niet erg als het niet meer lukt, dat is juist lachen, en daarna gaan we het met nieuwe kinderen nog een keer proberen.
- Alle kinderen gaan ter afsluiting allemaal tegelijk de lange juich doen die ze bedacht hebben. Alles wat ze doen is goed natuurlijk.
Extra's:
Zo kun je een palmpaasstok maken
Materiaal:
Houten kruis:
- latten of rechte takken van 40 en 60 à 70 cm lang
- touw of metaaldraad
Buxustakjes
Stroken gekleurd crêpepapier
Plakband
Rozijnen of krenten
Draad en naald
Pinda's in de dop
Citroen of sinaasappel
Een ei (echt of chocolade)
Broodhaantje
Zo doe je het
Fixeer het kruispunt van de takken of latten met touw of metaaldraad.
Dit werkje kunt u het beste vooraf doen.
Omwikkel het kruis met crêpepapier. Rijg van dertig pinda's een slinger. Rijg ook een ketting van de rozijnen of de krenten. Versier het kruis met de verschillende onderdelen. Zet het broodhaantje er tot slot bovenop.
Symboliek van de palmpaasstok
Elk onderdeel van de palmpaasstok heeft een symbolische betekenis. De stok vertelt het verhaal van de gebeurtenissen in de Goede Week. Lees welk verhaal de verschillende onderdelen vertellen.
Buxustakjes: staan symbool voor de palmtakken waarmee de mensen langs de weg stonden toen Jezus Jeruzalem binnentrok. Deze takjes kunnen mee naar huis gegeven worden om achter het kruisbeeld te steken. Daar blijven ze zitten tot Aswoensdag volgend jaar. Ze zijn symbool voor eeuwig leven.
Houten kruis: verwijst naar wat er op Goede Vrijdag zal gebeuren met Jezus, die zal sterven aan het kruis. Op Palmzondag weten de mensen dat nog niet; dan is het nog feest. Het kruis is nu nog verborgen onder de versiering.
Versiering (crêpepapier): benadrukt het feestelijke karakter van de intocht.
Broodhaantje: verwijst naar het Laatste Avondmaal (het brood) en de haan zelf is de haan die straks, wanneer Jezus gevangen genomen is, zal kraaien als Petrus Jezus zal hebben verloochend. Ook verwijst de haan naar de paasmorgen, de ochtend van de Verrijzenis. De haan is de eerste die de paasmorgen begroet. Het broodhaantje wordt pas met Palmpasen op de stok gezet.
Slingers van rozijnen of krenten: verwijzen naar de wijn van het Laatste Avondmaal. 12 rozijnen verwijzen naar de 12 apostelen.
Pinda's: aan de stok zouden 30 pinda's gehangen kunnen worden die verwijzen naar de 30 zilverlingen die Judas krijgt voor het verraden van Jezus.
Citroen of sinaasappel: verwijst naar de spons met zure wijn waar Jezus van mocht drinken.
Eieren: zijn een teken van nieuw leven, en verwijzen zo naar de verrijzenis.
Toneelstukje spelen
We gaan dit bijbelverhaal samen naspelen, zodat de kinderen zich kunnen inleven in de gebeurtenis.
Rollen:
- Jezus
- Ezeltje
- Mensen langs de kant van de weg:
• De meesten zijn blij en zingen Hosanna.
• Maar er zijn ook hier en daar mensen die boos, bang of vals kijken. Afhankelijk van de grootte van de groep spelen 1-4 kinderen de boze en bange mensen. Ze worden op zo’n manier aangewezen dat het kind dat Jezus speelt dit niet ziet.
- Kinderen die de stadspoort uitbeelden en met hun armen een boog vormen
- Extra: een paar leerlingen/volgelingen die rustig meelopen en zwaaien (als er meerdere rollen nodig zijn)
Een begeleider of (wat ouder) kind/tiener speelt het ezeltje. Jezus gaat op de rug zitten. Het ezeltje loopt langzaam naar de stadspoort die gemaakt wordt door 2-4 kinderen die tegenover elkaar staan en met hun armen een boog vormen.
Terwijl Jezus op het ezeltje langzaam de stadpoort nadert, wordt Hij toegezongen door de mensen aan weerszijden van het pad. Ze roepen ‘Hosanna!’. Eventueel lopen een paar leerlingen/volgelingen mee die lachen en zwaaien naar de mensen.
Een klein aantal mensen blijft echter stil en kijkt boos, angstig of een beetje vals. Oefen maar even met alle kinderen hoe ze dat doen. Zij staan verborgen tussen de andere mensen.
Opdracht: het kind dat Jezus speelt moet goed kijken en na afloop vertellen welke kinderen de boze/bange mensen speelden. Hoeveel heeft hij/zij goed geraden?
Bij de poort aangekomen moet Jezus proberen om eronderdoor te gaan zonder zijn hoofd te stoten! De kinderen die de boog maken mogen een klein beetje tegenwerken door hun armen iets te laten zakken: zó makkelijk komt Jezus niet in Jeruzalem! Maar uiteindelijk lukt het wel.
Dit rollenspel duurt niet zo lang en kan een paar keer achter elkaar gespeeld worden, zodat kinderen meerdere rollen spelen. Na elke ronde vertelt het kind dat Jezus speelde welke kinderen níet blij waren met zijn komst.
Alternatief voor een palmpaasstok maken
Normaal maken we op Palmzondag mooie palmpaaskruisen samen. Daarna brengen de kinderen deze rond naar parochianen die kwetsbaar, alleen of ziek zijn, of die dit jaar afscheid hebben moeten nemen van een dierbare.
Dit jaar kan dit natuurlijk niet vanwege het Coronavirus, maar we hebben een eenvoudig alternatief bedacht. We gaan palmpaaskruisen tekenen en kleuren en in de brievenbus doen van de mensen die we normaal zouden bezoeken.
Hieronder staat een dubbelzijdig kleurblad dat u kunt uitprinten. Dit lege kruis mogen de kinderen kleuren en versieren met de symbolen van het palmpaaskruis en wat ze zelf hierbij bedenken. Schrijf ten slotte een lieve groet voor degene die het palmpaaskruis krijgt.
Zo tekenen en kleuren we een palmpaaskruis:
- We gebruiken de kleuren van Gods schepping. Blauw is de kleur van…? Groen is de kleur van…? Geel is de kleur van…? Rood is de kleur van…? Welke kleuren vind je nog meer mooi?
- Eitjes aan het kruis. Zoals een kuikentje uit het eitje tikt, zo breekt Jezus uit de grot. Nieuw leven wordt geboren!
- 30 Rozijntjes: 30 zilverstukken die Judas kreeg om Jezus te verraden.
- 12 pinda’s of snoepjes: dit zijn de 12 apostelen, 12 vrienden van Jezus.
- Mandarijntjes: deze kunnen heel zuur zijn, net als de azijn die Jezus moet drinken als Hij dorst heeft aan het kruis.
- Haantje van brood: de haan zingt dat de nieuwe dag begint, de zon komt op! Maar het haantje waarschuwt ons ook als er een roofdier op de loer ligt.
- Palmtakje: hiermee begroeten we Jezus als Hij komt.
- Het palmpaaskruis doet ons aan alle belangrijke Paasdagen denken: van Palmzondag (Palmtakje) gaan we naar Witte donderdag (broodhaantje), vervolgens Goede vrijdag (kruis), en ten slotte Pasen (feest en versiering).
- Schrijf iets liefs op voor degene die het palmpaaskruis krijgt. Bijvoorbeeld:
Ik heb dit palmpaaskruis voor u gekleurd,
hopelijk vindt u het mooi!
Groetjes van…
De kinderen mogen zelf iemand uitkiezen naar wie zij deze tekening brengen. U kunt ook even informeren of er mensen zijn die dit zullen waarderen.
Werkblad: Kleurplaat Kruis
Achtergrond
Hier is informatie te vinden over de context van de lezing of de plaats en tijd in het kerkelijk jaar. Ook kan hier informatie over feesten, personen, gedenkdagen en gebruiken gevonden worden.
Palmzondag
Achtergrond
Op Palmzondag maken we de overgang naar de Goede Week. We beginnen met het verhaal van de intocht van Jezus in Jeruzalem. Alle mensen staan enthousiast te zwaaien met palmtakjes. Ze roepen Jezus toe: ‘Hosanna, Zoon van David.’ Helaas duurt dit enthousiasme van de menigte niet lang. Slechts een paar dagen laten zullen ze roepen: ‘Kruisigt Hem.’ In de liturgie van Palmzondag vieren we deze omslag. Na de vreugde van de intocht lezen we verder in Lucas het lijdensverhaal, tot en met de dood van Jezus en zijn graflegging.
Later in de week, op Goede Vrijdag, zullen we dit lijdensverhaal nogmaals lezen, maar dan zoals de evangelist Johannes het optekent.
Opmerkelijk, maar helemaal in de geest van het Lucasevangelie, is het woord van vergiffenis dat Jezus uitspreekt voor de soldaten die Hem aan het kruis slaan. Ook de wanhoopskreet die we bij Marcus horen, ontbreekt hier en wordt vervangen door het veel rustiger: 'In uw handen beveel Ik mijn geest.'
Wij hebben ons deze keer geheel gericht op de rol van Petrus en de omslag die hij doormaakt in deze moeilijke nacht. Het haantje op de palmpasenstok verwijst naar zijn beleving van deze afschuwelijke gebeurtenissen. En het houdt ons tegelijk ook een spiegel voor: zijn wij trouwe vrienden, in goede en slechte dagen?
Triduüm
Tijdens de drie heilige dagen volgen we Jezus op zijn laatste momenten.
Op Witte donderdag vieren we dat Hij ons de eucharistie schenkt als Hij het brood en de wijn rondgeeft aan zijn leerlingen en hen vraagt om dit steeds opnieuw te doen om Hem te gedenken.
Op Goede Vrijdag gedenken wij zijn dood aan het kruis.
Op Stille zaterdag realiseren we ons dat Hij werkelijk gestorven is. In de Paasnacht vieren we tenslotte zijn opstanding uit de dood.
Het Triduüm is eigenlijk één grote lange viering, verspreid over drie dagen. We sluiten de viering van Witte Donderdag en Goede Vrijdag daarom niet af met de gebruikelijke zegen.
Palmtakjes
De palmtakjes die we deze zondag zegenen worden traditioneel thuis achter een kruisbeeld gestoken en vlak voor Aswoensdag weer meegenomen naar de kerk. Ze zijn dan helemaal verdord. Ze worden verbrand en we worden met de as van deze verdorde palmtakjes getekend en bemoedigd om de Veertigdagentijd goed te beginnen.
- Kijk samen naar het viltbord met de afbeelding van deze zondag. Wat zie je? (Een wijnstok die in bloei staat, met vruchten en vogeltjes. Je kunt hem ook eerst samen afmaken.)
- een ouder speelt de stam. (of een stevige volwassen kinderwoorddienstleider)
- Die gesnoeide, kale druivenplant lijkt kwetsbaar, maar is eigenlijk heel krachtig. Jullie kennen misschien ook kinderen/tieners die kwetsbaar lijken, bijvoorbeeld omdat zij verlegen zijn, of een ziekte hebben, of nog wat moeite met leren hebben, niet uitblinken in sport, of stil zijn om een reden die je niet kent. Zij lijken wat op een gesnoeide struik. Zou het kunnen dat zij ook van binnen een kracht hebben die nog zichtbaar moet worden?
Werkwijze: