Hou vol!

  

Project de Nieuwe Wereld
We zijn al een flink eind op weg naar Kerstmis, en naar de Nieuwe Wereld. Maar het is geen weg zonder hindernissen. Zo zit Johannes, die zoveel mensen opgeroepen heeft om zich te laten dopen, nu in de gevangenis. Daar slaat bij hem de twijfel toe. Als je geen zicht meer hebt op wat er allemaal gebeurt, kun je je afvragen of je wel op de goede weg bent. 
Jezus moedigt Johannes aan om vol te houden. Hij vertelt hem, en zijn leerlingen, van de tekens van de Nieuwe Wereld die al zichtbaar zijn om hen heen. Blinden die weer kunnen zien, wie niet lopen kon, loopt weer rond. Dat helpt Johannes, en ook de leerlingen om het vol te houden. 

Met de kinderen denken we deze zondag na over hoe moeilijk het kan zijn om vol te houden. Daar kun je soms wel wat hulp bij gebruiken. En natuurlijk wordt er verder gewerkt aan de kijktafel in de kerk.

 

Project Kleine Uil
Daarnaast bieden de eerste vier tegels van de site een nieuw project op basis van de filmpjes van Kleine Uil wordt wijs. Kleine Uil, Joes en Mara leven samen met bekende figuren uit het kerstverhaal toe naar Kerstmis.

Vorige week was de engel Gabriël er, die Maria de boodschap bracht dat ze een kindje zou krijgen. Nu komt de engel de boodschap aan Jozef brengen dat hij écht nodig is om voor Maria en de baby te zorgen.

Opening

Kleine Uil wordt wijs - Opening en gebed

Neem met de kinderen plaats in een kring.
Hang of leg de adventskrans op een centrale plaats op een paars kleed.
Zet de stal in opbouw op het kleed of in zichtbaar in de ruimte (Zie bij Extra’s Kleine Uil wordt wijs kerststal)

U steekt elke zondag de kaars aan die bij de adventzondag hoort.
U kunt het onderstaande gebed bidden of kiezen voor het adventsversje bij de 3e kaars.

Gebed

Lieve God,
Onze wereld is mooi en de winter is een fijne tijd.
Maar niet alles is automátisch mooi,
en niet voor iederéén even fijn.
Wij mensen moeten eraan meewerken.
U heeft ons nodig om uw droom van vrede waar te maken.
Want wij kunnen goed bouwen en oplossen,
helpen en zorgen, zoals Sint Jozef
Dank U dat wij mee mogen doen met uw plan.
Hoe hebt U mij nodig?
God, Geef ons een verheughart,
op weg naar Kerstmis.
Het derde kaarsje is/mag aan.
Amen

Kaarsenversje

Het derde kaarsje brandt;
we zijn op weg naar Kerstmis.
In een ver land wordt een kind geboren
dus nu vast een klein beetje licht:
drie kaarsjes in de duisternis.

Optie: Het gebed kan ook bewaard worden voor het slot van de kinderwoorddienst in de eigen ruimte of in de kerk.

Kleine Uil wordt wijs - Nodig zijn

In het adventsproject van Kleine Uil wordt wijs is Joes verdrietig want hij mag niet meespelen. Ze hebben hem niet nodig. Kleine Uil denkt dat het wel goed komt, dat Joes straks écht wel nodig is.  Kleine Uil kent een verhaal uit het 'Boek van zijn Moeder' over Jozef die dacht Maria hem niet nodig had, maar die van een engel hoorde dat hij echt mee moest blijven doen!

Bekijk hier de aflevering: Jozef - Nodig zijn gebaseerd op het verhaal van Jozef die bezoek krijgt van de engel in een droom (Matteüs 1,18-25)

 

Tip: Stop de film als de vragen in beeld komen die aan het eind wordt getoond. Zo blijven deze zichtbaar bij het gesprek dat u met de kinderen gaat voeren.

 

De filmpjes van Kleine Uil zijn vrij toegankelijk op internet. Doordat ze meestal aansluiten op de lezingen van het r.k. leesrooster vormen ze een mooie opstarter voor kinderwoorddienst/kindernevendienst en catechese. In de klas helpen ze de leerkracht invulling te geven aan levensbeschouwelijke vorming.

Kleine Uil wordt wijs heeft een eigen Adventsproject. De filmpjes komen voor de Advent online.

Colofon
Uitgave: 2022 Adveniat, Baarn
Teksten, poppen en tekeningen: Marjet de Jong
Poppenspel: Mariska Litjes, Marjet de Jong
Opname en editing: Mannes van der Burg
Vertelstem verhaal: Tom Dirks
Muziek: Esther Ocheng
Opname en mixage: Kees van Mechelen
Redactieadvies en webmaster: Edith Vos

YouTube kanaal ‘Kleine Uil wordt wijs’

Kleine Uil wordt wijs is mede mogelijk gemaakt door de StBKBO te Nieuw-Vennep.

Verwerking

Kleine Uil wordt wijs - Gesprek met de kinderen

Elke adventbijeenkomst wordt aan de hand van de vragen uit het filmpje van Kleine Uil wordt wijs het gesprek met de kinderen gevoerd. Laat de vragen dus wat langer in beeld staan, of schrijf ze van tevoren op een flapover. Na afloop van het filmpje kunt u dan meteen door met de vragen in het gesprek.

Voor deze 3e Advent zijn de vragen:

• Ben jij weleens nodig?
• Waar moet Jozef allemaal voor zorgen voordat het kindje geboren wordt?
• Waar wil jij voor zorgen voordat het Kerstmis is?

In de film is Joes teleurgesteld omdat hij niet mee mag doen met het toneelstukje bij de buren. Hij is niet nodig, en daarom is hij verdrietig. Kleine Uil is er van overtuigd dat Joes wél nodig is. Hij nodigt Joes uit om naar het verhaal te luisteren over Jozef die ook teleurgesteld was omdat Maria een baby verwachtte die niet van hem was, terwijl hij met haar zou gaan trouwen. Maar dan komt de engel die vertelt hoe het zit en dan voelt Jozef dat hij heel erg nodig is.

Vraag de kinderen of zij zich wel eens nodig voelen? Waar en in welke situaties was dat? Laat ze erover vertellen.

Jozef is hard nodig om Maria te helpen. Waarvoor zou hij zoal voor moeten zorgen? Laat de kinderen dit bedenken. Wat zou hij als vader kunnen doen voordat het kindje er is, en wat na de geboorte?

Misschien hebben sommige kinderen nog kleine broertjes of zusjes en kunnen ze vertellen wat er allemaal moet gebeuren om voor een kleine baby te zorgen.

Hebben de kinderen nog iets waarvoor ze willen zorgen voordat het Kerstmis wordt?

Kleine Uil wordt wijs - Kerststal

Bij dit adventsproject maken we een kerststal. De figuren uit de adventsverhalen komen er in of bij te staan. De stal wordt bekleed met gekleurde post-it blaadjes. Op de blaadjes staat op de derde adventszondag te lezen waar de kinderen voor nodig (zouden willen) zijn. 

Benodigdheden:

voor het maken van de stal kunt u kijken bij de 1e Advent.

voor de opdracht:

- rode post-its
- pennen of stiften
- de stal in wording
- figuur van Jozef (downloaden, printen, uitknippen en verstevigen)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De kerststal
In dit adventsproject wordt een kerststal (eenvoudig te maken van een doos) in de 4 weken aan de binnenkant kleurig aangekleed. De wanden worden bekleed met gekleurde post-its. Elke week wordt een andere kleur post-its gebruikt.

De figuren uit de bijbelverhalen kunt u printen en elke week in of bij de stal zetten.
Verstevig de figuren door te printen op dikker papier 'met een voetje' of te plakken op karton of een wc-rolletje.

Zo ontstaat richting Kerstmis een steeds ‘kleurrijker’ geheel met de inhoud die nodig is om ons op Kerstmis te verheugen.

 

 

De 3e Advent

Gebruik voor deze 3e Advent rode post-its.

Geef elk kind een aantal post-its en stel de vraag “Waar ben jij voor nodig?”

Laat de kinderen op de post-its schrijven waar zijn voor nodig (willen) zijn of waar zij graag aan mee zouden willen doen.
Laat ze de post-its een plekje geven aan de binnenkant van de kerststal (doos).
(Kies zelf of u ze elke Advent op één wand wilt laten plakken of gewoon alles door elkaar).

Laat de kinderen de figuur van Jozef een plek geven in of bij de stal.
(Het verhaal van de droom speelt zich enige tijd voor de kerst af. Overleg met de kinderen wat zij een goed plek voor Jozef vinden. Als dit wel in de stal is laat ze vertellen waarom ze dit vinden en plaats hem dan daar ook).

 

Extra: Spel
Is er tijd over?
Speel dan het spelletje: 'Wat is er veranderd?'.

Wat is er veranderd?
Voor Jozef veranderd zijn leven compleet. Alles zit er opeens anders uit dan voorheen.

Zet 2 of 3 kinderen voor de groep. Laat de andere kinderen heel goed kijken. Dan doen alle kinderen hun ogen dicht en de kinderen voor de groep veranderen iets aan zichzelf of de begeleider verandert iets aan hen. Bijvoorbeeld een mouw omhoog, haarband verwisselen, broekspijp oprollen, schoenen uit, veter los, hand in de lucht, voet omhoog, krom staan, ogen dicht etc. De kinderen mogen weer kijken en raden wat veranderd is.

Opening

Lukt het om vol te houden?

In deze adventsweken wordt gewerkt met een kijktafel. Het idee is dat de kijktafel in de kerk staat. Elke week wordt er door de kinderen in de kinderwoorddienst verder gebouwd aan deze kijktafel. Iedere adventszondag krijgen de kinderen een wegwijzer die richting geeft aan ‘de Nieuwe Wereld’.

In de kerk:
Bekijk voor je de kerk verlaat met de kinderen even de kijktafel met de weg die je in de kerk hebt liggen, zodat ze weten waar ze later mee aan de slag gaan. 
U kunt er voor kiezen om de pastor de wegwijzer van de derde Advent mee te laten geven aan de kinderen, naar hun eigen ruimte.

In de eigen ruimte:
Leg de adventskrans (net als de vorige weken) in het midden en leg uit dat we nu aan de derde week van de Advent beginnen. De krans helpt ons om te zien dat we steeds dichter bij het Licht komen. Laat één van de kinderen de eerste kaars, de tweede kaars en de derde kaars aansteken. Zing een liedje of spreek een tekstje uit bij de krans of bid samen (zie suggesties bij Extra’s en Gebed).

Bij de adventskrans staat ook een wegwijzer met de woorden ‘Hou vol!’ * (of als deze mee is gegeven van uit de kerk, zet u de wegwijzer zelf bij de adventskrans).

Vraag dan aan de kinderen om in een kring te gaan staan. Neem een stopwatch of uw telefoon en daag ze uit om zo lang mogelijk op één been te blijven staan. Moedig ze aan, vooral met de woorden ‘Hou vol!’ Klok even hoe lang de laatste het vol heeft gehouden en schrijf dat op.

Vraag de kinderen nu te gaan zitten met de ogen dicht. Leid uw verhaal in met de mededeling dat u ver terug in de tijd reist en beschrijf kort het landschap waarin Jezus staat, droog, warm, veel mensen bij elkaar en in de verte Romeinse soldaten die Jezus en de menigte om Hem heen in de gaten houden. Voelen de kinderen dat ze ver weg in een ander land zijn? Vertel dan het verhaal. Een tweede lid van de leiding kan de kinderen aansporen hun ogen dicht te houden met de woorden ‘Hou vol!’

 

*de wegwijzers zijn te downloaden bij de Extra's. Print ze op stevig papier. Plak ze op een stokje. Verstevig de onderkant met wat klei, zodat de wegwijzer blijft staan.

Bijbel

Navertelling Matteüs 3,1-12

De evangelielezing van vandaag is Matteüs 11,2-11 en gaat over de verhouding tussen Jezus en Johannes.

Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Hou vol!

Johannes de Doper had zelfs koning Herodes de waarheid gezegd. Dat vond Herodes erg vervelend. Daarom had Herodes hem in de gevangenis gegooid. In zijn gevangeniscel hoorde Johannes vertellen over Jezus. Was Jezus gekomen om de Nieuwe Wereld te brengen? Johannes wilde dat graag weten. Daarom stuurde hij zijn leerlingen naar Jezus.
Zij vroegen Hem: “Jezus, bent U de man van God of komt er nog iemand anders?”
“Kijk eens om je heen”, zei Jezus. “Wat zien jullie? Jullie zien dat blinden weer kunnen zien, mensen in een rolstoel weer kunnen lopen, zieken worden weer beter, dove mensen kunnen weer horen, doden staan op en wie arm is hoort over de liefde van God. Je bent een gelukkig mens als je daar van kan genieten. Ga dat maar vertellen aan Johannes.”

Toen keek Jezus naar de andere mensen. “Zijn jullie in de woestijn bij Johannes geweest?”, vroeg Hij. “Daar ging je toch niet naar toe als toerist. Je ging toch geen natuurwandeling maken of paleizen kijken? Als je een modeshow wilt zien ga je naar de stad. Nou, wat zochten jullie in de woestijn? Een profeet? Ja, jullie gingen naar een grote profeet luisteren. Over een man als Johannes staat er in de Bijbel al geschreven dat hij de wereld zal voorbereiden op de komst van de Nieuwe Wereld. Hou vol! Blijf hem trouw want hij is een grote en belangrijke profeet. Maar in de Nieuwe Wereld zal iedereen heel belangrijk zijn. Zelfs de allergewoonste mensen zijn dan belangrijker dan Johannes nu is.

Gebed

Gebed om vol te houden

Goede God,
Wij zingen en bidden voor U.
U bent onze God,
U kent ons
en weet hoe wij heten.
Wij bidden U: God wij willen graag bij U horen
maar soms is het moeilijk vol te houden.
Dan twijfelen we toch weer.
Wilt u ons dan helpen om vol te houden
en te blijven geloven in U en uw Nieuwe Wereld?
Amen

Verwerking

Gesprek met de kinderen

Laat de kinderen hun ogen weer openen. Vraag ze of het moeilijk was om je ogen dicht te houden of hielp het juist om in het verhaal te blijven en je te concentreren?
Als je iets goeds wilt doen dan is het belangrijk om er op een bepaald moment mee te beginnen. Maar het is ook heel belangrijk om vol te houden. Verzamel voorbeelden met de kinderen van goede dingen die je moet volhouden. Een instrument leren spelen, vriendschap, voetbaltraining, bidden, luisteren... Er zijn veel dingen die je vol moet houden. Soms is dat heel moeilijk. Aanmoediging en instructies kunnen helpen. Bijvoorbeeld als je op één been moet staan, zoals ze gedaan hebben bij het begin van de kinderwoorddienst.

Zet de kinderen opnieuw in een kring. Vertel ze hoe lang ze het de vorige keer hebben volgehouden op één been. Zeg ze nu, dat ze dat best langer kunnen. Geef ze daarvoor instructies: word eerst heel rustig en let even op je ademhaling. Kijk niet meer naar elkaar. Richt je ogen op een vast punt op de grond en concentreer je. Dan gaat de tijd in. Doe dit zo nodig twee keer, en kijk of het langer was dan de allereerste keer.
Vertel ze dan, dat u ervan overtuigd bent dat ze het nóg langer kunnen. Als ze elkaar helpen, elkaar ondersteunen houden ze het nog langer vol op één been. Zet de kinderen twee aan twee en laat ze elkaar helpen lang op één been te staan.

Ga dan weer in de kring zitten en laat de kinderen weer even de ogen dicht doen.
Ga terug naar Johannes in de gevangenis. Beschrijf hoe moeilijk hij het daar had. Opgesloten in plaats van lekker buiten vrij om te gaan en te staan waar hij wilde, ruwe soldaten om hem heen, een vieze cel, de dreiging dat hij gedood zou worden. Geen wonder dat hij twijfelt aan zijn eigen boodschap van een Nieuwe Wereld. Hij ziet die Nieuwe Wereld even niet. Maar Johannes vraagt hulp. Hij stuurt zijn leerlingen naar Jezus en vraagt Jezus of hij zich vergist heeft. Zat hij op de verkeerde weg? En Jezus vertelt over alle mooie dingen die gebeuren. Niet om op te scheppen over wat Hij allemaal doet. Nee, Jezus laat Johannes zo zien dat het allemaal niet voor niets is wat hij heeft gedaan. Er gebeuren prachtige dingen in de wereld. Zo helpt Jezus Johannes de mooie dingen weer te zien. En zo zegt Hij tegen Johannes: “Hou vol!, het is allemaal niet voor niets geweest."

Nadat Jezus dat tegen Johannes heeft gezegd, bedenkt Hij dat ook de mensen die naar Johannes kwamen luisteren misschien wel op zullen geven. Misschien denken die mensen ook wel dat Johannes alleen maar mooie praatjes vertelde daar in de woestijn. En daarom zegt Jezus daarna ook tegen die mensen: “Hou vol! Je bent niet voor niets naar de woestijn geweest om naar Johannes te luisteren, je zat echt wel op de goede weg. De weg naar de Nieuwe Wereld, waarin blinden zien, zieken uit bed stappen en er naar armen geluisterd wordt.”

Vandaag gaan we dingen langs de weg zetten die erop wijzen dat het de goede kant op gaat met de Nieuwe Wereld. Een lege rolstoel omdat iemand weer kon lopen, een ziekenhuis zonder patiënten, omdat er steeds meer mensen beter worden, een gevangenis zonder gevangenen omdat we in staat zijn om criminaliteit vroeger in de kiem te smoren door goede begeleiding. Maar het paleis, waar hoort het paleis? Is dat ook een gebouw langs de weg de goede kant op?

Bouw samen met de kinderen verder aan de kijktafel. We komen steeds verder op de goede weg!

Extra's

Wegwijzers

U kunt de wegwijzers groot afdrukken, en bijvoorbeeld door de voorganger mee laten geven aan de kinderen wanneer zij naar de kinderwoorddienst gaan. Op de wegwijzer staat het thema van de zondag. 

Print ze op stevig papier. Plak ze op een stokje. Verstevig de onderkant met wat klei, zodat de wegwijzer blijft staan.

Figuren voor op de kijktafel

Op de kijktafel komen telkens nieuwe figuren te staan. Zij vertellen het verhaal.
Print of kopieer ze op stevig wit papier. De figuren kunnen zo groot afgedrukt worden als u dat zelf wilt. 

Activiteit:
Laat de kinderen de figuren: knippen, kleuren, versieren.
Zet de figuren op de kijktafel.

Tip: snijd een wc-rolletje in stukjes van 2 cm. Knip aan beide kanten een inkeping.
Zet de figuren hierop vast. Zo blijven ze goed staan. Een andere optie is de figuren een voetje te geven, met behulp van een mal van een snelhechter. Dan knipt u de figuren inclusief voetje uit, en plakt het voetje om een wc-rolletje.
U of de kinderen kunnen ook klei-klompjes maken en hier een inkeping in maken waarin u de figuren vast zet. 

Wij bieden een basis aan materiaal om de kijktafel op te bouwen.
Uiteraard kunt u zelf de kijktafel ook opbouwen of mooier maken naar eigen inzicht, door gebruik maken van diverse materialen om het landschap op te bouwen. (bijvoorbeeld een rivier, een boom etc.)

De figuren voor deze zondag zijn: Johannes in de gevangenis, een paleis, een rolstoel en een ziekenhuis.

 

       

Kaarsenliedje

Steek één kaarsje aan.
Kerstfeest is nog ver.Kijk eens naar het vlammetje.
't Lijkt wel een ster.

Steek twee kaarsen aan.
Licht wordt groter nu.
Donker gaat verdwijnen,
Heer wij danken U!

Steek drie kaarsen aan.
Helder is hun schijn.
’t Duurt nog maar een poosje,
dan zal ’t Kerstfeest zijn.

 

Kaarsentekstje

Het derde coupletje van het kaarsentekstje. Lees het voor, of laat een kind het voorlezen bij het aansteken van de derde kaars. 

De tekst kan ook gezongen worden op de wijs van Drieschuintamboers.

 

Het derde kaarsje brandt;
we zijn op weg naar Kerstmis.
In een ver land wordt een kind geboren
dus nu vast een klein beetje licht:
drie kaarsjes in de duisternis.

 

Kijktafel van de nieuwe wereld

In de adventsweken wordt er gewerkt aan een kijktafel van ‘De Nieuwe Wereld.’ Deze week bouwt u met de kinderen verder aan het derde gedeelte.

Voor aankleding van de kijktafel

Benodigdheden:
Dikke zwarte stift, om een derde gedeelte te markeren.
De figuren van de derde zondag (zie Extra's).
Print of kopieer ze op stevig wit papier.

Bij Kerstmis kunt u een impressie van de gehele kijktafel zie, zoals die gaat worden.

Een doolhof naar het paleis

Als extra verwerking is er bij deze zondag een doolhof: je moet wel volhouden wil je de juiste weg vinden. Laat de kinderen de weg vinden, en de plaat inkleuren.

 

Achtergrond

Johannes in de gevangenis
Deze derde zondag van de Advent treffen we Johannes weer, maar nu in een heel andere positie.
Hij zit gevangen. Johannes was opgepakt en in de gevangenis gegooid omdat hij tegen Herodes Antipas had gezegd dat hij niet mocht trouwen met de vrouw van zijn broer. Herodes, een kleinzoon van de Herodes de Grote die we tegenkomen bij de geboorte van Jezus, was een machtige leider over een deel van Israël. Hij had het liefst Johannes direct laten ombrengen, maar hij had ook respect en angst voor Johannes. Uiteindelijk laat hij Johannes toch onthoofden op verzoek van Salomé, de mooie dochter van Herodias, de vrouw van zijn broer. Dit wordt in der katholieke kerk herdacht op 29 augustus.
Op een feest had hij het dansende meisje beloofd dat ze mocht hebben wat ze maar wilde. Haar gekrenkte moeder adviseerde haar toen om om het hoofd van Johannes te vragen.

In de gevangenis begon Johannes te twijfelen aan zijn eigen missie. Hij had gezegd dat het koninkrijk van God dicht bij was, maar nu zat hij vast. Johannes had in zijn voorspellingen meer gedacht aan een zeer spoedige komst en voltooiing van wereld. Het antwoord dat Jezus aan de leerlingen van Johannes geeft probeert Johannes anders te leren kijken. Jezus vertelt dat de tijd van het koninkrijk van God wel degelijk is aan gebroken door te wijzen op teksten uit Jesaja waarin de komst van de Messias wordt voorspeld. Hij verbindt deze teksten met concrete signalen in het hier en nu, zoals de genezing van zieken die wijzen op deze Nieuwe Wereld. Het gebeurt alleen niet op een abrupte manier, de mensen krijgen nog tijd om hun leven te beteren en te veranderen.

Tot de omstanders benadrukt Jezus vervolgens dat wat Johannes gezegd heeft geen onzin was. Men moet goed naar hem luisteren. Jezus laat ze opnieuw nadenken over wat daar bij de Jordaan gezegd is en laat zien dat Hij zich aansluit bij Johannes. Hij dringt erop aan dat de mensen die naar Johannes zijn geweest om vol houden en doorgaan in zijn leer. Hou vol! Die boodschap geldt zeker ook voor Johannes in de gevangenis. Hou vol!

Johannes is in het christendom vooral bekend als de Doper, en neef van Jezus. Ook de geschiedschrijver Falvius Josephus uit de 1e eeuw, noemt Johannes:
'Johannes was een goed man. Hij riep de Joden op deugdzaam te leven, tegenover elkaar gerechtigheid te betrachten, en eerbied tegenover God, en zich door hem te laten dopen. Het eerste diende vooraf te gaan aan het tweede, want alleen dan was het dopen welgevallig in de ogen van God. De doop diende niet tot vrijstelling van zonden, maar was een manier om het lichaam ritueel te reinigen nadat ze daaraan voorafgaande hun ziel al gereinigd hadden door te leven in gerechtigheid.'

Van het verhaal van de onthoofding van Johannes de Doper en het dansen van Salomé spreekt tot de verbeelding. Er zijn door diverse kunstenaars schilderijen van gemaakt en Oscar Wilde schreef in 1891 het toneelstuk Salomé, Richard Straus maakte er een opera van, waarop ook weer een film is gebaseerd (1923).