Doe iets!

 

Project de Nieuwe Wereld
Vorige week zijn we op weg gegaan naar Kerstmis. Gelukkig zijn er mensen die de goede weg wijzen. Johannes is zo iemand. Hij is een profeet, en roept de mensen op om niet lui te zijn, maar iets te doen. Doe iets! Ga goed leven en ga mee op weg naar de Nieuwe Wereld! 

Niet iedereen begrijpt Johannes, maar toch zijn er mensen die mee willen gaan op de weg van God. Zij worden door Johannes gedoopt in de Jordaan. 
Maar Johannes wijst naar Jezus, om Hem gaat het.

Met de kinderen denken we na over het verhaal van Johannes, over iets of niets doen, en werken we verder aan de kijktafel in de kerk.

 

Project Kleine Uil
Daarnaast bieden de eerste vier tegels van de site een nieuw project op basis van de filmpjes van Kleine Uil wordt wijs. Kleine Uil, Joes en Mara leven samen met bekende figuren uit het kerstverhaal toe naar Kerstmis.

Vorige week was er Johannes die zich verheugt op de komst van Jezus. Nu komt de Engel de boodschap aan Maria brengen dat ze een kindje zal krijgen. 

 

Opening

Kleine Uil wordt wijs - Opening en gebed

Neem met de kinderen plaats in een kring.
Hang of leg de adventskrans op een centrale plaats op een paars kleed.
Zet de stal in opbouw op het kleed of in zichtbaar in de ruimte (Zie bij Extra’s Kleine Uil wordt wijs kerststal)

U steekt elke zondag de kaars aan die bij de adventzondag hoort.
U kunt het onderstaande gebed bidden of kiezen voor het adventsversje bij de 2e kaars.

Gebed

Lieve God,
Soms gebeurt er iets waar we van schrikken.
Dan weet je even niet wat je moet doen.
Maar als je erdoorheen gaat,
kan het toch een goede ervaring zijn.
Dank, dat U bijzondere dingen op ons pad brengt.
Daar mogen we op vertrouwen, ook al is het soms even schrikken.
Maria kreeg onverwachts bezoek van een Engel.
Zou dat bij ons ook kunnen gebeuren?
God, Geef ons een verheughart,
op weg naar Kerstmis.
Het tweede kaarsje is/mag aan.
Amen

Kaarsenversje

Het tweede kaarsje brandt;
we zijn op weg naar Kerstmis.
In een ver land wordt een kind geboren
dus nu vast een klein beetje licht:
twee kaarsjes in de duisternis.

Optie: Het gebed kan ook bewaard worden voor het slot van de kinderwoorddienst in de eigen ruimte.

Bijbel

Kleine Uil wordt wijs - Verwachting

In het adventsproject van Kleine Uil wordt wijs leert Mara een moeilijk lied, want ze mag meedoen in het kerstspel. Samen met Kleine Uil zoekt ze wat het zou kunnen betekenen. Die heeft het verhaal gehoord uit het 'Boek van zijn Moeder' over de engel Gabriël, en God die Maria lief vindt.

Bekijk hier de aflevering: De engel Gabriël en Maria - Verwachting gebaseerd op het verhaal van de Annunciatie (Lc. 1,26-38)

Tip: Stop de film als de vragen in beeld komen die aan het eind wordt getoond. Zo blijven deze zichtbaar bij het gesprek dat u met de kinderen gaat voeren.

 

De filmpjes van Kleine Uil zijn vrij toegankelijk op internet. Doordat ze meestal aansluiten op de lezingen van het r.k. leesrooster vormen ze een mooie opstarter voor kinderwoorddienst/kindernevendienst en catechese. In de klas helpen ze de leerkracht invulling te geven aan levensbeschouwelijke vorming.

Kleine Uil wordt wijs heeft een eigen Adventsproject. De filmpjes komen voor de Advent online.

Colofon
Uitgave: 2022 Adveniat, Baarn
Teksten, poppen en tekeningen: Marjet de Jong
Poppenspel: Mariska Litjes, Marjet de Jong
Opname en editing: Mannes van der Burg
Vertelstem verhaal: Tom Dirks
Muziek: Esther Ocheng
Opname en mixage: Kees van Mechelen
Redactieadvies en webmaster: Edith Vos

YouTube kanaal ‘Kleine Uil wordt wijs’

Kleine Uil wordt wijs is mede mogelijk gemaakt door de StBKBO te Nieuw-Vennep.

Verwerking

Kleine Uil wordt wijs - Gesprek met de kinderen

Elke adventbijeenkomst wordt aan de hand van de vragen uit het filmpje van Kleine Uil wordt wijs het gesprek met de kinderen gevoerd. Laat de vragen dus wat langer in beeld staan, of schrijf ze van tevoren op een flapover. Na afloop van het filmpje kunt u dan meteen door met de vragen in het gesprek.

Voor deze 2e Advent zijn de vragen:

• Heb jij weleens een belangrijk werk(je) moeten doen?
• Wie gaf jou de opdracht? Zei je 'ja', of twijfelde je?
• Wat zou jij in een droom van een engel willen horen?

In de film is Mara vol verwachting over haar rol als engel in het kerstspel. Het is een belangrijke rol want zij gaat Maria vertellen dat God Maria heeft uitgekozen om moeder te worden van Jezus, de zoon van God. Mara is er een beetje zenuwachtig van, maar ook trots dat ze deze rol heeft gekregen.

Hebben de kinderen weleens een belangrijk werk(je) of iets belangrijks moeten doen? Laat ze erover vertellen.

Deden ze dit werk uit zichzelf of heeft iemand ze daarvoor gevraagd? Was er twijfel of ze het werk zouden kunnen of willen doen?

Maria krijgt in het bijbelverhaal een droom waarin de engel haar bezoekt.
Stel dat de kinderen een droom zouden krijgen waarin een engel hen komt bezoeken, wat zouden ze dan willen dat de engel hun zou vertellen?

Kleine Uil wordt wijs - Kerststal

Bij dit adventsproject maken we een kerststal. De figuren uit de adventsverhalen komen er in of bij te staan. De stal wordt bekleed met gekleurde post-it blaadjes. Op de blaadjes staat op de tweede adventszondag te lezen wat de kinderen verwachten. 

Benodigdheden:

voor het maken van de stal kunt u kijken bij de 1e Advent.

voor de opdracht:

- groene post-its
- pennen of stiften
- de stal in wording
- figuur van Maria (downloaden, printen, uitknippen en verstevigen)
- figuur van de engel (downloaden, printen, uitknippen en verstevigen)

De kerststal
In dit adventsproject wordt een kerststal (eenvoudig te maken van een doos) in de 4 weken aan de binnenkant kleurig aangekleed. De wanden worden bekleed met gekleurde post-its. Elke week wordt een andere kleur post-its gebruikt.

De figuren uit de bijbelverhalen kunt u printen en elke week in of bij de stal zetten.
Verstevig de figuren door te printen op dikker papier 'met een voetje' of te plakken op karton of een wc-rolletje. 

 

 

 

Zo ontstaat richting Kerstmis een steeds ‘kleurrijker’ geheel waar je vol verwachting van hoe het zal worden naar uit kunt zien.

 De 2e Advent

Gebruik voor deze 2e Advent groene post-its.

Geef elk kind een aantal post-its en stel de vraag “wat verwacht jij allemaal/wat zijn de verwachtingen die jij hebt?”

Laat de kinderen op de post-its schrijven wat hun verwachtingen zijn.
Laat ze de post-its een plekje geven aan de binnenkant van de kerststal (doos).
(Kies zelf of u ze elke Advent op één wand wilt laten plakken of gewoon alles door elkaar).
Laat de kinderen de figuren van Maria en de engel een plek geven in of bij de stal.
(Het verhaal van de annunciatie speelt zich ruim voor de kerst af. Overleg met de kinderen wat zij een goed plek voor de engel vinden. Als dit wel in de stal is laat ze vertellen waarom ze dit vinden en plaats hem dan daar ook).

 

Extra: Spel
Is er tijd over?
Speel dan het spelletje: 'De wereld op zijn kop'.

De wereld op zijn kop
Voor Maria heeft vast de wereld op zijn kop gestaan toe de aartsengel Gabriël haar de aankondiging deed van haar komende zwangerschap.

Zet voor de kinderen de wereld op zijn kop in dit spel. 
De kinderen doen het tegenovergestelde van wat de leider doet. Gaat de leider staan, dan blijven de kinderen zitten. Gaat de leider lachen, dan gaan de kinderen huilen, gaat de leider springen, dan staan de kinderen stil enzovoort. U kunt ook een kind aanwijzen om iets te doen en de anderen doen dan het tegenovergestelde.
Speel het spelletje zolang er nog nieuwe dingen te bedenken zijn.

Opening

Is er iemand die iets doet?

In deze adventsweken wordt gewerkt met een kijktafel. Het idee is dat de kijktafel in de kerk staat. Elke week wordt er door de kinderen in de kinderwoorddienst verder gebouwd aan deze kijktafel. Iedere adventszondag krijgen de kinderen een wegwijzer die richting geeft aan ‘de Nieuwe Wereld’.

In de kerk:
Bekijk voor je de kerk verlaat met de kinderen even de kijktafel met de weg die je in de kerk hebt liggen, zodat ze weten waar ze later mee aan de slag gaan. Het vuur komt vandaag terug in de lezing. Vestig daar kort de aandacht op.
U kunt er voor kiezen om de pastor de wegwijzer van de 2e Advent mee te laten geven aan de kinderen, naar hun eigen ruimte.

In de eigen ruimte:
Leg de adventskrans (van vorige week) in het midden en leg uit dat we nu aan de tweede Advent beginnen. De krans helpt ons om te zien dat we steeds dichter bij het Licht komen. Laat één van de kinderen de eerste kaars en tweede kaars aansteken. Zing een liedje of spreek een tekstje uit bij de krans of bid samen (zie suggesties bij Extra’s en Gebed).

Bij de adventskrans staat ook een wegwijzer met de woorden ‘Doe iets!’ * (of als deze mee is gegeven van uit de kerk, zet u de wegwijzer bij de adventskrans).

Iemand van de leiding, of één van de kinderen begint de bijeenkomst een beetje te boycotten. Stoelen gaan op de kop, gordijnen gaan dicht, het licht wordt uitgedaan, kinderen worden meegelokt naar de gang, kaarsen van de krans worden weer uitgeblazen etc. Dan roept iemand: Doe iets! Is er iemand die ingrijpt? Is er iemand die iets doet?

Vertel dan het verhaal van de tweede Advent.

*de wegwijzers zijn te downloaden bij de Extra's. Print ze op stevig papier. Plak ze op een stokje. Verstevig de onderkant met wat klei, zodat de wegwijzer blijft staan.

Bijbel

Navertelling Matteüs 3,1-12

De evangelielezing van vandaag is Matteüs 3,1-12 en gaat over Johannes de Doper die de komst van Jezus aankondigt.
Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Doe iets!

Voordat Jezus begon met rondreizen en preken was Johannes al aan het werk. Hij werkte aan de rand van de woestijn, bij de rivier de Jordaan. Jeruzalem, de hoofdstad, was niet ver weg.

Johannes leefde als een profeet. Hij at wat hij in de woestijn kon vinden, zoals honing en sprinkhanen. Zijn kleren waren gemaakt van woestijndieren. Zijn deken voor de koude woestijnnachten was van kamelenhaar. Overdag hing die om zijn schouders. In de ogen van de mensen zag hij er wat vreemd uit.

Johannes sprak ook als een profeet. Hij zei iedereen de waarheid. Hij stond zelfs te roepen naar alle mensen die naar hem kwamen kijken. "Doe iets!" riep hij, "Samen maken we de wereld beter."

De mensen herkenden zijn boodschap wel. Wat Johannes preekte stond ook in de Bijbel geschreven. Sommigen lieten zich door hem dopen in de rivier. Ze begonnen een nieuw leven. Ze zeiden tegen Johannes dat ze spijt hadden van de dingen die ze verkeerd hadden gedaan. En dat ze voortaan goede dingen zouden doen.

Andere mensen stonden met de armen over elkaar toe te kijken. Zij hadden veel in de Bijbel gestudeerd maar er niets van geleerd. "Giftige slangen," schold Johannes hen uit, "jullie denken dat je niets kan overkomen, hè? Jullie denken dat het genoeg is dat je bij Gods volk hoort. Nou, luister goed, God heeft jullie niet nodig. God kan ook van stenen mensen maken. En God heeft gezien wat jullie allemaal doen. Zijn besluit staat vast. Iedereen die verkeerde dingen doet zal Hij wegsturen.
Maar het is nog niet te laat. Ik doop iedereen die spijt heeft met water. Maar na mij komt nog iemand. Hij is veel machtiger dan ik. Ik ben nog niet goed genoeg om zijn knechtje te zijn. Hij zal iedereen dopen met vuur. Alles wat verkeerd is zal Hij wegbranden."

Verwerking

Gesprek met de kinderen

Pak de wegwijzer ‘Doe iets!’ er weer bij.

Bijna was de kinderwoorddienst ontaard in een grote chaos. Als er niemand had ingegrepen was er van de kinderwoorddienst niets terecht gekomen. Hoe was dat om in te grijpen? Voelde degene die dat deed (dat kan een kind zijn geweest, maar ook één van de anderen die leiding geeft aan de kinderwoorddienst) zich gesteund of juist heel erg eenzaam? Zijn er vaker situaties waarin het belangrijk is dat iemand iets doet om er een einde aan te maken?

Johannes de Doper vond ook dat er ingegrepen moest worden. Het ging niet goed met de Nieuwe Wereld. Daarom riep hij naar de mensen: "Doe iets! Laat je dopen!" Johannes leek misschien in de ogen van de mensen ook wel een beetje gek. Hij woonde in de woestijn. Hij droeg vreemde kleren. Hij sprak over een ‘Nieuwe Wereld’. Vraag de kinderen hoe zij denken dat dat overkwam bij de mensen.

Johannes wordt ook nog eens boos op de mensen die veel van de Bijbel weten. Die vinden het nog gekker wat Johannes allemaal doet. Johannes zegt tegen hen: Jullie denken het juist allemaal zo goed te weten, maar juist jullie moeten oppassen. Jullie denken dat je niets kan overkomen, hè! Jullie denken dat het genoeg is dat je bij Gods volk hoort.
Snappen de kinderen waarom Johannes dat tegen mensen, en dus misschien ook wel tegen hen zegt?

Zijn er situaties in het leven van de kinderen waarin zij herkennen dat iemand denkt dat hem of haar niets zal overkomen? Bijvoorbeeld een kind dat altijd heel veel vriendjes heeft, zal denken dat ze nooit gepest zal worden. Maar is dat zo?
Kan het niet zijn dat als de situatie verandert, dat ook jouw leven verandert en dat zekerheden die je had er niet meer zullen zijn?
Zijn er kinderen die wel eens een situatie hebben meegemaakt dat alles veranderde? (bijvoorbeeld een scheiding van ouders) Op dat soort momenten heb je helemaal geen zin meer om iets te doen. Je gaat het liefst in een hoekje zitten treuren. Maar God zegt dan: Doe iets, jij ook, want we hebben jou nodig om een mooie wereld te maken en te houden. Zet je in, het komt allemaal niet vanzelf.

Maar we hoeven het gelukkig ook niet alleen te doen. God zal ons helpen. Daarom geeft God een Helper, de heilige Geest. Praat nog even door met de kinderen over of zij wel eens ervaren, voelen of denken dat God hen helpt?

Na het gesprek stelt u voor om de kijktafel verder te gaan bouwen. Het verhaal van Johannes de Doper wordt daarop verbeeld. De afbeeldingen vindt u bij de Extra's.

Extra's

Figuren voor op de kijktafel

Op de kijktafel komen telkens nieuwe figuren te staan. Zij vertellen het verhaal.
Print of kopieer ze op stevig wit papier. De figuren kunnen zo groot afgedrukt worden als u dat zelf wilt. 

Deze week bouwt u met de kinderen verder aan het tweede gedeelte van de kijktafel.
Het verhaal speelt zich af aan de rand van de woestijn bij de rivier de Jordaan. Een leuk idee is om dan zand te strooien op de kijktafel. Tip: smeer een laagje lijm en strooi dan het zand erop. Een rivier kan verbeeld worden door een blauwe draad wol of een strook blauw vilt of (crêpe) papier.

Voor aankleding van de kijktafel

Benodigdheden:
Dikke zwarte stift, om een tweede gedeelte te markeren.
Lijm
Zand
Blauwe wol, blauw (crêpe) papier
De figuren van de tweede zondag (zie downloads).
Print of kopieer ze op stevig wit papier.

Activiteit:
Laat de kinderen de figuren: knippen, kleuren, versieren.
Zet de figuren op de kijktafel.

Tip: snijd een wc-rolletje in stukjes van 2 cm. Knip aan beide kanten een inkeeping.
Zet de figuren hierop vast. Zo blijven ze goed staan. U of de kinderen kunnen ook klei-klompjes maken en hier een inkeping in maken waarin u de figuren vast zet.

Wij bieden een basis aan materiaal om de kijktafel op te bouwen.
Uiteraard kunt u zelf de kijktafel ook opbouwen of mooier maken naar eigen inzicht, door gebruik maken van diverse materialen om het landschap op te bouwen, met bijvoorbeeld een rivier, een boom en dergelijke.

De figuren voor deze zondag zijn: een mens in de rivier, een groepje mensen dat kijkt, groepje mensen in de rij, Johannes de Doper met mantel.

Wegwijzers

U kunt de wegwijzers groot afdrukken, en bijvoorbeeld door de voorganger mee laten geven aan de kinderen wanneer zij naar de kinderwoorddienst gaan. Op de wegwijzer staat het thema van de zondag. 

Print ze op stevig papier. Plak ze op een stokje. Verstevig de onderkant met wat klei, zodat de wegwijzer blijft staan.

Kaarsentekstje

Het tweede coupletje van het kaarsentekstje. Lees het voor, of laat een kind het voorlezen bij het aansteken van de tweede kaars. 

De tekst kan ook gezongen worden op de wijs van Drieschuintamboers.

 

Het tweede kaarsje brandt;
we zijn op weg naar Kerstmis.
In een ver land wordt een kind geboren
dus nu vast een klein beetje licht:
twee kaarsjes in de duisternis.

 

Tip!

Het feest van Sint Nicolaas zal in veel gezinnen op deze zondag gevierd worden. In het adventsproject leggen wij de verbinding niet. Wilt u er toch aandacht aan besteden? Kijk dan bij geloventhuis.nl bijvoorbeeld via de volgende links:

http://www.geloventhuis.nl/2014/een-buiging-voor-jou/verdiepen/geloven-in-god-en-in-sinterklaas.html

http://www.geloventhuis.nl/2014/een-buiging-voor-jou/bidden-en-vieren/vieren-en-vertellen-in-de-sinterklaastijd.html

http://www.geloventhuis.nl/2009/ster/kijktafels/kijktafeltjes-sinterklaas.html

http://www.geloventhuis.nl/2015/de-deur-gaat-open/kijktafels/kijktafel-voor-de-sinterklaastijd.html

http://www.geloventhuis.nl/2015/de-deur-gaat-open/vertellen/verhalen-over-sint-nicolaas.html

Kijktafel van de nieuwe wereld

In de adventsweken wordt er gewerkt aan een kijktafel van ‘De Nieuwe Wereld.’ Deze week bouwt u met de kinderen verder aan het tweede gedeelte.
Het verhaal speelt zich af aan de rand van de woestijn bij de rivier de Jordaan. Een leuk idee is om dan zand te strooien op de kijktafel. Tip: smeer een laagje lijm en strooi dan het zand erop. Een rivier kan verbeeld worden door een blauwe draad wol of een strook blauw vilt of (crêpe) papier.

Voor aankleding van de kijktafel
Benodigdheden:
Dikke zwarte stift, om een tweede gedeelte te markeren.
Lijm
Zand
Blauwe wol, blauw (crêpe) papier
De figuren van de tweede zondag (zie Extra's).
Print of kopieer ze op stevig wit papier.

Bij Kerstmis kunt u een impressie van de gehele kijktafel zien, zoals die gaat worden. 

Kaarsenliedje

Steek één kaarsje aan.
Kerstfeest is nog ver.
Kijk eens naar het vlammetje.
't Lijkt wel een ster.

Steek twee kaarsen aan.
Licht wordt groter nu.
Donker gaat verdwijnen,
Heer wij danken U!

Achtergrond

Matteüs 3,1:12
De eerste zondag van de Advent lazen we een deel van de toespraak van Jezus over de eindtijd, de Nieuwe Wereld. We lazen uit Matteüs 24, bijna het slot van het Evangelie. Vandaag gaan we terug naar het begin. In Matteüs 2 wordt beschreven hoe Maria en Jozef samen met Jezus het land uit vluchtten voor Herodes. Herodes had opdracht gegeven om alle kinderen tot 2 jaar te laten ombrengen om zo te voorkomen dat Jezus zou kunnen opgroeien. Na de dood van Herodes komen ze terug naar Israël om zich uiteindelijk in Nazareth te vestigen.

Het Koninkrijk van de hemel
Johannes markeert de overgang naar Jezus’ volwassen leven. Hij vertelt ons dat het Koninkrijk van de hemel, de Nieuwe Wereld dichtbij is. De meeste joden uit de tijd van Jezus geloofden in de komst van een Messias die het koninkrijk God op aarde zou brengen. Met de komst van Jezus begint dit Koninkrijk werkelijkheid te worden.

Toehoorders van Johannes zijn naast gewone mensen, de Farizeeën en Sadduceeën. Dat zijn twee van de grotere joodse groeperingen uit de tijd van Jezus. De Sadduceeën waren in hun tijd de conservatieve beweging en de Farizeeën waren progressief. De leer van de Farizeeën kwam voor een groot gedeelte overeen met de leer van Jezus. Beide groeperingen geloven dat ze afstammelingen zijn van Abraham. Abraham werd door God geroepen om een groot volk voort te brengen, het volk van God. Door deze twee partijen samen te noemen distantieert Matteüs zich van deze groeperingen en benadrukt hij het unieke karakter van Jezus’ leer.

Vuur
Het vuur waarmee Jezus zal gaan dopen verwijst niet naar letterlijk vuur maar naar Pinksteren. Op het Pinksterfeest zal de heilige Geest (vaak vormgegeven met vlammetjes) over de leerlingen heen komen. Het graan en het kaf zullen gescheiden worden. Ze staan voor de goede en slechte mensen. Het kaf is nutteloos voor de Nieuwe Wereld en zal verbrand worden. Het graan zal opgenomen worden in het Rijk Gods.