Opening
Bomen
Leg een groene doek, de liturgische kleur, in het midden van de kring op een tafeltje.
Zet daarbij een kaars en de afbeelding van een kale boom. (zie voor een voorbeeld de Extra's)
Ga met de kinderen in de kring zitten. Maak samen een kruisteken en steek de kaars aan. Lees het gedichtje ‘Boom in de tuin’.
Vertel de kinderen dat in de evangelie lezing van deze dag Jezus mensen vergelijkt met bomen. Lees dan de evangelielezing van deze zondag.
Boom in de tuin.
Boom in de tuin, ik hou van jou.
Je staat altijd buiten, ook in de kou.
Je piept niet, je zeurt niet, vraagt niet om een trui.
Bent altijd tevreden, ook bij een bui.
Vraagt nooit om een poncho of een paraplu.
En als het waait, buig je mee, zoals nu.
Boom in de tuin, ik hou van jou.
Ben ik verdrietig, dan zeg jij: ’Vertrouw!’
Ben ik chaotisch, dan zeg jij: ’Sta stil!’
Voel ik me duf, dan zeg jij: ‘Kijk, april!’
En als ik tegen mijn grenzen aan loop,
altijd weer geef je me kracht en hoop.
Boom in de tuin, wat is je geheim?
Hoe kan ik ook zo vol leven zijn?
Hoe blijf ik groeien en bloeien en stralen,
met blaadjes die ritselen van de verhalen,
met bloesems en vruchten, rijp en gezond?
‘Gewoon,’ zegt de boom, ‘voel de zon op je kroon,
en zorg voor je wortels, diep in de grond!’
Pluk het jaar kindergedichten uit alle seizoenen, Marjet de Jong, Adveniat, Baarn, 2018, bladzijde 45.
Bijbel
Navertelling Lucas 6,39-45
De evangelielezing van vandaag is voor de derde zondag een gedeelte uit de Veldrede van Jezus: Lucas 6,39-45. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden; voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.
Een goede boom
Elke keer als Jezus in een dorpje was, dan kwamen mensen naar Hem toe. Vaak kwamen ze omdat ze zich ziek voelden en hoopten dat Jezus ze zou genezen. Jezus gebruikte deze bijeenkomsten om de mensen te vertellen over God en Hij probeerde ze dingen te leren. Hij gebruikte voorbeelden om iets uit te leggen. Maar de mensen vonden zijn voorbeelden vaak moeilijk om te begrijpen. Vandaag leek het wel alsof Hij de mensen raadsels gaf!
Zo vroeg Hij: ”Kan iemand die blind is een andere blinde leiden? Of vallen ze dan allebei in een kuil?” Ook wilde Hij weten of, als je zelf een balk in je oog hebt, je dan wel een splinter kan zien in het oog van een ander?
Daarna begon Hij te praten over bomen. “Een goede boom herken je aan zijn vruchten! Een gezonde boom”, zei Jezus, “kan geen zieke vruchten maken en een zieke boom kan geen gezonde vruchten maken.”
Het waren allemaal voorbeelden waarmee Jezus wilde vertellen dat de mensen niet over ander mensen moeten oordelen. Je moet eerst naar jezelf kijken, voordat je wat zegt over de ander, was Jezus boodschap. En wie probeert een goed mens te zijn, doet vanzelf ook goede dingen. En wat je doet brengt dan nog meer goede dingen voort. ‘Een goede boom’ noemt Jezus dat. "Als je een goede boom bent, kan je ook goede vruchten maken! Een goed mens zegt goede dingen, omdat hij van binnen goed is. En een slecht mens zegt slechte dingen omdat hij van binnen slecht is.
Wat je doet laat zien wie je van binnen bent!"
Gebed
Gebed om geduld om elkaar te leren kennen
Lieve God,
Er zijn zoveel verschillende mensen,
de buitenkant verschilt nogal!
Wij oordelen over huidskleur.
Wij oordelen over gewoontes.
Overal vinden wij wel iets van.
Wij bidden U: Leer ons van mensen te houden zoals ze zijn.
Welke kleur, cultuur of gewoontes ze ook hebben.
Het gaat om de binnenkant.
En het kost tijd om die te leren kennen.
Help ons geduld te hebben
om die ander te leren kennen,
zonder oordeel!
Amen
Verwerking
Gesprek met de kinderen
Jezus gebruikt in deze evangelielezing beeldspraak.
Dat is voor kinderen best lastig om te begrijpen.
Eigenlijk gebruikt Jezus al deze voorbeelden om de mensen duidelijk te maken dat oordelen over andere mensen niet goed is. Want hoe weet je nu zo zeker dat jij het wel goed ziet?
Zie jij beter dan de ander? Misschien ben je allebei wel blind!
Met een balk in je oog kan je niet goed zien. Wat is nu goed en wat is slecht? Je moet dus eerst die balk uit je eigen oog halen anders zie je niets goed. Of anders gezegd:
Je vindt heel snel iets over wat een ander zegt. Maar dat is slechts een splinter wanneer je niet naar jezelf kijkt. Want de oordelen die jij hebt, zijn een balk vergeleken bij de splinter van een ander.
Aan de buitenkant van een boom zie je niet of hij ziek of gezond is. Dat zie je pas als de boom vruchten gaat dragen. Dan pas zie je iets over de kwaliteit van de binnenkant.
De buitenkant zegt niets over hoe iemand werkelijk echt, van binnen is.
Samen met de kinderen kunt u de drie beeldspraken van Jezus gaan onderzoeken.
Schrijf op een flap-over de beeldspraken op:
1. Kan iemand die blind is een andere blinde leiden? Of vallen ze dan allebei in een kuil?
2. Als je zelf een balk in je oog hebt, kan je dan wel een splinter zien in het oog van een ander?
3. Een mens is als een boom. Een gezonde boom, kan geen zieke vruchten maken en een zieke boom kan geen gezonde vruchten maken.
Vraag de kinderen of ze alle woorden snappen in deze zinnen?
Leg de woorden die onduidelijk zijn uit.
De eerste beeldspraak van de blinde die een andere blinde leidt kunt u letterlijk uitspelen.
Vraag twee kinderen om een blinddoek om te doen. Laat het ene kind het andere leiden naar de andere kant van de ruimte. Lukt dit? Wat zou Jezus ermee kunnen bedoelen?
De tweede beeldspraak kunt u met de kinderen bespreken. Ga eerst in op de letterlijkheid van deze beeldspraak. Als je iets in je oog hebt, kan je dan niet iets in het oog van de ander zien zitten? Klopt dat? Wat zou Jezus ermee kunnen bedoelen?
Leg zo nodig uit: Je oordeelt heel snel over een ander. Maar kijk je wel eens goed naar jezelf? De oordelen die jij hebt zijn zo groot als een balk; de oordelen van een ander zijn een splinter, als je ze daarmee vergelijkt.
In de derde beeldspraak vergelijkt Jezus mensen met bomen. Een goede of gezonde boom kan geen zieke vruchten maken en de zieke boom kan geen gezonde vruchten maken.
Klopt dat? Wat zou Jezus ermee kunnen bedoelen?
In de evangelielezing van vandaag zegt Jezus dat we eerst naar ons zelf moeten kijken voordat we iets van een ander vinden en zeggen. Roddelen is altijd verkeerd.
Mensen kijken vaak alleen naar de buitenkant en hebben dan al snel een oordeel.
Bijvoorbeeld: ‘zij is verwaand’, omdat iemand er altijd mooi en verzorgd uitziet. ‘Hij is een ordinair’, omdat hij tatoeages heeft. Maar dat is alleen maar buitenkant en zegt niets over het innerlijk van de persoon.
Sluit dit gesprek af met een drama oefening over bomen of het spelletje over beeldspraak.
Zie daarvoor bij de Extra’s.
Extra's
Drama oefening 'In het bos'
Vraag de kinderen in de ruimte te gaan staan.
Vertel ze dat ze allemaal een boom zijn. Alle bomen staan in een bos.
Geef de volgende opdrachten:
1. Beeld je in dat je een boom bent; ga staan als een boom
2. Het is windstil. Maar plotseling begint het zachtjes te waaien.
3. Steeds harder begint het te waaien, het stormt.
4. Het bliksemt en het regent heel hard. Dan slaat de bliksem in de boom.
5. De takken zijn geknakt. De boom lijkt dood.
6. Het wordt voorjaar. De boom begint weer te groeien.
7. Er komen blaadjes aan de boom.
8. De boom geniet van de zon.
9. Zachtjes wiegt de boom in de wind.
10. Stop de oefening.
Bespreek de oefening even na. Hoe voelde het, wat vond je het prettigst en wat niet.
Konden we aan de buitenkant zien hoe de bomen zich voelden?
Spel: Beeldspraak
Jezus sprak vaak in ‘beeldspraak’. Dat deed hij met woorden.
Je kan ook in beelden spreken zonder woorden.
Verdeel de kinderen in twee groepen en laat ze op een rij staan.
U fluistert steeds bij een kind in het oor wat hij of zij moet uitbeelden.
De rij er tegenover moet raden wat wordt uitgebeeld. Er mag geen geluid worden gemaakt.
Suggesties om te laten uitbeelden:
Categorie dieren: aap, olifant, zeeleeuw, tijger, hond, poes, vogel, muis, schaap enzovoort
Categorie emoties: blij, verdrietig, boos, lachen, huilen, jaloers enzovoort
Categorie mensen: oude vrouw, turner, hardloper, baby, peuter, juf, trampolinespringer, Sinterklaas, enzovoort
Categorie natuur: boom, bloem, wolken
Variatie:
Laat alle kinderen vooroverbuigen (staand of aan een tafel).
Eén kind krijgt de beurt. Hij of zij tekent met zijn vinger iets eenvoudigs op de rug van een kind (bijvoorbeeld: een huis, een boom, een wolk enzovoort)
Het kind moet het raden. Heeft het kind het geraden dan is deze aan de beurt.
U kunt zeggen wat ze moeten tekenen, maar u kunt ze het ook zelf laten bedenken.
Knutselen: fruitmand maken om te delen
Maak met elkaar een fruitmand, om van uit te delen in de kerk. Het is niet zomaar fruit, maar fruit met een boodschap!
Nodig:
- Diverse soorten fruit (appeltjes, mandarijnen, kleine bananen)
- Tape waar je op kan schrijven (afplakband)
- Stiften
- Stickers (foam)
- Mand, schaal of doos
Geef ieder kind een stuk fruit.
Laat de kinderen op een stuk tape schrijven: ‘Uit de vruchten zal blijken wie we zijn’.
Daarna kunnen ze dit op één van de vruchten plakken.
De kleinere kinderen kunnen het fruit versieren met een mooie sticker.
Ook de mand, schaal of doos kan versierd worden.
Knutselen: Welke vruchten draag jij?
Benodigdheden:
- Print en kopieer de boomtekening (download dezelfde als bij opening)
- Stiften
Geef ieder kind een tekening van de boom.
Vraag ze om aan deze boom vruchten te tekenen.
Benodigdheden:
- Print en kopieer de boomtekening (download dezelfde als bij opening)
- Stiften
Geef ieder kind een tekening van de boom.
Vraag ze om aan deze boom vruchten te tekenen.
Steek de kaars aan en heet de kinderen welkom. Naast de kaars ligt een tegeltje, of de papieren afdruk van een tegeltje. Daarop staat:
“Zalig, gezegend, gelukkig ben je, wanneer je liefde kan voelen voor je vijanden en voor de mensen die je haten. Er zijn mensen die in de gevangenis zitten, die pijn gedaan wordt, terwijl ze niets gedaan hebben. Het is heel moeilijk, maar zelfs hen vraag Ik zacht te zijn en liefde te voelen voor wie hen pijn doen.
Eventueel kunt u nog het verschil uitleggen tussen plagen en pesten. Plagen gebeurt vaak spontaan, het duurt niet lang en is onregelmatig. Bij plagen zijn de kinderen gelijk aan elkaar; er is een gelijke machtsverhouding. De rollen liggen niet vast: de ene keer plaagt de één, de andere keer plaagt de ander. Bij pesten is het ene kind sterker en het andere kind zwakker. Het is steeds hetzelfde kind dat wint en hetzelfde kind dat verliest. Vaak is het gepeste kind steeds weer de klos. Daardoor voelt het zich eenzaam en verdrietig. Voorbeelden van pesten vindt u onder ‘achtergrond’.
Ze gebruiken steeds een vervelende bijnaam; Ze kiezen je niet met gym, spelletjes of samenwerken; Je mag niet meedoen; Niemand wil naast je zitten; Er wordt niet naar je geluisterd; Ze maken je belachelijk; Je krijgt duwen en porren; Ze maken grapjes over je; Je wordt uitgescholden; Ze noemen je homo of lesbisch; Je wordt uitgelachen; Ze maken je spullen kapot; Ze pakken je spullen af; Ze roddelen over je; Ze geven briefjes door over jou;
Steek de kaars aan en kijk samen naar de dingen die op tafel liggen.
Een rood hart voor de momenten dat wij dingen doen zonder aan God te denken.
Een versierd kruis, staat voor God die de mensen zegent die weten te vergeven.
De Zaligsprekingen zijn te vinden bij de evangelisten Matteüs en Lucas in het Nieuwe Testament. Bij Matteüs heet het ‘de Bergrede’, bij Lucas ‘de Veldrede’. De berg moet bij Matteüs gezien worden als een soort spreekgestoelte waarop de wetgever plechtig plaatsneemt om zijn wet af te kondigen. Lucas laat Jezus deze woorden in het veld uitspreken, nadat Hij van de berg was afgedaald. De berg heeft bij hem een andere functie. Het is de plaats waar Jezus zijn God en Vader in gebed ontmoet. Heel de nacht heeft Jezus op de berg gebeden, zo begint de tekst bij Lucas.
De kinderen zitten in een kring rondom een tafel. Op de tafel ligt een groen kleed, er staat een kaars en een flesje water.
Toen Hij klaar was zei Hij tegen Simon: “Vaar nu naar het diepe en gooi de visnetten uit.” Simon protesteerde: “Meester, we hebben al de hele nacht gevist. We hebben helemaal niets gevangen. Maar goed, als U het zegt, proberen we het nog een keer.” Ze gooiden de netten uit en vingen zoveel vissen dat de netten bijna kapot scheurden. Daarom vroegen ze hun vrienden in de andere boot om hulp. Toen die gekomen waren konden ze allebei de boten vullen met vis. Die waren zo vol dat ze bijna zonken. Toen hij dat zag viel Simon
Speel tikkertje, met als extra regel: iedereen die getikt is die mag de tikker helpen.
Wilt u het mensen-vangen met de kinderen bespreken, gebruik dan het woord vangnet als iets waarin je opgevangen wordt als je valt. Het is een veiligheidsnet. Geen verstikkend net zoals de kinderen door de associatie met de vis zullen gaan denken.