Het allerbelangrijkste

 

 

Opening

Hoofd, hart en handen

Op de tafel ligt een groen kleed en hierop staat de kaars. 
Op tafel liggen ook meerdere afbeeldingen van hoofd, hart en handen. U vindt ze hieronder.

Steek de kaars aan en laat om de beurt een afbeelding zien en vraag aan de kinderen wat zij op de afbeelding zien. Wat denken ze bij deze afbeelding?
Vertel dat het juist over deze drie dingen zal gaan in deze kinderwoorddienst. 

Hierna kunt u het gebed bidden en het Evangelie van deze dag lezen.

Bijbel
Het allerbelangrijkste

De evangelielezing van vandaag is Marcus 12,28b-34, een gesprek tussen Jezus en een Farizeeër. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Het allerbelangrijkste

In Jeruzalem woonden veel Schriftgeleerden. Zij studeerden vele uren in de Bijbel. Op een dag kwam er eentje bij Jezus en vroeg Hem: “Wat is het allerbelangrijkste dat in de Bijbel staat?” En Jezus antwoordde: “Luister goed!” En Hij keek de Schriftgeleerde diep in de ogen. Daarna keek Jezus naar alle mensen om Hem heen.
“Er is maar één God”, zei Hij. “en God is het allerbelangrijkste! Je moet je goed inspannen om van God te houden. Je hart moet erbij betrokken zijn, je verstand moet je ervoor gebruiken, je handen en je voeten moeten meedoen, kortom alles wat je bent moet meedoen. 
Daarnaast is bijna net zo belangrijk dat je van je medemensen houdt zoals je van jezelf houdt. Deze twee dingen zijn het belangrijkste.“

De Schriftgeleerde knikte en zei tegen Jezus: “Mee eens, meester. Ik zou ook zeggen dat God het allerbelangrijkste is; er is niets belangrijker dan God. Wij moeten van God houden. Ons hart moet erbij betrokken zijn, ons verstand moeten we ervoor gebruiken, onze handen en voeten moeten meedoen, kortom alles wat we zijn moet meedoen. Dat is veel belangrijker dan geld weggeven of naar de kerk gaan.” 
En de Schriftgeleerde wees op zijn hart, raakte zijn hoofd aan en liet zijn open handen zien.
Jezus en de Schriftgeleerde waren het helemaal eens met elkaar. Daarom zei Jezus: “U begrijpt hoe de Nieuwe Wereld eruit gaat zien!”
En iedereen hield z’n mond dicht. Ze dachten na over wat Jezus gezegd had. En ze durfden Hem geen moeilijke vragen meer te stellen.

Gebed
Gebed om met hoofd, hart en handen lief te hebben

Goede God,

Als je houdt van iemand
dan doet je hele lichaam mee.
Je denkt aan elkaar,
je omarmt elkaar,
je doet aardige dingen voor elkaar.
Ons hoofd, ons hart, onze handen, onze ogen,
ze kunnen ieder op een eigen manier vertellen
dat er liefde is.
Ook van God houden wij.
We laten dat zien
door goed te zijn voor Gods schepping,
voor mensen en dieren,
voor al wat er leeft.
Help ons om
om elke dag het goede te doen
dat vragen wij U in Jezus' naam.

Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Vraag aan de kinderen of zij het ook eens zijn met de Schriftgeleerde? Is God het allerbelangrijkste?
Vraag vervolgens aan de kinderen: Hoe laten jullie zien dat je van God houdt?
Bedenk dit met elkaar. Je kan het bijvoorbeeld laten zien door te zingen voor God, geld in een collecte te gooien, te bidden, dank je wel te zeggen.
Vraag daarna aan de kinderen: Hoe laten jullie zien dat je van je vader, moeder, vriendje, zusje/ broertje, buurmeisje, de meester of juf houdt? Vertel aan de kinderen dat er verschillende manieren zijn om te laten zien dat je van iemand houdt. Dit heeft te maken met jezelf en met de ander. Als jij het fijn vindt om te knuffelen zal je eerder iemand van wie je houdt een knuffel geven of aanraken. Wanneer je het prettig vindt om cadeautjes te ontvangen, zal je misschien eerder iets voor een ander meenemen.
Vertel ook zelf hoe u laat zien dat u heel veel van God houdt en van andere mensen. Bijvoorbeeld door ergens op bezoek te gaan, door goed voor de natuur te zorgen, door tijd voor God te maken, Bijbel te lezen of naar de kerk te gaan.

Maak de overgang naar het hart uit de 5 manieren om te laten zien hoe je van iemand houdt. Zie hiervoor de Extra's.

Extra's

Vijf manieren om te laten zien dat je van iemand houdt

Gary Chapman en Ross Champbell hebben een boek geschreven – ‘De vijf talen van liefde van kinderen.’ In dit boek onderscheiden Chapman en Champbell vijf verschillende manieren om te laten zien dat je van iemand houdt. Ze noemen dit de vijf liefdestalen. Kinderen, maar ook volwassenen hebben vaak een voorkeur voor één of twee van deze manieren en herkennen niet altijd de liefdestaal van iemand anders. Daarom deze vijf talen een keer op een rijtje.

Liefdestaal een: Lichamelijke aanraking
Liefdestaal twee: Positieve woorden
Liefdestaal drie: Tijd en aandacht
Liefdestaal vier: Cadeaus
Liefdestaal vijf: Dienstbaarheid

Geef ieder kind een hart (zie afbeelding) en laat de kinderen hierin zelf tekenen en/of opschrijven op welke manier zij laten zien dat zij van iemand houden.

 

Elkaar het goede wensen

Hoe leuk is het om elkaar het goede toe te wensen. En zelf ontvang je natuurlijk ook zo'n goede wens. 

Nodig:
Papiertjes
Pennen
Een grote schaal

Uitvoering:
Laat de kinderen positieve woorden op kleine briefjes schrijven, verzamel deze in een schaal en laat een van de kinderen deze uitdelen in de kerk of aan elkaar. Bedenk als dat nodig is eerst samen wat er op de briefjes zou kunnen komen.

Onze Vader met gebaren

Een kleurplaat van de blinde Bartimeüs die door Jezus gezien wordt, en genezen wordt.

De woorden van het Onze Vader sluiten goed aan bij de boodschap van vandaag. Bid ze eens met gebaren erbij. 

U kunt het de kinderen leren vanaf het papier hieronder (met de woorden van het nieuwe RK Onze Vader) of samen meedoen met het filmpje van Elly & Rikkert, waarbij een gebarentolk laat zien hoe dat er uit ziet in gebarentaal.

 

 

Acclamatie na de lezing

De Schriftgeleerde wees op zijn hart, raakte zijn hoofd aan en liet zijn open handen zien. Doe dit tot slot van de lezing samen in de kring, met woorden en gebaren.

U zegt hardop:
God is het allerbelangrijkste en u wijst wijst op uw hart. 
U zegt: God is het allerbelangrijkste en u raakt dan uw hoofd aan.
U zegt: God is het allerbelangrijkste en u laat uw open handen zien.
De kinderen zeggen u na en doen mee met de gebaren.

Achtergrond

Discussie met schriftgeleerden

Schriftgeleerden
Voor de Joden in de tijd van Jezus was het erg belangrijk om zich goed aan Gods geboden te houden. Veel mensen studeerden daarom dagelijks in de Bijbel om te ontdekken wat ze moesten doen om zo te leven dat God daarover tevreden was. Ze werden Schriftgeleerden genoemd. Je had ze in soorten en maten. Al dat studeren in de Bijbel had veel goede kanten. Mensen kenden hun Bijbel heel goed. Ze deden ook erg hun best om er naar te leven. Maar het nadeel was, dat sommigen, om er zeker van te zijn dat ze het goed deden, de geboden zo verfijnden en uitbreidden, dat je door de bomen het bos niet meer kon zien. Wat was nu Gods wil en wat hadden mensen ervan gemaakt? Wat was nu belangrijk en wat was eigenlijk bijzaak? Dat was voor gewone mensen heel erg moeilijk te ontdekken, maar ook de Schriftgeleerden konden daar hevig over twisten. Regelmatig betrokken ze Jezus, die ze ook beschouwden als een Schriftgeleerden, bij hun discussies. Soms waren ze het hartgrondig oneens. Maar even zo vaak hadden Jezus en de geleerden uit zijn tijd dezelfde opvattingen. Dat blijkt ook vandaag.

Enige God
Voor ons is het zo gewoon, wij geloven dat er slechts één God is. Dat hebben we gemeen met het Jodendom en de Islam. Maar in de tijd van Jezus was een geloof in één God juist heel uitzonderlijk. Alleen de Joden geloofden dat er slechts één God was. Al de hun omringende volkeren geloofden in meerdere goden. Denk maar aan alle Romeinse goden, alle Griekse of alle Egyptisch goden. Dit bracht de Joden vaak in conflicten waarbij ze niet begrepen werden. Voor een Romein was het geen enkel probleem om een plaatselijke godheid toe te voegen aan het hele scala goden dat hij al aanbad. Hij snapte niet waar de Joden zo moeilijk over deden als ze zich verzetten tegen godenbeelden in hun tempel of de beeltenis van de keizer op de munten. Om die reden werden de Joden vaak beticht van arrogantie.

Citaten
Jezus gebruikt twee teksten uit de Thora om de Schriftgeleerde te antwoorden. Het eerste deel van zijn antwoord komt uit het boek Deuteronomium (6,4-5) en het tweede deel uit Leviticus (19,18) Ze staan dus niet bij elkaar.

De gulden regel
Met de gulden regel wordt een principe uit de praktische ethiek aangeduid:
‘Behandel anderen zoals jij door hen behandeld zou willen worden.’
Velen geloven dat deze regel terug te vinden is in alle religies. Ook vandaag horen we in de woorden van Jezus en de Schriftgeleerde een echo van deze regel. Eigen aan het Jodendom en het Christendom is natuurlijk dat de regel vooraf gegaan wordt door het gebod om God lief te hebben.

Kijk een ander in de ogen

 

Opening

Een blindegeleidestok

Kleed de ruimte aan met een groen kleed, waarop in het midden een kaars staat.
Bij de kaars een opgevouwen blindegeleidestok of een donkere bril en een mantel. De stok staat voor de blindheid die in het verhaal van vandaag een rol speelt, de mantel voor het moeten leven van het bedelen. De mantel wordt in het verhaal door de bedelaar afgegooid zodra hij Jezus ziet.

Ga met de kinderen in de kring zitten rondom de kaars en de attributen.
Word even stil, heet de kinderen welkom en steek de kaars aan. Hierna kunt u het gebed bidden.
Wijs de kinderen op de stok (blinde) en de mantel (bedelaar) die bij de kaars liggen en stel de vraag of zij weten wat die betekenen.
Na een korte peiling van de reacties verwijst u naar het Evangelie waar de stok en de mantel in zullen voorkomen. Daarna leest u het verhaal.

Bijbel
Genezen!

Jezus liep stevig door. Hij had zoveel gezegd en gedaan dat het al veel te laat was geworden. Hij moest nu echt naar Jeruzalem. Op weg naar Jeruzalem moest Hij eerst nog door Jericho. Ook al zo’n grote oude stad. Jezus verwachtte dat er daar ook weer mensen op Hem zouden staan te wachten.
En ja hoor! Jezus kwam de stad binnen en daar kwamen de mensen al op Hem toelopen.
Maar Jezus liep door. Hij wilde nu echt opschieten.

En toen was daar ineens een blinde bedelaar. Hij zat langs de rand van de weg. En hij vroeg waarom het ineens zo druk werd. Hij zag het niet, maar hij merkte het wel. Mensen vertelden hem dat Jezus eraan kwam. “Dat is mijn kans”, dacht de bedelaar. Ineens was hij niet bang meer van wat de mensen van hem vonden en hij riep heel hard: “Jezus, Jezus, zie mij hier zitten. Heb medelijden met mij!” Mensen werden keken boos zijn kant op en zeiden dat hij niet zo de aandacht moest trekken. Een blinde bedelaar langs de weg, die was het niet waard om naar te kijken. Die keek je niet in de ogen, daar hoefde je de naam niet van te weten, die was het zeker niet waard de aandacht van Jezus te trekken. Maar de bedelaar kon niet meer stoppen. Nog harder riep hij: “Jezus, help mij!”
Jezus stond stil. “Laat hem eens bij Mij komen”, zei Hij. De mensen mopperden zachtjes. Wat moest Jezus nu met die blinde bedelaar? Zo’n man is toch niets waard?! Maar toch zeiden ze tegen hem: “Kom Hij roept je!” De bedelaar gooide zijn mantel af, sprong overeind en schuifelde naar Jezus toe.
‘Dag’, zei Jezus, ‘Jij bent Bartimeüs, de zoon van Timeüs’. De mensen keken verbaasd. Hoe wist Jezus de naam van de bedelaar?! Was hij dan toch meer waard dan zij dachten? “Wat wil je dat Ik voor je doe, Bartimeüs?”, vroeg Jezus. “Rabboeni, (dat betekent meester in hun taal) maak dat ik zien kan!” Jezus raakte de ogen van Bartimeüs zachtjes aan. En opeens kon Bartimeüs zien!
“Ik kan zien, ik kan zien!” riep Bartimeüs. Hij was zo blij!! “Hoe kan dit gebeuren?”, vroeg hij aan Jezus. “Dit kon gebeuren omdat je in Mij geloofde”, zei Jezus. Bartimeüs ging niet naar huis. Hij wilde bij Jezus blijven en liep met Hem mee. Helemaal naar Jeruzalem.

En Jezus was ook blij dat Hij dit voor Bartimeüs had kunnen doen…. Al was Hij toch wat later op weg naar Jeruzalem dan Hij gedacht had!

Gebed
Gebed om de ander aan te kijken

Goede God,

Hier zijn wij,
bij elkaar om meer over uw Zoon Jezus te horen.
Vandaag gaat het over een blindengeleidestok en een mantel.
Een blinde in de ogen kijken is niet gemakkelijk.
Je wordt er een beetje verlegen van.
Maar Jezus doet het en zo geneest Hij een blinde man,
die daar heel gelukkig van wordt.
Wij bidden dat er altijd mensen zijn
die een ander in de ogen durven te kijken
en hen helpen als dat nodig is.
Wees bij hen, God en wees bij ons.

Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Het verhaal van vandaag is een verhaal dat goed is na te spelen (Bibliodrama)
Verdeel de rollen (Jezus, leerlingen, mensen in de stad, Bartimeüs).
Waarschijnlijk is het best moeilijk voor de kinderen om dit zo spontaan te doen.
Als u de rollen verdeeld hebt, overleg dan met de kinderen wie waar moet staan.
Waar is bijvoorbeeld Jeruzalem. Waar is Jericho. Waar ligt de blinde Bartimeüs.
Lees dan het verhaal opnieuw en laat de kinderen spelen wat u vertelt.

Wanneer de kinderen weer zitten vraagt u hoe ze het vonden om te doen? Hoe was het om de rol te spelen van de mensen? Wat voelde ze daarbij? Hoe was het om Bartimeüs te zijn? Hoe was het dat de mensen hem niet goed genoeg vonden? Hoe was het om Jezus te zijn? Hoe voelde het om Bartimeüs te helpen?

Vraag de kinderen of zij weleens bedelaars zien? Wat is dan hun eerste reactie?
Hoe denken ze dat het zou zijn om zo te leven?
Breng hen dan bij het thema van vandaag: ‘Kijk een ander in de ogen’.
Wat zal daarmee bedoeld worden? Wie kijk je liever niet in de ogen?
Vinden wij sommige mensen meer waard dan andere mensen? Wat zegt Jezus daarover?

Als je iemand letterlijk in de ogen kijkt, kan je het gevoel hebben dat je iemand leert kennen, zonder dat je hem al een tijd echt kent.
Vertel de kinderen dat we dit eens gaan proberen en begin met de opdracht ‘Kijk de ander in de ogen’. Zie hiervoor de Extra's.

Extra's

Knutselen: Ogen op stokjes

Wie ogen op stokjes heeft, ziet alles! Met de kinderen kunt u oogbolletjes maken.

Voorbeeld 1:
Benodigdheden
- Kleine schuimrubberen bolletjes
- Wiebeloogjes (Hema 1 euro per zakje)
- Saté prikkers

Werkwijze
Laat de kinderen ogenbollen maken naar eigen fantasie.
De wiebeloogjes kunnen er op geplakt worden als pupillen.

Voorbeeld 2

Benodigdheden
- Ronde kartonnetjes
- Gekleurde rondjes van papier of stickertjes
- Stokjes
- Wiebeloogjes

Werkwijze
Laat de kinderen op de ronde kartonnetjes ogen maken (laat voorbeeld zien).
De wiebeloogjes kunnen gebruikt worden als pupillen.

(de voorbeelden zijn aangepast overgenomen van de site buitengevoel.nl/halloween-hapjes-maken.)

Afbeelding: mensen die je snel voorbij loopt

Een afbeelding met mensen die zomaar voorbij gelopen worden. Om samen naar te kijken, en je af te vragen wat je zelf zou doen.

Kleurplaat: Bartimeüs

Een kleurplaat van de blinde Bartimeüs die door Jezus gezien wordt, en genezen wordt.

Blindemanspelletjes

Er zijn allerlei spelletjes waarbij het gaat om niet kunnen zien, zogenaamde blindemanspelletjes.

Tik, tik, wie ben ik?

Eén kind gaat in het midden van de kring op zijn knieën zitten, en sluit de ogen (eventueel kunt u een blinddoek gebruiken). De spelleidster wijst één kind aan dat achter het eerste kind gaat staan, deze op de rug tikt en zegt: 'tik, tik, tik, wie ben ik?’
Door het gericht luisteren naar de stem moet het kind raden wie er achter hem of haar staat.

Raden maar!

Eén kind gaat in het midden van de kring op zijn hurken zitten en sluit de ogen (eventueel weer een blinddoek gebruiken). De spelleider wijst een aantal kinderen aan die één voor één rustig achter het eerste kind gaan zitten. Dit kind moet raden hoeveel kinderen achter hem zitten.

Blindemannetje

Er worden groepjes van twee gemaakt. Er staan steeds vier paren in het midden.
De andere kinderen krijgen de opdracht om goed te kijken.
Van elk paar in het midden houdt het ene kind de ogen dicht en is het andere kind de begeleider. De spelleider vertelt dat de blinden hun begeleiders moeten kunnen vertrouwen. De begeleiders moeten dat vertrouwen ook geven. Zij moeten goed letten op mogelijke gevaren en duidelijk uitleggen wat er gaat gebeuren. De begeleiders leiden de blinden door de ruimte. Zij zijn er verantwoordelijk voor dat de blinden zich veilig voelen, en niet tegen een muur of een tafel botsen. Het begeleiden kan verbaal gedaan worden (‘een stap naar links, nu twee naar rechts’, enzovoort) maar zeker in het begin kan dit beter met de handen gedaan worden. De bedoeling is dat er vertrouwen wordt opgebouwd.

Spel: Kijk de ander in de ogen

Laat de kinderen twee aan twee tegenover elkaar gaan zitten aan een tafel. Vertel hen dat zij heel stil moeten worden en even de ogen dichtdoen. Vraag ze dan de ogen te openen en elkaar in de ogen te kijken en zeg dat we dat drie minuten gaan doen. In die drie minuten mag er niet gesproken worden.
Als de drie minuten voorbij zijn, laat dan één van de twee vertellen wat het hem of haar deed. Na een korte tijd wordt er gewisseld en vertelt de ander wat het hem of haar deed.
Dan komt iedereen terug in de kring en stelt u de vraag aan de hele groep: hoe was dit voor jullie?
Deze oefening vraagt om een goed nagesprek.

Dit spel is gebaseerd op een experiment van Amnesty International.
Op deze link staat een prachtig ontroerend filmpje van wat het ‘in de ogen kijken’ kan opleveren.

Liedje: Kijk een ander in de ogen

Het lied ‘Kijk een ander in de ogen’ is op de melodie van het lied ‘Aan de Amsterdamse grachten’. De tekst is geschikt voor wat oudere kinderen.
Het refrein is in ieder geval voor iedereen te zingen.

Refrein:
Kijk een ander in de ogen,
geef je hand, je hart en maak een gebaar,
doe wat ligt in je vermogen,
want wij zijn toch hier voor elkaar.
Zie die onbekende mensen,
met hun zorgen, hun verdriet en hun pijn.
Niemand kan zich beter wensen
dan een naaste voor hen te zijn.

Er staat een man aan de kant, het zit hem niet mee.
Hoe hij daar ooit is beland, hij heeft geen idee.
Er ging iets fout onderweg, en daarna nog meer.
En wat hij toen ook probeerde, het nam geen keer.
Toen werd het stiller, killer, zo leefde hij door,
maar in zijn dromen, komen oude vrienden nog voor...

Refrein

Er loopt een vrouw door de wijk, haast iedere dag.
Haar taal ligt vreemd in 't gehoor, dan zie ik haar lach.
Zij is haar land ooit ontvlucht, zo heb ik gehoord,
en kwam uiteindelijk hier, haar liefsten vermoord.
En haar bewo-gen ogen zoe-ken kort die van mij,
haar blik omarmt me,
warmt me, even komt zij nabij...

Refrein

Achtergrond

Wie kijk je aan?

Marcus 10
We zijn aangekomen in het tiende hoofdstuk van het Evangelie van Marcus. Kinderen zijn bij Jezus gebracht en een rijke jongeman kon het niet over zijn hart verkrijgen al zijn bezit te verkopen (voor een kameel is het makkelijker door het oog van een naald te gaan). Daarna voorspelde Jezus een derde keer wat er in Jeruzalem zou gaan gebeuren; zijn lijden en sterven. Dan is er de blinde bedelaar Bartimeüs en daarna volgt de intocht in Jeruzalem.

Kijk een ander in de ogen
Deze zondag heeft als thema ‘Kijk een ander in de ogen’. Daarmee kijken we niet alleen naar de genezing van een blinde, maar ook naar de menigte die hem geen blik waardig keurt en hem meer behandelt als een lastige vlieg, dan als een mens. De waardigheid van deze mens is dan in het geding. Doordat Jezus hem bij zijn naam noemt, Bartimeüs, kan hij opstaan, zijn mantel, teken van de armoede, weggooien en een nieuw leven beginnen.

Bartimeüs
In Marcus 7 wordt een doofstomme genezen. Van hem komen wij de naam niet te weten. Daar ligt de aandacht op hoe Jezus hem geneest: door zijn vingers in zijn oren te stoppen en zijn tong met speeksel aan te raken. Je zou kunnen zeggen dat Jezus daar letterlijk bij die man binnenkomt. Bij de blinde bedelaar wordt wél de naam genoemd maar wordt over de genezing niets gezegd. Het accent ligt anders. Maar bij beiden gaat het om de manier waarop je ziet, om wat je hoort en om hoe je spreekt. En bij beiden gaat het erom dat zij zich geheel aan Jezus overgeven. Bij de doofstomme zegt Jezus dat hij het niet moet vertellen. Maar hij kan het niet laten en rent rond, zeggend: “Alles heeft Hij welgedaan, Hij Iaat doven horen en stommen spreken.” Bartimeüs is niet zo uitbundig. Hij wordt volgeling van Jezus. Voor beiden geldt vanaf dat moment wat psalm 40 zegt: ‘Hier ben ik; uw wil te doen is wat ik verlang’ (vers 8 en 9).

Thema
Het thema ‘Kijk een ander in de ogen’ komt van het lied dat bij de Extra’s te vinden is. De melodie is van ‘Aan de Amsterdamse grachten’. De tekst wijst op de mensen die niet gezien worden en roept op hen eens in de ogen te kijken. Net als de bedelaar zitten zij letterlijk aan de rand van de weg; aan de rand van de samenleving. Als wij het woord bedelaar vervangen door dakloze, dan weten wij dat die er nog genoeg zijn: In zeven jaar tijd is het aantal daklozen in Nederland bijna verdubbeld. Telt ons land in 2009 nog 17.000 mensen, zeven jaar later bedraagt dat aantal 30.000. De meeste daklozen zwerven rond in Amsterdam, Den Haag, Utrecht en Rotterdam. Daarom is het niet gek om eens met hùn ogen naar de wereld te kijken.

Organisatie
Sinds 1915 is Bartimeüs ook de naam verbonden aan het werk voor blinden en slechtzienden: “Bartiméus is in 1915 in Utrecht opgericht als 'Vereeniging tot bevordering van christelijke opvoeding en onderwijs voor blinde kinderen en jongelieden'. In 100 jaar tijd is Bartimeüs uitgegroeid tot een expertise-organisatie die mensen met een visuele beperking ondersteunt om het leven te leven zoals zij dat willen.

 

Goed gedaan!

Opening

Een duim voor jou!

De kinderen gaan bij binnenkomst in een kring zitten. Op de tafel ligt een groen kleed en in het midden staat een kaars. Wanneer de kinderen stil zijn geworden, worden zij welkom geheten.

Ga de kring rond en vraag elk kind zijn naam te zeggen en iets waar hij goed in is.
Als het kind dat gezegd heeft steekt u uw duim omhoog. Dan wordt de kaars aan gestoken en kunt u het gebed bidden. 

Vraag de kinderen daarna of hen opgevallen is dat u steeds uw duim omhoog deed als ze zeiden waar ze goed in waren. Je duim omhoog doen betekent: ‘dat heb je goed gedaan’.
In het bijbelverhaal dat ze nu gaan horen gaat het daar ook over.

Bijbel
Het gaat om wat je nu doet!

Als Jezus merkte dat mensen wilde luisteren, had Hij altijd heel veel te vertellen. De twee apostelen Jacobus en Johannes, vrienden van Jezus, liepen erover na te denken.
En eigenlijk vonden ze dat ze zelf ook heel goed bezig waren. Daarom wilden zij Jezus iets vragen. Ze wilden vragen of zij later, in de hemel, niet naast Jezus mochten zitten, ééntje links en ééntje rechts van Hem. 

Jezus vroeg hun waar ze over aan het praten waren. Ze keken elkaar even aan en stelden toen hun vraag. Jezus was niet blij. “Het gaat niet om later, om straks in de hemel”, zei Hij. “Het gaat om NU. Jullie weten toch wat er met Mij gaat gebeuren. Dat Ik pijn moet lijden en ga sterven aan het kruis. Willen jullie dat dan ook?! Toen Johannes de Doper Mij doopte, betekende dat ook dat mijn leven langs een heel moeilijke en pijnlijke weg zou gaan.”
Jacobus en Johannes schrokken. “Natuurlijk gaat het ons niet alleen om de mooie dingen Jezus! Wij willen U volgen en wij weten dat dat niet gemakkelijk zal zijn.” Jezus glimlachte. “Daar ben Ik ook erg blij mee”, zei Hij. “Maar wat er in de hemel gebeurt, dat is niet aan Mij, dat is aan God, mijn Vader in de hemel. Wat daar gebeurt, dat bepaalt Hij.”

De andere tien apostelen werden boos op Jacobus en Johannes. “Zulke dingen kun je toch niet vragen!”, zeiden ze. Jezus hoorde dat. “Het maakt niet uit wat zij vragen”, zei Hij. “Jullie zien hoe machtig sommige mensen zijn en hoe ze alleen maar aan zichzelf denken en alleen maar meer geld willen hebben. Zorg dat jullie nooit zo worden!! Als je groot en belangrijk wilt zijn dan moet je dienaar zijn, mensen helpen, voor mensen zorgen. Ook Ik, de Mensenzoon, ben niet gekomen om dienaren te hebben. Ik ben hier om mensen te helpen en voor ze te zorgen, ook al zal mijn leven straks eindigen aan het kruis, met veel pijn en verdriet…”

Gebed
Gebed om inzet van je talenten

I.

Goede God,
vanmorgen zijn wij hier bij elkaar
om te leren over U en de Bijbel
én om leuke dingen te doen.
Twee apostelen, twee vrienden van Jezus, Jacobus en Johannes,
hebben een speciale vraag voor uw zoon Jezus.
Ze durven hem niet goed de vraag te stellen…
misschien weten ze al wat Jezus als antwoord gaat geven.
Wij zijn benieuwd wat de vraag zal zijn
en wij bidden dat wij een fijne ochtend mogen hebben.
Amen

II.
Lieve God,
De een kan heel leuk tekenen
de ander is beter in boetseren
en weer een ander speelt goed piano.
Zo kan iedereen wel iets
en vullen we elkaar aan.

Het is leuk als je iets kan
en je krijgt een complimentje.
Soms heb je dan ook echt verdiend.
Wij bidden U dat we opletten om niet te gaan pronken
met wat je kan of met wat je verdient.
We weten: Je talenten gebruiken is heel goed,
als je maar niet alleen aan jezelf denkt.
Wilt U ons daarbij helpen?
Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Johannes en Jacobus vroegen aan Jezus of zij in de hemel links en rechts van Hem mochten zitten.
Vraag de kinderen of ze een idee hebben waarom de vrienden deze vraag aan Jezus stellen.
Zou het kunnen zijn dat ze een beloning willen voor al het werk dat ze doen? Beloond worden voor wat je doet is prettig. Zo was het ook met Jacobus en Johannes. Praat met de kinderen door over beloningen die ze krijgen. Op school, thuis. Hoe zien die beloningen eruit? (een aanmoediging, een schouderklopje, een knipoog, een bedankje, een sticker, een krul in je schrift, een cadeautje, een dolfijn op je zwembroek)

Belonen kan goed zijn, maar voor Jezus gaat het om helpen en zorgen voor andere mensen. Voor Hem gaat het om meer dan ‘als ik het maar goed heb’. Voor Hem gaat het er niet om of of je veel games hebt of heel veel ander speelgoed.
Vraag wat Jezus echt belangrijk vindt. Denk nog even terug aan de duimen bij het begin van deze kinderwoorddienst. Dat ging over de dingen waar je goed in bent. Wat vindt Jezus daarvan? Hij is er blij mee natuurlijk, maar vooral als je je talenten inzet voor anderen. En Iets doen voor een ander hoeft niet gezien te worden; je hoeft je daarvoor niet op de borst te kloppen; zo van: ‘kijk eens hoe goed ik dat doe!’ Het kan ook gebeuren dat niemand het ziet (en niemand je dus een duimpje geeft...)
Wat vinden de kinderen van deze mening van Jezus?

Ga nog even terug naa de wens van Johannes en Jacobus. Zij willen graag een beloning. Wat is die beloning? Een stoel naast Jezus in de hemel. Maak een overgang naar de stoelendans. Johannes en Jacobus wilden graag op een stoel zitten. Bij hun lukte het niet direct. Gaat het de kinderen wel lukken?! Speel het spel.

Extra's

Knutselen: Stickers maken

Kinderen kennen van school het systeem van belonen met een sticker. Laat de kinderen zelf een plaatje bedenken dat zij graag als beloning zouden willen krijgen. Daarvoor krijgen zij een drietal blanco stickers waarop zij dat plaatje kunnen tekenen. 
De beker van de kleurplaat heeft veel ruimte boven de beker. Ook op de beker kunnen stickers geplakt worden. Erboven kunnen bloemen getekend worden of andere voorwerpen die in de beker staan.
U kunt de kinderen op weg helpen door al één sticker voor ze te printen, bijvoorbeeld met de afbeelding van de duim.

Nodig:

• blanco stickers, 3 per kind
• potloden, stiften, scharen
• Kleurplaat met beker

Een liedje over eerlijk delen, om tijdens het maken van de piramide naar te luisteren, of om samen te zingen.

Stoelendansspel

De leerlingen maken zich druk om de mooiste plaatsen naast Jezus. Wie heeft straks de beste stoel?

Nodig:

• Stoelen, één minder dan het aantal kinderen
  radio of tablet met muziek

Spelverloop

De stoelen (één minder dan het aantal spelers) worden met de rug naar elkaar in een kring of in twee rijen gezet. Terwijl de muziek speelt, lopen de spelers om de kring met stoelen. Stopt de muziek, dan probeert iedere speler zo snel mogelijk op een stoel te gaan zitten. Wie geen stoel heeft, valt af. Vervolgens kunt u één stoel weghalen en doorspelen. Als er nog twee spelers over zijn, dan de stoelen een eindje uit elkaar zetten, dan wordt het spannender. 

Wie de laatste stoel heeft is de winnaar. En wat is de beloning? U zegt: dat heb je goed gedaan! en steekt uw duim op.

Variatie: De krantendans

Iedereen krijgt een opgevouwen krant. Er wordt een muziekje opgezet en iedereen begint willekeurig door de zaal te lopen. Als de muziek stopt, vouwt iedereen zijn krant uit en gaat erop zitten. Wie het laatst zit, is af. Daarna de krant weer opbouwen en verder spelen. Wie alleen overblijft is winnaar.

Liedje: De laatste zullen de eerste zijn

De laatsten zullen de eersten zijn
God keert de rollen om

De laatsten zullen de eerste zijn
in het Koninkrijk van God.
De onderdrukten worden vrij,
god zet hen op de eerste rij,
geringen gaan voorop.
Geringen gaan voorop.
2
En wie zichzelf verhoogt, die wordt
het allerlaatst gezien.
Maar wie zich houdt aan Zijn gebod
die zal de grootste zijn voor God
die telt, die telt voor tien,
die telt, die telt voor tien.
3
De eersten komen het allerlaatst,
God keert de rollen om.
Want Hij meet met een andere maat
en zet ons op de goede plaats
wanneer Hij wederkomt,
wanneer Hij wederkomt.

Tekst: Hanna Lam
Muziek: Wim ter Burg

Uit: Kom en zing! Geloofsliederen voor kinderen, liednr. 115, bladzijde 181, Baarn, Adveniat Geloofseducatie B.V, 2015

Achtergrond

Wie mag naast Jezus zitten?

Marcus 10
Het zijn de hoofdstukken in Marcus waar Jezus driemaal zijn eigen lijden voorspelt. Hoofdstuk 8 eindigt met de eerste: ‘Daarop begon Hij hun te leren, dat de Mensenzoon veel zou moeten lijden en door de oudsten, de hogepriesters en de schriftgeleerden verworpen worden en ter dood gebracht, maar drie dagen later verrijzen.’
Jezus is volop aan het reizen. Van Betsaïda naar de dorpen rond Caesarea van Filippus. Galilea wordt doorgetrokken om in Kafarnaüm aan te komen, ‘waar Hij woont’. Vandaar vertrekt Hij en gaat naar het gebied van Judea en het Overjordaanse. Bij de derde lijdensvoorspelling (Mc.10,32) wordt voor het eerst het reisdoel genoemd: ‘Zij trokken voort, op weg naar Jeruzalem, waar de Mensenzoon aan de hogepriesters en schriftgeleerden zal worden overgeleverd.’

Ondertussen zijn wij Jacobus en Johannes al een keer tegengekomen. Samen met Petrus waren zij door Jezus meegenomen naar de berg waar Hij van gedaante veranderde. Zij hebben een uitzonderingspositie en zij vragen zich af of dat niet een extra beloning met zich mee kan brengen: een stoel naast Jezus in de hemel. Dat geeft Jezus de kans er nogmaals op te wijzen welke houding Hij verlangt: ‘Wie onder u groot wil worden, moet dienaar van u zijn, en wie onder u de eerste wil zijn moet de slaaf van allen zijn.’
Johannes en Jacobus zijn tot het inzicht gekomen dat Jezus zal sterven en dat zijn dood geen totale mislukking inhoudt. Zij zijn daarmee verder dan de andere leerlingen, bijvoorbeeld Petrus, die daar nog niet aan toe zijn. Dat zij ook in het leven na de dood dichtbij Jezus willen zijn, met Wie zij zich zo verbonden voelen, is eigenlijk niet raar. 
De vraag van de twee leidt tot wrijving in de groep: wie zich boven anderen verheven acht, kan op tegenstand rekenen. Jezus komt met zijn bevrijdend inzicht: afzien van geweld, afzien van aanspraak maken op bevoorrechte posities kan alleen waar mensen de weg gaan van het dienen. Dat is niet de gangbare weg. Jezus' appel geldt de leerlingen en ons allen: maak geen misbruik van je macht, maar wordt dienaar. Een dienend leven zal je beloning zijn.

Belonen

Positief gedrag benoemen en belonen werkt als de beste bekrachtiger. Negatief gedrag benoemen en aandacht geven maakt juist dat ook dit gedrag onder de aandacht komt. Dat willen we niet. Positief gedrag benoemen maakt juist dat het kind het gedrag nogmaals wil uitvoeren. Positief gedrag belonen geeft de kinderen het gevoel dat iets erg goed gegaan is en dat zorgt dat het gedrag zich zal herhalen. Elke kleine stap in het gewenste gedrag moet dan benoemd en beloond worden. Bemoedigen in plaats van corrigeren geeft je een voorsprong. Wees je vooral bewust van het feit dat ongewenst gedrag vanuit onmacht is, een vraag om hulp. Daarnaast maakt ieder kind (ook volwassenen) fouten en meestal niet met opzet.

Complimenten geven een kind het gevoel gewaardeerd te worden. Hierdoor gaan ze zich goed over zichzelf voelen en kunnen ze een positief zelfbeeld ontwikkelen. Een goed compliment vertelt een kind welk gedrag gewaardeerd wordt en een goede beloning geeft ook aan waarom het gedrag gewaardeerd wordt. Een kind leert erg veel van complimenten.

Een betere beloning dan aandacht en waardering is er niet. Iedereen vindt het fijn om te horen wat hij goed doet. Het kind zal eerder geprikkeld worden om het gedrag te herhalen.

 

Ik voel me rijk!

 

Opening

Geld=geluk?

Op de tafel ligt een groen kleed en er staat een kaars. Leg wat muntgeld vlakbij de kaars.Ga met de kinderen in de kring zitten rondom de kaars.

Word even stil (u kunt hiervoor eventueel een klankschaal gebruiken) en steek de kaars aan.
Bid samen een openingsgebed. (zie suggestie bij Gebed)
Wijs de kinderen op het geld dat bij de kaars ligt en stel de vraag: 'Wanneer ben je rijk?' 
'Is geld nodig om je rijk te voelen?'
Als er wat reacties zijn, gaat u daar verder niet op in, maar geef aan dat het in de evangelielezing van deze zondag gaat over ‘je rijk voelen’ en wat je daarvoor nodig hebt.

Bijbel
De rijke jongeman

Jezus is weer op weg met zijn leerlingen. Onderweg komt er een jongeman naar hen toe. De jongen heeft mooie kleren aan. Zo te zien is hij heel rijk. Je zou denken dat je altijd gelukkig bent als je veel geld hebt, maar de jongen kijkt helemaal niet alsof hij gelukkig is.
Jezus vraagt de jongen: "Wat is er met jou aan de hand, dat je zo ongelukkig kijkt?" De jongen zegt: "Ik weet niet wat ik moet doen om goed te leven."
Dan vraagt Jezus  hem: "Ken je de 10 geboden, de regels die God aan Mozes gaf?" De jongen knikt. Ja, die kent hij wel. Hij zegt: ”Ik doe alles wat de 10 geboden vertellen en ik heb voldoende geld, een mooi huis en spullen, maar toch voel ik me niet erg gelukkig.”

Opeens vraagt de jongen of hij met Jezus mee mag. Hij wil er graag bij horen. Hij hoopt dat hij gelukkig gaat worden als hij Jezus gaat volgen. Jezus zegt: “Dat kan! Maar verkoop dan eerst je huis en al je spullen en geef het geld aan de arme mensen."
De jongen schrikt. Wat?! Alles afgeven wat hij heeft? Dat kan hij niet. Verdrietig gaat hij weg.

De leerlingen kijken verbaasd naar Jezus. Waarom moet hij alles weggeven, vragen ze? Jezus zegt: "Kijk, voor rijke mensen is het heel moeilijk om alles wat ze bezitten los te laten. Ze houden te veel van hun geld en hun spullen en maken zich daar zorgen over. Dan kun je je nooit helemaal vrij voelen. God vraagt van je om alles wat je hebt los te laten en te delen met andere mensen. Dat wat God van je vraagt moet je belangrijker vinden dan al je geld en je spullen. Dat is heel erg moeilijk. Soms is het voor een kameel makkelijker om door het oog van een naald te kruipen dan voor rijke mensen om alles wat ze hebben los te laten en zo bij God te horen. Maar het kan wel! God wil je daarbij helpen!”

Gebed
Gebed om het goede te zien

Goede God,
wat hebben wij het goed
hier in ons land.
Leer ons genieten
van alle mooie dingen die wij hebben,
maar leer ons ook
dat er meer is in de wereld
dan alleen maar meer hebben dan een ander.
Wij danken U
voor alle lieve mensen
en de dieren om ons heen.
Van alles is de liefde de beste.
Laat ons van elkaar houden.
Amen

Verwerking
Gesprek met de kinderen

Begin het gesprek met de vraag: ‘Wie heeft er wel eens een kameel door het oog van een naald zien kruipen?’ Wat zou Jezus met deze uitdrukking willen zeggen?
Loslaten van bezit is voor mensen heel erg moeilijk. Toch zegt Jezus dat als je gelukkig wilt zijn en bij God wilt horen je dat wat je bezit moet willen loslaten.
Kom terug op de reacties die er zijn gekomen bij de opening. Daar heeft u de vraag gesteld: ‘Is geld nodig om je rijk te voelen?’ Zou rijk zijn alleen met bezit en geld te maken hebben? Of kan je je op meer manieren rijk voelen?

Om dit thema verder uit te diepen begint u met het ‘Ik ben rijk spel’ (zie bij de Extra’s).
Vraag de kinderen drie kaartjes uit te kiezen van dingen die zij zouden willen bezitten.
Kom terug in de kring en laat de kinderen de kaartjes voor zich neer leggen.
Ga de kring rond en vraag de kinderen te vertellen wat ze hebben gekozen.
Nu gaat het erom wat ze durven los te laten en te delen.
Vraag elk kind één kaartje aan zijn linker buurjongen of buurmeisje te geven en één kaartje aan zijn rechter buurjongen of buurmeisje.
Vraag een aantal kinderen wat ze hebben weggegeven? Was het moeilijk om het weg te geven? Wat bepaalde hun keuze?

Leg nu alle kaartjes die er zijn op de grond (ook de kaartjes die niet gekozen zijn).
Stel de vraag welke dingen die op de kaartjes staan God belangrijk vindt. Leg deze links.
Leg de dingen die God volgens de kinderen niet belangrijk vindt rechts.
Vraag de kinderen wat nu het verschil is tussen de kaartjes in de linkse rij en de kaartjes in de rechtse rij.

Stel tenslotte nog de vraag aan de kinderen of zij zonder of met minder spullen gelukkig kunnen zijn.
Zouden de kinderen bereid zijn om bijvoorbeeld hun lievelingsknuffel af te geven aan een kind dat geen knuffel heeft.
Of zouden ze een maand hun zakgeld willen afgeven voor een goed doel?

Stel nog een keer de vraag die ook gesteld is bij de opening: ‘Heb je geld nodig om rijk te zijn?’ Misschien zijn de antwoorden wel anders geworden.
Geef de kinderen tot slot het werkblad waarmee ze hun eigen gelukspiramide gaan maken. Ook dit vindt u bij de Extra’s.

Extra's

Knutselen: Gelukspiramide

Tijdens het gesprek met de kinderen komen er veel wijze woorden langs. Jammer om die na de kinderwoorddienst verloren te laten gaan. Daarom worden er tegeltjes gemaakt, waarop elk kind schrijft wat hij of zij uit dit gesprek voor wijsheid heeft gehaald.

Of, als dat te moeilijk is, laat de kinderen dan de tekst ‘Als je niet tegen ons bent – ben je voor ons’ op hun tegeltje zetten.

Nodig:
• Afdrukken van de tegeltje, download onderstaande afbeelding
• viltstiften om mee te schrijven

De kinderen hebben ideeën op gedaan tijdens het gesprek en de kaartjes over de verschillende aspecten van rijkdom en de relatie met je gelukkig voelen.
Deel het werkblad uit met de piramide erop.
In het bovenste topje kunnen ze schrijven of tekenen wat ze het meest nodig hebben om zich gelukkig te voelen. Onder in wat ze het minst nodig hebben om zich gelukkig te voelen.
Zo maakt ieder kind zijn eigen gelukspiramide.

Suggestie: U kunt ter inspiratie nog een aantal kaartjes uit het spel neerleggen op tafel.

Nodig:

• werkblad: de gelukspiramide afdrukken
• potloden, stiften, scharen

Liedje: Eerlijk delen

Een liedje over eerlijk delen, om tijdens het maken van de piramide naar te luisteren, of om samen te zingen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Eerlijk Delen

Ik heb een gave winterjas
Die zit me zo heerlijk
Maar een ander heeft niks
En dat is niet eerlijk

Ik heb brood met pindakaas
Dat smaakt me zo heerlijk
Maar een ander heeft niks
End at is niet eerlijk

Heer ik wil delen
Wat U me geeft
Eerlijk delen
Met wie er niks heeft

Ik heb een mooi groot huis
Als ik niet oppas verdwaal ik
Maar een ander heft niks
En dat is toch kwalijk

Ik heb een dikke spaarpot
Wat ik hebben wil haal ik
Maar een ander heeft niks
End at is toch kwalijk

Heer ik wil delen
Wat U me geeft
Eerlijk delen
Met wie er niks heeft

Ik heb een nieuwe spijkerbroek
Die zit me zo zalig
Maar een ander heeft niks
En dat is schandalig

Ik heb een kast vol troep
't Is gewoonweg rampzalig
Maar een ander heeft niks
En dat is schandalig

Heer ik wil delen
Wat U me geeft
Eerlijk delen
Met wie er niks heeft

Ik heb een spannend boek
In een avond verslonden
Maar een ander heeft niks
En dat is toch zonde

Ik heb een ouwe pick-up
Bij de vuilnis gevonden
Maar een ander heeft niks
En dat is toch zonde

Heer ik wil delen
Wat U me geeft
Eerlijk delen
Met wie er niks heeft

Ik heb hele gave tanden
Ik geloof dat ik gunstig zit
M'n opa heeft niks
- Dan neemt-ie toch een kunstgebit!

Tekst & Muziek: Elly & Rikkert Zuiderveld
CD Daar gaan we dan. Muziekbundel Liedjes voor kinderen deel 3 en Een boek vol liedjes 2, Wereldwijs

Kleurplaat: De rijke jongeman

Een kleurplaat bij het verhaal van deze dag. Laat de kinderen vertellen hoe Jezus en de jongeman kijken. Zijn ze blij, boos, verdrietig, ongerust?

Gespreksspel: ik ben rijk

Nodig:

• Kaartjes, 2-3 keer downloaden en uitknippen afhankelijk van het aantal te verwachten kinderen dat deelneemt aan de kinderwoorddienst. De pdf bestaat uit drie A4-tjes.

Opdracht

Leg de kaartjes op een tafel. 
Laat de kinderen eerst even kijken wat er ligt.
Geef ze dan de gelegenheid om drie kaartjes uit te zoeken.
Kom met de kinderen in de kring. 

Elk kind legt de drie kaartjes zichtbaar voor zich en vertelt wat hij of zij heeft gekozen en waarom.
Vraag elk kind één kaartje aan zijn linker en één aan zijn rechter buurman of buurvrouw te geven.
Waarom heeft het dit kaartje gedeeld? Was dit moeilijk om af te geven?

Leg nu alle kaartjes in het midden. 
Wat zou God willen dat je weg gaf aan andere mensen? Laat de kinderen deze in een rij links leggen.
Wat zou God willen dat je aan Hem gaf? Laat de kinderen deze in een rij rechts leggen. 

U kunt dit ook doen met de vraag: ‘Welke dingen vindt God wel, en welke dingen vindt God niet belangrijk?’

Achtergrond

Het oog van de naald

Het oog van de naald
Jezus zegt in deze bijbelpassage dat het gemakkelijker is voor een kameel om door het oog van de naald te gaan, dan voor een rijke om in de hemel te komen.
Wij kennen de uitdrukking in onze taal nog steeds. Het wordt gebruikt wanneer iemand ternauwernood aan een groot gevaar is ontkomen.
In de tijd van Jezus was deze uitspraak meer dan louter beeldspraak. In de tijd van Jezus zouden er in Jeruzalem kleine poorten zijn geweest, die ‘het oog van de naald’ heetten.
Deze poorten waren zo klein dat de doorgang voor een beladen kameel onmogelijk was.
De kamelen moesten onbeladen en kruipend door de poort zien te komen.
Of het een kleine doorgang in de hoofddeur, een poort met een kronkelige gang of een aparte ingang op menshoogte is geweest, is niet duidelijk. Maar het was een manier om de laatkomers alsnog veilig achter de muren te laten komen. Wel met het risico dat de bezittingen, achtergebleven aan de andere kant van de muur, de volgende morgen verdwenen waren.