Binnenstebuiten

 

Vandaag begint met de eerste zondag van de Advent het nieuwe kerkelijk jaar. Vanaf deze zondag gaan we op weg naar het Kerstfeest. Voor de Advent en Kerstmis bieden we een doorlopende verwerking aan onder de titel 'Binnenstebuiten'. 

We beginnen iedere kinderwoorddienst met de ‘buitenkant’, met kleding. Kleding zegt iets over jou, het laat iets zien van wie jij bent en hoe je gezien wilt worden. Maar het gaat in ons christen zijn, mens zijn, niet om de buitenkant. Het gaat om onze binnenkant. Niet de uiterlijke verbeelding van macht en heerlijkheid is van belang, maar onze daden van barmhartigheid, liefde en geloof. Dat is in deze adventsperiode de boodschap van zowel Jezus als Johannes.

De buitenkant kan tegelijk wel een signaal geven over de binnenkant. Iedere kinderwoorddienst gaan we daarom op zoek wat de buitenkant wel en niet zegt over de binnenkant. Naast de aandacht voor buitenkant en binnenkant speelt als rode draad in dit project ‘de verwachting’ zoals die uitgesproken wordt in de evangelielezingen van deze adventsperiode.

In de evangelielezing van deze eerste adventszondag wordt de verwachting van de wederkomst van de Mensenzoon, door Jezus zelf aangekondigd en verbeeld. Hij komt als een koning op grote wolken, machtig en geweldig.

Als kledingstuk wordt de koningsmantel gepresenteerd. Maar wat zegt deze kleding over de mens die het draagt?

Opening

Binnenstebuiten

Vooraf in de eigen ruimte:

Zorg voorafgaand aan de kinderwoorddienst dat er op een paars kleed een adventskrans in het midden staat/ligt. Leg het hartje erbij (zie bij Extra’s om te downloaden).
Zorg voor een waslijn waar de poster behorende bij de zondag opgehangen kan worden (of plakband om te plakken op een deur of bord).

Opening
Neem met de kinderen plaats in een kring.
Leg of hang de koningsmantel op een centrale plaats in de ruimte of in de kring.

Steek de eerste kaars van de adventskrans aan.
De eerste Advent kan het eerste couplet gezongen of voorgelezen worden van het adventsliedje ‘Gouden vlam’ (zie bij Extra’s)

Sta met de kinderen even stil bij de koningsmantel die ze hebben meegekregen uit de kerk. Wat zien zij? Wat voor een iemand draagt dit soort kleding? Wat roept deze kleding bij hen op? Wanneer trek je zoiets als dit aan? Hoe denken ze dat iemand die zo’n mantel draagt is?

Sta met de kinderen stil bij het feit dat kleding iets laat zien van hoe je gezien wilt worden. Dit noemen we de ‘buitenkant’ van iemand.
Maar hoe zit het met de ‘binnenkant’ van iemand. Zegt je kleding iets over je binnenkant?

Pak de poster van Jezus in de koningsmantel erbij en hang deze op.
Zien zij wie de mantel aanheeft? Zou het Jezus kunnen zijn? Vinden ze zo’n mantel bij Hem passen?
Wat vinden zij een goede eigenschap van deze koning?

Pak het hartje erbij en beslis samen met de kinderen welk woord jullie op dit hartje gaan schrijven als belangrijk voor de binnenkant van een koning.
Plak dit hartje op de poster.

Bid het gebed en lees de navertelling.

Bijbel

Jezus vertelt dat Hij terug zal komen

Jezus wist dat Hij niet lang meer op deze aarde zou blijven. Hij zou zijn leerlingen alleen moeten laten. Maar niet voor altijd. Op een dag, die niemand kent, komt Hij terug. Die dag kan je zien aankomen. Hoe? Luister wat Jezus daarover zei. 

Jezus zei tegen zijn leerlingen: “Er zullen gekke dingen gebeuren met de zon, de maan en de sterren. Dingen die je haast niet kunt geloven. Alle planeten zullen heen en weer gaan schudden. Als dit gebeurt dan zullen alle mensen natuurlijk erg schrikken. De zee gaat heel hard tekeer, hij buldert met huizenhoge golven. De zee zal de mensen bang maken, zo hoog zijn de golven. Mensen zullen verbaasd kijken naar wat zij zien. Ze weten niet hoe het met de wereld zal aflopen. Ze vinden het griezelig en eng. En als dat allemaal gebeurd is, dan komt de Mensenzoon, dat is een nieuwe naam voor Mij.”
 
Hij vertelde verder: “Iedereen zal de Mensenzoon zien komen. Hij komt als een machtige en geweldige koning op grote wolken. Dan hoef je helemaal niet bang te zijn. Heb maar vertrouwen, want als je dit allemaal ziet, dan worden alle mensen vrij. Maar let wel heel goed op, dat je het niet mist! Want als de Mensenzoon komt, is Hij er zomaar plotseling opeens. Wie niet oplet, wordt erdoor verrast. Zorg daarom dat je oplet! Dus niet te veel feesten en denk ook maar niet te veel aan je problemen. Laat je niet verrassen wanneer de Mensenzoon komt! Let goed op! En blijf God om kracht bidden, zodat je kunt ontsnappen aan de akelige dingen die gaan gebeuren. Vraag God om kracht, dan hoef je het niet eng te vinden, en kun je vol vertrouwen zijn.”

Gebed
Gebed op de eerste Advent

Openingsgebed

Goede God,
Wij zijn weer blij met deze nieuwe dag
we staan aan het begin van een nieuw kerkelijk jaar.
Het is weer fijn om bij elkaar te zijn,
om elkaar weer te zien.
Wij geven elkaar een hand
en zeggen goedemorgen!
Wij bidden dat het ook voor andere kinderen
een goede morgen zal zijn.
Dat zij ook mogen uitkijken naar Kerstmis,
het feest van de geboorte van Jezus, uw Zoon,
Amen

Slotgebed

Goede God,
Jezus vertelt ons dat Hij ooit een keer terug zal komen.
We vragen ons af hoe dat dan zal zijn.
Zoals het in de Bijbel staat,
lijkt wel een spannende film,
die eng en mooi is tegelijk.

Wij bidden U:
Om kracht en vertrouwen
dat als Hij komt
we niet bang maar blij zullen zijn.
Amen.

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Bij de opening van de kinderwoorddienst heeft u het met de kinderen gehad over de buitenkant en de binnenkant van Jezus als koning.
In de lezing komt ook een ander aspect naar voren dat over ‘verwachting’ gaat.
De verwachting van de wederkomst van Jezus op aarde.
Hierover gaat het in het gesprek met de kinderen.

Wachten op een gebeurtenis die in het verschiet ligt is niet altijd even gemakkelijk. Vraag aan de kinderen wie er heel goed kan wachten op iets waar heel erg naar wordt uitgezien? Bijvoorbeeld: je verjaardag, een schoolreisje, een groot feest (zoals Eerste Heilige Communie, of een trouwerij), de vakantie of een logeerpartijtje. 
Vraag de kinderen wiens moeder/vader wel eens een papier heeft gemaakt met bijvoorbeeld rondjes erop waar je een sticker of een kruisje mocht zetten om de dagen af te tellen? Hielp dit bij het wachten?

Vertel hier eventueel het verhaaltje van Johann Hinrich Wichem die voor de arme kinderen waar hij voor zorgde de eerste adventskalender bedacht (zie Achtergrond voor het verhaaltje).

Kennen de kinderen de adventskalender? (Als u er één heeft, laat deze dan zien)
Hiermee tel je af tot dat het Kerstmis is.
De adventskrans werkt op dezelfde manier. Je ziet aan de kaarsen hoeveel weken je op weg bent. Het speciale aan de adventskrans is ook dat het steeds lichter wordt. Dat is omdat we op weg zijn naar Kerstmis. In afwachting van Jezus die geboren gaat worden. Hij is het Licht in de wereld. Dat vieren we met Kerstmis.

In de evangelielezing van vandaag heeft Jezus het erover dat Hij terug zal komen na zijn dood. En daarop moeten we allemaal wachten. Dat wachten duurt al heel lang. Inmiddels al bjna 2000 jaar en we weten niet wanneer het zal gaan gebeuren.
Vraag de kinderen wat zij denken bij dit verhaal? Hoe zal het, in hun beleving, zijn als Jezus terugkomt?
Wat zou er dan kunnen gaan gebeuren?
Geloven zij dat het kan gebeuren op de manier zoals het in de Bijbel staat?
Wat voelen en denken zij hierbij?

Vraag de kinderen of het mogelijk is een kalender te maken met de dagen erop dat we moeten wachten totdat Jezus uit de hemel terugkomt? De conclusie van deze vraag zal zijn dat dat niet gaat omdat je niet weet wanneer dat zal zijn.
Maar het is wel mogelijk een aftelsnoer te maken tot het moment dat we vieren dat Jezus geboren is. Een adventskalender, maar dan als aftelsnoer.

Sluit af door de kinderen het aftelsnoer te laten maken (zie Extra’s)

Extra's

Projectversje Binnenstebuiten

Refrein:
Kijk toch goed - door alles heen,
het echte zie je niet meteen.
Leer ons zien in de Advent
waar U, God, verborgen bent!

Week 1
Is Jezus een koning? Hij lijkt zo gewoon,
geen goud en geen mantel, geen wapens, geen kroon,
maar ogen als edelstenen en een hart van goud,
je ziet pas een koning … als je van Hem houdt. Refrein…

Week 2
Johannes de Doper, hij was een profeet,
hij preekte en doopte, in kameelhaar gekleed:
‘Mensen, bekeer je, met heel je hart en verstand!
God hoort je bidden … niet je buitenkant.’ Refrein…

Week 3
Kijk naar de rijkdom waarin jij geboren wordt.
‘Wat heb ik veel dubbel … een ander komt tekort.’
Leer danken en delen, jij, ik, wij allemaal,
Er is overvloed voor velen, als we geven, royaal. Refrein…

Week 4
Maria uit Nazaret zoekt Elizabeth op,
allebei in verwachting, vol blijdschap, vol hoop.
‘Zomaar twee vrouwen’, maar vergis je toch niet:
op hen kan God bouwen, ze zijn méér dan je ziet! Refrein…

Kerstmis
Een kind pasgeboren in een stal, in de kou,
zorgzaam gekoesterd door een man en een vrouw,
Dit kindje is Jezus, klein en kwetsbaar misschien,
maar gróót in zijn wezen, Hij zal God laten zien!

Aftelsnoer als adventskalender

Nodig:
- Chips die gemakkelijk geregen kunnen worden zoals Nibbits, Ringlings, Hula Hoops of Corn chips.
- Stevige draad

Doen
Geef elk kind 27 chips stukjes, of laat ze zelf er 27 uitzoeken.
Laat de kinderen deze chips stukjes rijgen aan een draad.
Knoop de draad met de uiteinden aan elkaar zo dat ze er niet afvallen.

Geef b.v. de tip om voor de zondag een andere vorm te kiezen dan voor de weekdagen. 

Nu komt het wachten!
Elke dag mag er 1 chips afgegeten worden tot 24 december het snoer leeg is.
(Vandaag mag al de eerste worden opgesnoept!)

Wie gaat dit volbrengen?!

NB: De adventskalenders die te koop zijn beginnen altijd bij 1 december.
De eerste Advent is echter dit jaar al op zondag 28 november. Vandaar dat dit 
aftelsnoer wat langer is dan de meeste adventskalenders.

Materialen 1e zondag Adventsproject

Voor elke kinderwoorddienst is er een poster met een tekening die gekoppeld is aan de evangelielezing. En er is een hart dat op de poster geplakt wordt. Elke zondag is er ook kleding, want kleding toont immers onze buitenkant.

De poster kan naar gewenste grootte worden geprint of gekopieerd en wordt opgehangen in de kinderwoorddienstruimte. Er kan ook een kleine versie afgedrukt worden om aan de kinderen mee te geven naar huis.

De kleding wordt opgehangen of neergelegd in de kerk, bijvoorbeeld aan een kapstok of kledingrek, of uitpuilend uit een koffer. De voorganger kan de kleding aan de kinderen meegeven wanneer zij naar hun eigen ruimte vertrekken.

	Poster	Benodigdheden
Eerste Advent	Jezus met koningsmantel	Koningsmantel
Tweede Advent	Johannes met kamelenharen mantel	Vacht of mantel van jute
Derde Advent	Modern mens met veel kleren	Dubbele set kleren bijvoorbeeld jurkje met prijskaartje, T-shirt, Pyjama in verpakking
Vierde advent	Zwangere Elisabeth en Maria	Zwangersschapskleding
Kerstmis	Baby Jezus	Baby kleding, hydrofiele luiers

Adventsliedje: Gouden vlam

1e kaars
Gouden vlam, eerste kaars,
licht, jij bent een hoopvol teken.
Hand in hand, hand in hand
vieren wij de adventsweken.
Kom, ga mee, kom, ga mee,
kom, ga mee naar Bethlehem.

2e kaars
Ga ons voor, tweede kaars,
en wil ons de wegen wijzen.
Hand in hand, hand in hand
gaan we samen verder reizen.
Kom, ga mee, kom, ga mee,
kom, ga mee naar Bethlehem.

3e kaars
Geef ons moed, derde kaars,
help de duisternis verjagen.
Hand in hand, hand in hand
gaan wij het er nu op wagen.
Kom, ga mee, kom, ga mee,
kom, ga mee naar Bethlehem.

4e kaars
Held’re ster, vierde kaars,
laat jouw licht de stal nu wijzen.
Hand in hand, hand in hand,
Heel nabij, nog even reizen!
Kom, ga mee, kom, ga mee,
kom, ga mee naar Bethlehem.

Kerst
Levend Licht, stralend Licht!
Zo is God hier in ons midden.
Hand in hand, hand in hand
mogen wij Hem hier aanbidden.
Kind, jij geeft ons klank en stem
om te zingen in Bethlehem.

Tekst: Josef Guggenmos
Vertaling: Gerard van Midden
Melodie: Martin G. Schneider

Het Adventsliedje is overgenomen uit Kom en zing, geloofsliederen voor kinderen, lied nr. 21, Baarn, Adveniat, 2015, bladzijde 42-43

Schrijf het op het hart

Afbeelding van een hart, om elke bijeenkomst een woord voor de binnenkant op te schrijven.
Druk de afbeelding  af, knip het grote of een klein hartje uit en schrijf jullie woord er met een dikke zwarte stift op.

 

Spelletje als je heel lang moet wachten

Vaak als je heel lang moet wachten op iets, in een rij of in de auto voordat je ergens bent, worden er spelletjes gespeeld om de tijd door te komen.

Een bekend spelletje is:
Ik zie, ik zie, wat jij niet ziet en de kleur is….

Speel dit met de kinderen als jullie nog moeten wachten om terug te gaan naar de kerk. Kies de kleur paars van Advent, en wit van het feest van Kerstmis. En vertel iets over de kleuren van het kerkelijk jaar. 
Kies als er nog tijd is groen voor de gewone tijd door het jaar en rood voor Pinksteren en de feesten van de Geest. 

Achtergrond

Advent is aftellen tot Kertmis

Het is de eerste zondag van de Advent. We beginnen aan een nieuw kerkelijk jaar, het C-jaar. We kijken uit naar Jezus, Gods zoon. Zijn komst in de wereld vieren we met Kerstmis.

De herkomst van de adventskalender en de adventskrans
Begin 19e eeuw bekommerde de Duitse theoloog Johann Hinrich Wichem zich om de kinderen uit arme gezinnen. Hij bouwde in 1833 een boerenschuur net buiten de stad als toevluchtsoord. Het gebouw bekent als Rauhes Haus is nog steeds te bezoeken. De kinderen kregen er te eten en kregen er les.
De kinderen stelde Johan Hinrich Wichem vaak de vraag, in de aanloop naar Kerstmis, wanneer het nu precies Kerstmis was. Om de aanlooptijd naar kerst te visualiseren maakte hij in 1839 een groot wagenwiel met 19 rode en 4 witte kaarsen. Dit was de eerste adventskalender. Iedere dag werd er één rode kaars aangestoken en op elke zondag één witte kaars. Zo wisten de kinderen iedere dag hoeveel nachten ze nog moesten slapen voordat het Kerstmis was.

Een andere Koning!

 

   

Opening

Een koning met een kroon van doornen

Zet op een witte doek een kaars en een kruisbeeld met corpus met daarboven het bordje INRI.
Het zou mooi zijn als de doornenkroon goed te zien is. U kunt ook naast het kruisbeeld nog een losse doornenkroon leggen.

Vertel de kinderen dat het feest is vandaag, het feest van Christus Koning. Daarom is er een witte doek. Daarom ligt er ook een kroon op de doek. Verbaas u even met de kinderen over de combinatie feest en doornenkroon.
Bid dan samen het openingsgebed en vertel het evangelieverhaal.

Bijbel

Koning van een heel andere wereld

Drie jaar lang had Jezus rond getrokken in zijn land. Hij had iedereen verteld over de liefde van God. Ook sprak Hij vaak over een Nieuw Rijk, een Rijk van vrede. Dat bracht sommige mensen op verkeerde ideeën. Ze dachten dat Jezus koning van hun land wilde worden en de Romeinen weg ging jagen.
Misschien was het daarom dat de Romeinen Hem graag gevangen wilden nemen.
In de feestnacht vlak voor Pasen pakten ze Hem op. Ze brachten Jezus naar Pilatus die de baas was in het land. Pilatus wilde Jezus ondervragen.
Toen Jezus voor hem stond vroeg Pilatus meteen: “Ben Jij de koning van de Joden?” Jezus antwoordde: “Heeft u dat zelf bedacht of heeft u dat van anderen gehoord?” Pilatus zei tegen Jezus: “Ik ben toch een Romein, geen Jood zoals Jij. Het zijn de mensen van jouw eigen volk die zeiden dat mijn soldaten Jou moesten oppakken. Waarom was dat eigenlijk? Wat heb je gedaan?“
Jezus probeerde het uit te leggen. “Ik ben niet de koning van deze wereld. Als Ik een gewone koning was dan zouden mijn volgelingen wel gevochten hebben om te zorgen dat Ik niet opgepakt werd. Maar Ik ben dus geen koning van hier.” Pilatus snapte het niet zo goed en zei: “Maar als ik het goed begrijp ben Je wel een koning?” “Ja”, zei Jezus, “Ik ben een Koning. Ik ben geboren in deze wereld om iedereen de waarheid te vertellen. En als je van de waarheid houdt, dan luister je naar Mij."

Gebed
Gebed om Christus' Geest

Christus Koning, 

We vieren vandaag uw feest,
want U bent onze Koning.
Wij willen vooral naar U luisteren
en proberen om uw Rijk van vrede
te laten zien aan de hele wereld.
Daarvoor moeten ook wij
mensen van vrede worden.
Dat is niet gemakkelijk,
daarom bidden wij om uw Geest
als wij aan de slag gaan.
Help ons om goede onderdanen te zijn
die uw Rijk van vrede steeds mooier maken.
Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Pilatus en veel andere mensen snappen er niets van. Zij kunnen niets anders dan denken in politieke termen over een koning. Maar Jezus is een ander soort koning. Hoe anders?
Teken een gewone kroon op een flappenbord en daarnaast een doornenkroon.
Vraag aan de kinderen wat ze allemaal weten over een gewone koning. Kennen ze een koning, wat doet deze koning, zijn alle koningen hetzelfde, doen de koningen tegenwoordig hetzelfde als vroeger? Schrijf alles wat ze noemen onder de gewone kroon.
Ga dan naar de doornenkroon van koning Jezus. Wat deed Hij allemaal? Schrijf dat ook op.
Bekijk dan de twee lijstjes. Er zullen grote verschillen zijn, maar ook overlappingen. Koning Willem Alexander zoekt bijvoorbeeld soms ook de zieken op. Benoem en bespreek het met elkaar. Zouden gewone koningen misschien soms ook iets proberen te leren van koning Jezus?

Wijs de kinderen dan op het bordje INRI boven het hoofd van Jezus. Vertel dat Pilatus dat bordje boven het hoofd van Jezus liet spijkeren toen Jezus aan het kruis werd geslagen.
INRI betekent Jezus van Nazareth, Koning van de Joden.
Wat vinden ze van die tekst? Is dat een goede tekst over Jezus? Wat zouden zij graag schrijven over Jezus?
Geef de kinderen een papier en laat ze zelf hun teksten schrijven en versieren. Dat kan van alles worden: Jezus, mijn koning of Jezus is liefde of….
Uiteraard mag het ook met mooie afkortingen.

Het mooist is het als alle kinderen een plankje krijgen en met watervaste stift hun tekst op het plankje kunnen schrijven. Die plankjes hoeven helemaal niet mooi te zijn, Pilatus heeft ook vast niet eerst het plankje geschuurd en gelakt voordat hij het boven Jezus' hoofd spijkerde.

Extra's

Knutsel: een kroon

Laat ieder kind een mooie kroon maken en bedenk samen wie zo’n kroon verdiend heeft omdat hij of zij iets gedaan heeft om het Rijk van Vrede dichterbij te brengen.

Nodig: 
- Stevig papier, een strook die rond een hoofd past, en een stukje extra
- stickers om te versieren
- viltstiften

- Schaar
- Lijm, plakband

Teken van tevoren de vorm van een kroon op de strook papier.  Zie voorbeeld hieronder. Of druk de vorm af.

Laat de kinderen de kroon uitknippen en versieren. De strook wordt op de juiste maat om het hoofd vastgeplakt met plakband.

 

De eenvoudigste kroon is te maken van een kartonnen bordje, door daar punten in te knippen. Past altijd!

 

Liedje: Hij is Koning

Hij is Koning

Tekst & Muziek: Elly & Rikkert Zuiderveld

Heb een beurs die niet oud wordt
'k Heb een schat die nooit opraakt
'k Heb een schat in de hemel
En 'k heb Jezus in mijn hart
Hij is Koning, Hij is Koning
Hij is het die ons bevrijdt
Hij is Koning, Hij is Koning
Koning in eeuwigheid

Jezus is Heer van hemel en aarde
Toch werd hij net zo'n mens als wij
Om ons te leiden naar Zijn Vader
Ik ben de weg, zegt Hij
Zoek niet naar schatten op aarde
Daar gaat hun waarde voorbij
'k Geef je een schat in het Koninkrijk
Volg je Mij dan word je de koning te rijk

'k Heb een beurs, die niet oud wordt
'k Heb een schat die nooit opraakt
'k Heb een schat in de hemel
En 'k heb Jezus in mijn hart
Hij is Koning, Hij is Koning ... (enz.)

Jezus zegt jou: Ik ken al je zorgen
Want Ik werd net zo'n mens als jij
Kom dus bij Mij, wacht niet tot morgen
Kom want Ik maak je vrij
Ik ben het licht van de wereld
'k Schijn in de donkerste nacht
Dit is de dag dat je leven begint
Volg je Mij dan word je zo blij als een kind

'k Heb een lamp die niet uitgaat
'k Heb een weg die omhoog leidt
'k Heb een huis in de hemel
En 'k heb Jezus in mijn hart
Hij is Koning, Hij is Koning... (enz.)

Afkomstig van: Vertel het aan de mensen, Een boom vol liedjes (deel 2)

Lied: Wij juichen voor een koning

Wij juichen voor een Koning

Om samen te zingen.

 

Tekst: Greet Brokerhof - van der Waa & Muziek: Jetse Bremer

Afkomstig uit: Uit Kom en Zing, geloofsliederen voor kinderen, nr. 52

Achtergrond

Feest Christus Koning van het Heelal

Feest Christus Koning van het Heelal
Vandaag, op de laatste zondag van het jaar B vieren we feest, het feest van Christus Koning van het heelal. Die laatste toevoeging, van het heelal laten we vaak weg, misschien vinden we het wel een beetje pompeus klinken. Maar je kan het ook omgekeerd interpreteren. Dat Jezus koning is van het heelal wil zeggen dat Hij niet alleen koning is in ons christelijke hart, ook niet alleen koning in de hemel, nog even ver weg, maar dat Hij koning is van alles, dat Hij overal, het geheel omvattend, koning is. Als koning kunnen we Hem ook overal tegenkomen, in de kerk, maar ook in een gevangenis, thuis, maar ook in een tehuis voor zieken of moeilijk opvoedbare kinderen, op school, en ook in de fabrieken waar kinderen werken die niet naar school kunnen. Jezus is een koning die leeft te midden van zijn onderdanen met name onder de zwaksten onder hen.

Het ontstaan van het Feest van Christus Koning

Hoewel er al in de Bijbel over Jezus als koning wordt gesproken is Christus Koning een betrekkelijk jong feest in de westerse christelijke traditie. Het is nog geen eeuw oud. We vieren het sinds 1925, toen werd het ingesteld door paus Pius XI. In 1925 waren het roerige tijden. Midden tussen twee wereldoorlogen in was er rondom strijd om de macht. In Rusland was de revolutie geweest en streed men onderling om het leiderschap. Duitsland en Frankrijk stonden als kat en hond tegenover elkaar, in Italië kwam het fascisme op.
Paus Pius XI maakte zich zorgen over de ontwikkelingen in de wereld, over machthebbers die zichzelf op de troon werkten met terreur en onderdrukking,
over vorsten die claimden koning te zijn bij de gratie Gods, maar die God wel een handje moesten helpen met geweld en wapengekletter om aan de macht te blijven. In deze woelige tijdsgeest probeerde de paus de volkeren, de gewone mensen weerbaar te maken door het feest van Christus Koning in te stellen, het feest van de dienstbare koning, de koning die geleden heeft voor zijn onderdanen, die niet uit is op macht maar op vrede.
Een christelijk ideaal dat gesteld werd tegenover de ideologieën die in opkomst waren.

Doornenkroon

In Parijs werd in 1248 de Sainte Chapelle gewijd. Deze prachtige kapel liet koning Lodewijk de Heilige bouwen voor een aantal relieken die te maken hadden met de kruisiging van Jezus. Naast de doornenkroon die de soldaten Jezus hadden opgezet waren dat een paar stukken hout die afkomstig zouden zijn van het kruis van Jezus. In 2014 is de doornenkroon voor het laatst getoond aan het publiek in de Notre Dame. De doornenkroon is overigens bijna niet te zien omdat hij helemaal omhuld is door een gouden reliekhouder.

INRI

INRI is een afkorting. Het zijn de beginletters van ‘Iesus Nazarenus, Rex Iudaeorum’. Dat is Latijn voor ‘Jezus van Nazareth, koning van de Joden’. Pontius Pilatus heeft dat ongetwijfeld spottend bedoeld maar kon niet voorzien dat het ook gewoon klopte.

Op heel veel afbeeldingen van de kruisiging en op veel kruisbeelden vind je dit bordje boven het hoofd van Jezus. De hogepriesters hebben volgens het evangelie van Johannes nog geprobeerd de tekst te laten veranderen in “Deze man heeft beweerd: Ik ben de koning der Joden.” Maar Pilatus weigerde naar hen te luisteren met de woorden: "Wat ik geschreven heb, heb ik geschreven.”

Blijven vertrouwen

   

Opening

Wat zit er in die dichte tas?

Op de tafel ligt een groen kleed en er staat een kaars.
Leg een dichte tas naast de kaars.
Ga met de kinderen rondom de kaars in de kring zitten.

Wijs de kinderen op de tas en stel de vraag: ‘Wie durft in de tas te voelen, zonder te weten wat er in zit?’
U gaat hier verder niet op in, maar geeft aan dat het in de evangelielezing van deze zondag gaat over ‘blijven vertrouwen’.

Word even stil en steek de kaars aan. Bid samen het openingsgebed.

(Wat er in de tas zit, vindt u bij de Extra's)

Bijbel

Jezus vertelt dat hij terug zal komen

De evangelielezing van vandaag is Marcus 13,24-32, en gaat over hoe Jezus terug zal komen naar de aarde. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Jezus vertelt dat hij terug zal komen

Jezus had al aan zijn leerlingen vertelt dat er een hele moeilijke tijd zou aanbreken. En Hij ging nog verder:
"Na die verschrikkelijke tijd gebeurt er nog meer: de zon wordt donker en de maan geeft ook geen licht meer. De sterren vallen naar beneden, en alle planeten in het heelal schudden heen en weer.
Dan komt de Mensenzoon. Iedereen zal Hem zien komen. Hij komt op de wolken. Hij komt met heel veel macht als een geweldige koning. Hij zal zijn engelen de wereld in sturen. Die engelen verzamelen alle mensen overal vandaan die bij de Mensenzoon horen. Die mensen komen overal vandaan, vanuit alle werelddelen van de aarde."
Jezus gaf bij wat Hij gezegd had ook nog een voorbeeld: "Wat er gaat gebeuren kun je vergelijken met een vijgenboom. Elk jaar zie je nieuwe bladeren aan de takken komen. Wanneer dat gebeurt, dan weet je dat het snel zomer wordt. Zo is het ook met de dingen die Ik jullie verteld heb. Als je die dingen ziet gebeuren dan weet je dat het einde snel zal komen.
Luister goed naar mijn woorden: de hemel en de aarde zullen er niet meer zijn maar mijn woorden zullen niet verdwijnen. Niemand weet precies wanneer dit gaat gebeuren. Ook de engelen in de hemel weten dit niet. Ikzelf weet het ook niet. Alleen God, de Vader in de hemel, weet het."

Gebed
Gebed om te vertrouwen

Goede God,

op uw kunnen we altijd vertrouwen
want de hemel en aarde zullen voorbijgaan,
maar uw woorden zullen altijd bestaan,
en U zal er altijd zijn voor ons.
Niet de zon, de maan en de sterren
hebben wat over ons leven te zeggen,
maar op U, God, kunnen we vertrouwen.
U laat ons nooit in de steek
ook niet als wij het moeilijk hebben.
Juist dan wilt U bij ons zijn.
We bidden dat we daarop altijd blijven vertrouwen God.

Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Vandaag gaat het over het hebben van vertrouwen in de woorden van Jezus. 

Neem de tas uit de opening op schoot en vraag aan de kinderen wat deze tas met het Evangelie van vandaag te maken heeft (vertrouwen in het onbekende). Vraag daarna aan de kinderen of zij willen voelen in de tas, zonder te kijken. Vraag aan de kinderen wat zij gevoeld hebben en haal de voorwerpen uit de tas.
(Knip hier vooraf uit zwart karton zonnen, wolken, sterren, en schrijf op een wit kaartje het woord ‘vertrouwen’. Zie hiervoor bij Extra's).

Ga terug naar de bijbeltekst. Wat hebben deze zonnen, wolken en sterren met het bijbelverhaal te maken? Wat zou er met ze gebeuren? Hoe zouden de kinderen dat vinden? Waarschijnlijk zouden de kinderen dat eng vinden. Sta daar even bij stil. Het is ook een angstaanjagend beeld dat Jezus in het Evangelie schetst. Maar Hij zegt nog meer, vraag de kinderen daarnaar. (Dat de wereld wel verdwijnt, maar Hij niet, dat er engelen komen om de mensen bij God te brengen, dat Jezus de mensen niet in de steek laat.)

Dat betekent dus dat je niet bang hoeft te zijn!
Dat lukt alleen maar met vertrouwen: Pak de velletjes met het woord 'Vertrouwen' erop erbij.

Bespreek met de kinderen de volgende vragen: Wat is vertrouwen? Wie vertrouw je en hoe komt het dat je haar of hem vertrouwt?
Heb je ooit op God vertrouwd? Als je op God vertrouwt hoef je niet bang te zijn. Lukt dat? Wanneer zou je God nodig hebben?

Sluit het gesprek af met een een vertrouwensspelletje.

De kinderen vormen een kleine, dichte kring van ongeveer 7 kinderen. Eén kind staat in het midden en doet de ogen dicht. Dit kind valt naar voren en wordt door de kinderen in de kring opgevangen. Het kind probeert een slappe pop te zijn en valt zo alle kanten op. Vertrouwen is hierbij erg belangrijk! (net zo goed als een paar stevige armen van de leiding!)

Extra's

Zon, maan, sterren en wolken

In de dichte tas uit de opening zitten afbeeldingen. U vindt ze hier.
Plak ze op stevig karton, kleur ze eventueel in en knip ze uit. 
Stop ze in de tas voor aanvang van de kinderwoorddienst. Bij het gesprek haalt u ze er weer uit.

 

Truc met een glas water

Nodig
- Ansichtkaart
- Een glas

De truc
Vul het glas eerst tot aan de rand met water. Zorg ervoor dat het water een klein beetje bol staat aan de rand. Leg dan de kaart met de gladde kant op het glas. Door de kaart zachtjes aan te drukken zorg je ervoor dat er geen lucht meer onder zit. Til nu het glas op en keer het voorzichtig om, terwijl je tegen de kaart aandrukt. Als je het glas op z’n kop hebt, kun je de kaart loslaten. En wat zie je? Het water blijft in het glas zitten!
Oefen deze truc wel eerst even voor uzelf...

Wat gebeurt er?
Leg uit dat het de luchtdruk is die de kaart op zijn plek houdt. De luchtdruk in het glas is sterker dan de zwaartekracht van het water. Deze luchtdruk kunnen we niet zien, maar we weten dat het werkt! Anders was al het water uit het glas gevallen!
Klik voor uitleg van het proefje hier.

Gedichtjes maken over vertrouwen

Vraag aan de kinderen om een gedichtje te maken over vertrouwen. Hieronder vindt u twee verschillende dichtvormen.

Elfje
Een elfje is een gedicht van 11 woorden en bestaat uit vijf regels.
Een woord
twee woorden
drie woorden
vier woorden
één woord, dat het gedicht samenvat

Voor het Elfje kunt u eventueel het werkblad uitdelen dat hieronder staat.

Een kwatrijn
Een gedichtje van 4 regels. Twee regels rijmen.
Regel 1 en regel 2 kunnen rijmen en regel 3 en 4.
Of regel 1 kan op regel 3 rijmen. Dan rijmt regel 2 op 4.

Maak zelf een voorbeeld. Lees wanneer iedereen klaar is de gedichten voor.  

Natuur-collage maken over de Nieuwe Wereld

Maak met de kinderen een collage over de Nieuwe Wereld, hoe zal deze er uit zien.

Nodig:
- Stevig papier
- Tijdschriften met afbeeldingen uit de natuur
- Herfstblaadjes, bloemblaadjes of veertjes
- Schaar
- Lijm

Laat de kinderen plaatjes kiezen en deze uit tijdschriften knippen of scheuren. Denk hierbij ook aan achtergrond plaatjes zoals: luchten, water, bomen, bloemen.

Verborgen tekening van de Nieuwe Wereld

We kunnen nu nog niet zien, hoe de nieuwe wereld eruit zien. Dat is nog verborgen. In deze opdracht kunnen de kinderen een kleine glimp opvangen van de nieuwe wereld.

Nodig:
- Wit papier
- Wascokrijt
- plakkaatverf
- Lepeltjes of sateprikkers

Kleur een wit vel papier helemaal in met verschillende kleuren wascokrijt.
Maak met zwarte plakaatverf de hele tekening zwart.
Met een lepeltje of satepriker kunnen de kinderen een tekening maken door de zwarte verf eraf te krabben.
Op die plekken komen de kleurtjes die eronder zijn gekleurd weer tevoorschijn.
Let op dat de kinderen niet te hard duwen, anders krabben zij ook de gekleurde laag eraf.

Liedje: Wij zullen opstaan

Wij Zullen Opstaan

Tekst & Muziek: Elly & Rikkert Zuiderveld

Wij zullen opstaan
En met Hem meegaan
Straks als Jezus terugkomt
Wij zullen opstaan
En met Hem meegaan
Als Jezus komt

Blijf niet treuren
Zit niet bij de pakken neer
Sikkeneuren
Helpt je toch niet meer
't Zal gebeuren
Dan komt de Heer

Afkomstig van: Samen, Een boom vol liedjes (deel 1)

 

Achtergrond

Wederkomst van de Mensenzoon

Tijden van vervolging

Marcus wil duidelijk maken dat moeilijkheden en vervolgingen geen reden zijn om aan Jezus te twijfelen. Gods Nieuwe Wereld, zijn Koninkrijk, komt er aan, dat is zeker.
In de tijd van Jezus wordt het volk opnieuw in de tang genomen, nu door de Romeinen. En nu zijn er ook weer machtigen die het op een accoordje met de machthebbers willen gooien, en anderen die zich verzetten - met of zonder geweld.
Het gewone volk is het beu en kreunt onder de bezetting. Ze zien ernaar uit dat God zijn reddende hand weer zal opheffen. De leerlingen van Jezus hopen dat Hij zijn Messiasschap zal waarmaken door het Koningschap over Israël zal herstellen. Maar ook nu zal Jezus kiezen voor de weg van de geweldloosheid. Hij vraagt om vertrouwen.
Jezus zal de Romeinen er niet uitgooien. Hij zal een andere weg wijzen. Het gaat er in de evangelielezing om ‘hoe stand te houden in tijden van geweld en ondragelijke onderdrukking’. En dan in alle ellende te blijven vertrouwen op God. 
Jezus zegt: ‘Houd je ogen blijvend op Mij gericht, want Ik blijf met jullie en Ik zal komen als de Mensenzoon die aan alle verschrikkingen een eind maakt. Wanneer, dat weet niemand. Zelfs Ik, de Zoon niet, alleen de Vader. Maar zijn Naam blijft onverkort: IK-ZAL-ER-ZIJN'!

Einde der tijden

Jezus schetst een op het eerste gezicht angstaanjagend beeld van het einde der tijden. Toch zal het voor diegenen die bij de Mensenzoon horen, iedereen die Jezus volgt dus, alleen maar positief zijn. De verduisterende zon en maan, de schuddende planeten en vallende sterren, ze zijn slechts tekens dat er iets gaat gebeuren: De Mensenzoon zal komen. De aarde zal voorbij gaan, maar Gods aanwezigheid bij de mensen blijft. Dit noemen we het Rijk Gods.
Bij deze tijd hoort het laatste oordeel, wanneer Jezus op aarde terugkomt en een oordeel velt over ieder mens. In het boek Openbaring wordt dit voorzegd: goed en kwaad zullen gescheiden worden en het goede zal definitief het kwade overwinnen. 

 

Wat kost het jou werkelijk?

  

Opening

Geld

Op de tafel ligt een groen kleed en hierop staat de kaars. Op tafel liggen ook gouden (chocolade) munten of dropmunten. Laat ze even door uw handen gaan, zonder iets te zeggen.  Hierna kunt u het gebed bidden en het Evangelie van deze dag lezen.

Bijbel

God heeft liever een goede daad dan een lang gebed

De evangelielezing van vandaag is Marcus 12,38-44, en gaat over hoe we God het beste kunnen dienen. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

God heeft liever een goede daad dan een lang gebed

Jezus zat op het tempelplein en keek eens om Zich heen wie er allemaal heen en weer liepen. Hij zag rijke mensen met dure kleren die wel leken te zeggen: “Zie je mij wel?” Hij zag Schriftgeleerden, die rondliepen in hun zondagse gebedssjaals waarin je alleen maar kunt bidden. En Hij zag veel arme mensen die een beetje aan de kant bleven en in een hoekje stonden te bidden. Jezus schudde zijn hoofd toen Hij al die mensen zag die zichzelf belangrijk vonden. Hij zei: “Je kan wel mooie kleren aan hebben en je kan wel op de belangrijkste stoel zitten maar als je niet zorgt voor de arme mensen dan is dat allemaal nep. God heeft liever een goede daad dan een lang gebed.”

Hij ging bij de collectebus zitten en keek wat de mensen in de bus gooiden. Sommige mensen haalden zo hun geld tevoorschijn dat iedereen kon zien wat zij in de bus gooiden. Er kwam ook een arme weduwe. Zij gooide één munt in de bus. Jezus riep zijn leerlingen en zei: ”Kijk, Ik zal je vertellen dat die arme weduwe het meest van iedereen gegeven heeft. Want iedereen gaf wat hij gemakkelijk kon missen, maar zij weet nu niet wat ze vanavond moet eten.”

Gebed
Gebed om te delen

Goede God,

wat zijn we blij
dat we in een mooi en rijk land leven.
Niemand van ons
gaat met honger naar bed.
We hebben van alles genoeg.
Toch kan het heel moeilijk zijn
om met elkaar te delen.
We hopen dat het verhaal
dat we vandaag horen
ons helpt om in te zien
dat wij geluksvogels zijn
die best wel eens wat weg kunnen geven.
Help ons goed te luisteren
met onze oren en met ons hart.

Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Begin bij het verhaal van de weduwe: zij gaf een euro. Vinden de kinderen dat veel geld. Als zij naast de collecteschaal gezeten hadden, waren ze het dan met Jezus eens geweest dat deze weduwe het meest gegeven had van allemaal? Waarom wel, waarom niet? Probeer de kinderen te laten zien dat wat weinig lijkt voor iemand van grote betekenis kan zijn.

Vraag aan de kinderen of ze iets willen bedenken dat van hen is en wat voor hen van waarde is. Geef de kinderen even tijd om te denken en laat ze het dan opschrijven op een papiertje.
Vraag dan aan de kinderen: 'Stel je eens voor dat wij je vragen om dit wat jij opgeschreven hebt thuis te gaan ophalen en weg te geven. Wat zou je dan doen?'
Ga in gesprek over wat je zou willen weggeven. Je wilt niet zomaar alles weggeven. Sommige dingen zijn je heel dierbaar. Maar betekent dat dat je niets kan weggeven? Of weet jij iets wat voor een ander van waarde kan zijn dat je wel weg kan geven? Wat kan je missen?
Wij hebben niet alleen spullen om weg te geven. Ook aandacht en tijd en een goede daad kan een gift aan een ander zijn…

Bespreek daarna met de kinderen de volgende situaties:
Je wordt uitgedaagd. Het voorstel is om het eens een week zonder fiets/ tennisracket/ telefoon/televisie/ …. te doen. Wat zou er in die week anders zijn? Zoek met elkaar de voor-en nadelen.

Speel daarna het dobbelspel met de snoepmunten. U vindt dit bij de Extra's.

Extra's

Naspelen van het verhaal

Laat het verhaal naspelen door de kinderen. In de hoofdrol de arme weduwe, een paar rijken, Jezus, een aantal leerlingen.

U kunt het verhaal voorlezen, maar het is eenvoudig, dus de kinderen kunnen het ook zelf spelen. Vraag ze om er echt iets van te maken, dus ook opmerkingen te maken, laat ze zeggen wat ze denken.

In een nagesprek vraagt u aan de kinderen: Hoe voelde het om de weduwe/Jezus/de rijke of een leerling van Jezus te zijn?

 

Dubbelspel met drop- of gouden munten

Nodig
* Kookwekker
* Dobbelsteen
* Dropmunten of gouden chocolademunten

Het spel
Zet een kookwekker op 5 minuten
Vertel aan de kinderen: Alle munten die je in het bezit hebt op het moment dat de wekker afloopt zijn voor jou.
Alle munten liggen bij de start van het spel op een grote hoop in het midden van de tafel. 
Gooi om beurten met een dobbelsteen.
Als je gooit dan moet je bij elk getal een opdracht uitvoeren:

1. Pak een munt en leg die voor je.
2. Geef een munt weg aan iemand anders (naar keuze).
3. Neem een munt weg bij je linkerbuur.
4. Er gebeurt niets.
5. Leg één van je munten terug op de grote stapel.
6. Jouw linkerbuur mag een munt wegpakken bij jouw rechterbuur.

Nabespreking
Hoe is het om iets te krijgen van een ander?
Hoe voelt het als iets wat je gekregen hebt weer moet weggeven?
Verzamel daarna alle munten en verdeel ze eerlijk onder de kinderen. Als dit weerstand oproept bij de kinderen die veel gewonnen hadden, kunt u daar samen nog even over praten. Hoe komt dat, etc.

Hoe gaat het verhaal verder?

De weduwe in het bijbelverhaal heeft al haar geld gegeven en heeft nu geen geld meer om eten te kopen. Bedenk in groepjes hoe de dag voor deze vrouw verder zou kunnen verlopen.
Schrijf in het groepje een kort verhaaltje en wissel de verschillende scenario’s uit met elkaar.
Stem daarna over de meest waarschijnlijke optie. 

Achtergrond

Armen en rijken

Gebedsmantel, in het Hebreeuws Tallit
Het was in de tijd van Jezus, en is in onze tijd nog steeds, gebruikelijk om bij het bidden een speciale mantel of sjaal om te slaan, waaraan kwasten hangen. Je kan zo’n gebedsmantel natuurlijk heel eenvoudig houden, je kan er ook een groot, duur en opzichtig ding van maken. Dan kan het niemand ontgaan dat je veel over hebt voor het gebed…. Jezus protesteert tegen dit uiterlijk vertoon van vroomheid.

Zorg voor weduwen en wezen

In een tijd waarin er geen sociale voorzieningen waren en het bovendien eigenlijk niet mogelijk was dat vrouwen de kost verdienden voor hun gezin (behalve als prostituee) waren weduwen en wezen geheel afhankelijk van de liefdadigheid van anderen. Soms konden weduwen terugkeren naar hun ouderlijk huis, maar dat was uiteraard alleen mogelijk als er nog een ouderlijk huis was. Ook als het om rechten ging stond een weduwe helemaal onderaan de sociale ladder. Zo was het ook tamelijk eenvoudig voor rijke mensen om de arme vrouwen uit te buiten. Jezus stelt dit uitbuitgedrag van de rijke schriftgeleerden tegenover de bereidheid om te offeren van de weduwe.
Een financiële bijdrage geven aan de tempel was voor een weduwe al helemaal niet nodig.
In de gehele Bijbel vinden we oproepen van profeten om goed te zorgen voor weduwen en wezen. Zij zijn in zekere zin symbolisch voor de armsten van het land.
Omdat de weduwe in het verhaal haar hele dagloon weggeeft, alles waarvan ze moet leven is ze een voorbeeld van iemand die bereid is om totaal op God te vertrouwen. Haar offer is onvoorwaardelijk. Jezus ziet dat en herkent daarin haar kracht.