Gedoopt worden met water en Geest

 

Toen Jezus een volwassen man geworden was, werd Hij door Johannes gedoopt in de rivier de Jordaan. Johannes hield er zelfs zijn bijnaam aan over: de Doper. Vandaag denken we terug aan die gebeurtenis. Hij doopte ook andere mensen, maar de doop van Jezus was bijzonder, omdat Johannes daar een teken kreeg: Hij zag de heilige Geest als een duif uit de hemel omlaag komen en op Jezus neerdalen. Zo wist hij zeker dat Jezus de Zoon van God was. 

Vandaag denken we met de kinderen niet alleen na over de doop, maar juist ook over de heilige Geest. Van Jezus werd door Johannes gezegd dat Hij de mensen met de heilige Geest zou dopen. Samen praten we over wat dat betekent. Zijn de kinderen gedoopt? Zijn ze dan ook enthousiaste, geestdriftige mensen, die anderen blij maken? 

Opening

Leven heeft water nodig

U zet midden op de tafel een kaars, bij voorkeur een doopkaars.
Kleed de kinderwoorddienstruimte verder aan met allerlei zaken die iets te maken hebben met water.
U kunt bijvoorbeeld een kleine emmer, bakjes, een spons en een gieter neerleggen.
Ook kunt u een plant of een bos bloemen in een vaas neerzetten. U gaat de kinderen laten zien hoe het leven gedijt bij water en lucht, symbolen van de Geest.

Vertel de kinderen wanneer u de kaars aansteekt dat ook het vuur, net als lucht en water, de Geest verbeeldt.
Kijk samen met de kinderen naar de doopkaars: wat staat er op? Een naam, een datum, symbolen? Probeer er samen achter te komen wat die betekenen.

Bijbel

Navertelling Johannes 1,29-34

De evangelielezing van vandaag is Johannes 1,29-34. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden; voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Johannes de Doper

Na Jezus geboorte gingen er heel veel jaren voorbij. Toen was er een man die leefde in de woestijn. Hij was een profeet en hij heette Johannes. De mensen noemden hem: de Doper. Want mensen uit Jeruzalem en heel Judea kwamen naar hem toe om zich door hem te laten dopen om hun zonden te laten wegwassen in de rivier de Jordaan. Zo werden hun fouten hun vergeven.
Johannes zei tegen hen: “Er kom Iemand na mij, veel belangrijker is dan ik.”

Op een dag kwam Jezus ook naar de rivier de Jordaan. Johannes zag Hem aankomen en zei: "Kijk, daar is het Lam van God, dat de zonden van de mensen zal wegnemen. Hij is het, over wie ik gezegd heb dat Hij belangrijker is dan ik ben. Ik doop mensen met water, en nu begrijp ik waarom: ik moet ook Jezus dopen, zodat iedereen zal weten wie Jezus is!" En dat deed hij.

Johannes vertelde later aan wie het maar horen wilde, hoe het gegaan was: "Toen ik Jezus gedoopt had met het water uit de rivier, zag ik een duif uit de hemel komen, die steeds bij Jezus bleef. Ik wist toen nog niet wie Hij was. Maar God zelf had mij gezegd dat ik iemand zou dopen en dat de heilige Geest naar die persoon toe zou komen, en bij Hem zou blijven. Dat is de man die de mensen zal dopen met de heilige Geest. Zo wist ik dat Jezus de Zoon van God zelf is. Ik heb het gezien en ik vertel het aan iedereen!"

Gebed

Gebed om Gods Geest

Goede God,
Wij kijken uit naar uw Geest,
waar we kennis mee maakten
toen we gedoopt werden.
Het was een nieuw begin van ons leven.

U vraagt ons steeds weer
om blij uw richting te kiezen
als we iets nieuws willen beginnen.
Wilt u ons daarbij helpen?

Laat ons het enthousiasme
en de vrolijkheid doorgeven,
die we ontvingen van uw Geest.
Net zoals wanneer we
spetterend spelen met water,
en zo in ons gespetter uw Geest zichtbaar maken.

Amen

Verwerking

Gesprek met de kinderen

Wanneer het mogelijk is kunt u even met de kinderen naar buiten gaan. Zoek een boom of een struik. Kijk hoe de boom of struik er nu uitziet. Is hij kaal? Is hij dan dood? Nee, natuurlijk niet. Vertel de kinderen dat met de warmte van de zon, met het water van de regen en met de frisse lucht zo’n boom of struik in het voorjaar weer kracht zal hebben om bladeren te krijgen. Dat duurt nog even. Maar dat zal wel gebeuren.

Ga dan met de kinderen weer naar binnen en kijk met elkaar naar de potplant op de tafel of de bos bloemen in de vaas. Vraag aan de kinderen wat er zou gebeuren als de plant of de bloemen geen water meer zouden krijgen. Als iedereen zou vergeten om ze op tijd met de gieter water te geven.
U kunt de kinderen vertellen dat het met de heilige Geest ook zo gaat. De heilige Geest daalde op Jezus neer (wanneer? Bij zijn doop) en later op de leerlingen. (Weten de kinderen nog wanneer? Pinksteren!) Maar ook wij zijn gedoopt. Ook wij zijn gezegend met de heilige Geest. Denk maar even terug aan de doopkaars, aan het symbool van de heilige Geest dat daar op staat. Welk symbool was dat? (de duif)
Als we de Geest van God ontvangen hebben, maar we doen er niets mee, dan is dat zonde. Gods Geest wil ons blij maken, en inspireren. Als we Gods Geest doorgeven aan elkaar zullen we elkaar verder brengen.

Vraag de kinderen dan of ze wel eens met water spelen en wanneer. Hoe voelen ze zich dan? Waarschijnlijk zal er door de kinderen verteld worden dat ze er blij en vrolijk van worden.

Laat hen vervolgens vertellen wat er gebeurt als we vergeten om elkaar enthousiast en blij te maken. Pak ter illustratie de plant er nog even bij. Dan verliezen we kracht om te leven. Probeer de kinderen duidelijk te maken dat enthousiasme en ergens voor gaan, met de heilige Geest te maken hebben. Die helpt ons om een bevlogen, inspirerend leven te leiden. De Geest is bij Jezus doop aanwezig. Hoe? Als een duif. Waarom? Om te laten zien dat Jezus door de heilige Geest met God verbonden is. De duif kwam uit de hemel aanvliegen. De heilige Geest helpt Hem en verbindt Hem met God de Vader.

U kunt de kinderen een afbeelding tonen van de Geest, die als een duif, vuur, water en lucht verenigt. Denk met de kinderen na waarom dit zou zijn.
De heilige Geest zie je niet, daarom zijn er symbolen om toch te laten zien dat Hij er is:
Een duif, zoals in het verhaal van vandaag,
vuur, zoals in het Pinksterverhaal, waar de mensen in vuur en vlam gezet worden,
water heeft te maken met het water dat leven geeft en
lucht staat voor de levensadem die we inademen, je zou kunnen zeggen: Gods Geest ademt in ons.

U kunt de oudere kinderen vragen de tweede afbeelding van de duif in te kleuren met de kleuren die bij de Geest horen: de kleur van vuur, van water en van lucht. Vraag waar ze zich het meest door aangesproken voelen.

Extra's

Wat ziet Johannes?

Verbind de stippen en ontdek wat Johannes ziet wanneer hij Jezus doopt. Voor wie al heel ver kan tellen. 

Liedje: Door de kracht van de heilige Geest

Door De Kracht

Door de kracht, door de kracht van de Heilige Geest, 
door de kracht, door de kracht van de God die geneest,

Die er is, Die zal zijn en Die is geweest,
vieren we feest met elkaar.
We zingen: halleluja en prijzen de Heer (3x)
Hij is het waard.

Door de kracht...

Als ik zing: halleluja, dan prijs ik de Heer (3x)
Hij is het waard

Door de kracht... (2x)

 

Tekst & Muziek: Elly & Rikkert Zuiderveld

Kleurplaat de heilige Geest

Kijk met de kinderen naar de afbeelding. Tussen de vakjes is een duif te zien, maar dan moet je goed kijken. Laat de kinderen de duif kleuren in de kleuren van de heilige Geest, zoals die in het gesprek met de kinderen besproken zijn. (vuur - rood; water - blauw; lucht - wit)

 

Achtergrond

Johannes de Doper

Het religieuze klimaat in de tijd van Johannes de Doper
Tegengestelde bewegingen en verwachtingen bepaalden het religieuze en politieke klimaat in de tijd dat Johannes de Doper optrad. Er waren verschillende groepen te onderscheiden: De Zeloten die bereid waren tot terreurdaden en geweld om de vrijheid van Israël te herstellen;
De Sadduceeën, behorend tot de aristocratie en priesterstand die een verlicht en eigentijds jodendom nastreefden en met de Romeinse heersers tot schikkingen probeerden te komen. En de Essenen, een groepering die zich had afgewend van de tempel van Herodes en zijn eredienst en die in de woestijnen van Judea kloostergemeenschappen vormde en religieus gefundeerd samenwonen van families. Ze hadden eigen rituelen, in het bijzonder van liturgische reinigingen en gemeenschappelijk gebed. Het zou kunnen zijn dat Johannes de Doper en misschien ook Jezus en zijn familie affiniteit hadden met deze gemeenschap. Het kan zijn dat Johannes de Doper daar voor een deel zijn religieuze vorming heeft ontvangen.

Johannes de Doper wijs Jezus aan als 'het lam Gods, dat de zonden van de wereld wegdraagt'. Dit is een verwijzing naar de tekst uit Jesaja 53, waarin wordt gezegd dat de rechtvaardige dienaar die komt als een lam naar de slachtbank zal worden gevoerd, en dat hij de schuld van velen droeg en het voor de zondaars opnam. Johannes zegt dat als hij Jezus ziet, hij de dienaar uit het boek Jesaja ziet. Hij wijst Hem aan als het lam Gods. Daarom wordt Johannes in de schilderkunst ook vaak wijzend afgebeeld, met een lam aan zijn voeten.

Johannes krijgt hierbij hulp van de heilige Geest: wanneer de heilige Geest op Jezus blijft rusten is dat voor Johannes een signaal dat zijn aanwijzing terecht is. 

De doop
Toch was het optreden van de Doper iets heel nieuws. De doop waartoe de Doper oproept was anders dan de gebruikelijke reinigingsrituelen. Deze doop is eenmalig: iemand bekeert zich eens en voorgoed tot een geheel ander leven. Het is een vurige oproep aan verbonden om op een nieuwe wijze te gaan denken en handelen. (Joseph Ratzinger Benedictus XVI, Jezus van Nazareth, deel 1 Van de doop in de Jordaan tot de Gedaanteverandering. 2007, Uitgeverij Lannoo nv. Tielt)

Week van gebed voor de eenheid

Deze week is het anders dan anders. De derde week van januari staat in het hele land in het teken van de Oecumene. Al meer dan honderd jaar wordt dan ‘De week van gebed voor de eenheid voor de christenen’ gevierd. Overal in Nederland zijn er op deze zondag oecumenische vieringen; een viering waarin men bidt om eenheid onder christenen; eenheid in de wereld. Ieder jaar is het een ander land dat de viering voorbereidt. Via de Raad van Kerken Nederland krijgen de gemeentes en de parochies het materiaal voor een speciale viering.

De Week van gebed voor eenheid van christenen 2023 moedigt kerken aan om goed te doen en recht te zoeken. Bijzondere aandacht is er voor de verdeeldheid die veroorzaakt wordt door het onrecht van ongelijkheid en racisme.

De Bijbeltekst die centraal staat tijdens de Week van gebed voor eenheid 2023, komt uit Jesaja 1 vers 17: ‘Leer goed te doen; zoek het recht, houd tirannen in toom, kom op voor wezen, sta weduwen bij’. Het materiaal voor deze gebedsweek werd aangereikt door kerken uit de Amerikaanse staat Minnesota.