Kijk eens in de spiegel: De zondebok

 

Opening

Start Kijk eens in de spiegel

Extra nodig voor Palmzondag:
- Groene palmtakjes voor ieder kind eentje
- Een verdord palmtakje van vorig jaar
- Matzes
- Een kruis met corpus
- Een versierde Palmpasenstok
- Een grote steen

- Een (paarse) doek om over de spiegel te hangen

Neem met de kinderen plaats in een kring rondom een kaars en een paars kleed en zet de spiegel erbij.
Leg er groene palmtakjes en een dor palmtakje bij, een paar matzes, een kruis met corpus en een grote steen.Steek de kaars aan.

Vraag aan de kinderen welke zondag van de Veertigdagentijd het is. Plak de smiley van deze zondag naast de spiegel op de plek van de zesde zondag. (daar is ruimte voor vrijgehouden bij de voorbereiding van de spiegel, zie hiervoor bij Extra's, materialen) 

Wat denken de kinderen dat deze smiley uit wil drukken? Laat ze maar vrij associëren, de antwoorden hoeven nog niet per se uit te komen op het thema van de dag.

Herhaal voor de kinderen dat we in de Veertigdagentijd of Vastentijd zitten. Kijk naar het aantal gekleurde stickers, 40 stickers voor 40 dagen. Bespreek waar de open plekken voor staan: de 7 zondagen tellen we niet mee in ons aantal van 40. Op deze zondagen hoef je ook niet te vasten. We plakken de nieuwe ‘zondebok’ smiley op de zesde plek. Het is nu een week voor Pasen. We noemen dit de Goede Week.

Kijk nog eens samen naar de beplakte spiegel. 
De spiegel was beplakt met 6 tekeningen. Er zijn er al vijf af. Bekijk de zesde tekening die hoort bij deze zondag en vraag aan de kinderen wat ze zien.
Haal de tekening van de spiegel en leg hem bij de kaars. Drapeer dan de paarse doek over de spiegel. 

Lees de bijbelse navertelling in etappes. Na iedere etappe is er een korte verwerking. Bid daarna het gebed.

Bijbel

Navertelling Lucas lijdensverhaal

De evangelielezing van vandaag is het lijdensverhaal volgens Lucas. Vanwege de lengte van deze lezing wordt deze in drie etappes gelezen. Na elke etappe is er een korte verwerking (Zie hiervoor de tegel Verwerking). We stellen daarom voor om vandaag de navertelling voor alle kinderen te gebruiken.

Navertelling 1 Het verhaal van de intocht
Het was heel druk op straat in Jeruzalem. Van alle kanten kwamen de mensen naar de hoofdstad om daar het Paasfeest te vieren. Ook Jezus ging naar Jeruzalem. Hij reed op een jong ezeltje.
‘Daar heb je Hem!’ riepen de mensen tegen elkaar. ‘Daar komt Hij aan, die man uit Nazareth over wie ze zo vaak praten. Hij wordt onze nieuwe koning!’
Maar, … Jezus zag er helemaal niet uit als een koning. Hij reed gewoon op een ezeltje. Niet hoog op een paard. Een koning en een ezel, dat past niet.
Maar Jezus vond van wel: ‘Ik wil niet zo’n koning zijn als Koning Herodes of Keizer Augustus met hun pracht en praal. Ik rijd eenvoudig op een ezel, als een koning van vrede, gekomen voor kleine mensen.’
Zo reed Jezus de stad Jeruzalem binnen. De mensen legden jassen op de grond als een mooie rode loper. ‘Hosanna’, riepen ze. ‘Hoera voor Jezus, onze koning!’
Ze waren blij dat Jezus in de hoofdstad kwam. Ze hadden al zo lang gewacht. Nu zou het gaan beginnen: zijn rijk van vrede. Ze zwaaiden met groene takken, die ze van de bomen hadden afgebroken. Ze juichten voor Jezus: ‘Hosanna, Hij die vrede brengt in de Naam van de Heer.’
Langs de weg stonden ook de leiders van het volk te kijken. Maar hun gezichten stonden somber. ‘Laat ze hun mond houden’, eisten ze van Jezus. ‘Dat kan helemaal niet’, antwoordde Hij. ‘als zij zouden zwijgen gingen de stenen roepen.’

Navertelling 2 Het verhaal van Witte Donderdag
Op de avond voor het Paasfeest kwamen Jezus en zijn leerlingen bij elkaar voor een speciale maaltijd. Tijdens het eten vertelden ze elkaar verhalen over hun voorouders lang geleden. Het ging over het slavenleven in Egypte en hoe God ze had bevrijd. Hoe God hen toen door de zee en de woestijn de weg gewezen had. Het was zwaar geweest, met honger en dorst. De mensen dachten dat ze dood zouden gaan in die woestijn. Maar het was het begin geworden van een nieuw leven. Opeens zei Jezus: ‘Voor ons hier wordt het ook moeilijk. Eén van jullie zal mij verraden. Een ander zal voor de haan morgen kraait nog doen alsof hij mij helemaal niet kent.’ De leerlingen konden het niet geloven. 
Toen brak Jezus brood in stukken en deelde het uit. ‘Zo wordt mijn lichaam ook gebroken,’ zei Hij. ‘Denk aan Mij, als je samen het brood breekt. ‘

Navertelling 3 Goede Vrijdag
Na het eten liepen ze in het donker naar de Olijfberg. Jezus ging er bidden. Hij vroeg zijn vrienden met Hem mee te bidden, maar zij vielen in slaap. Jezus vroeg aan God, of Hij echt moest sterven. ‘God, ik ben bang. Maar niet wat Ik wil, maar wat U wil moet gebeuren.’ Toen werd Hij rustig.
Opeens was er lawaai. Judas, één van zijn leerlingen, bracht een groep soldaten naar Jezus. ‘Meekomen!’, gromden ze, en ze namen Jezus gevangen. ‘Wegwezen!’, dachten de leerlingen, en ze lieten Jezus in de steek. Jezus werd naar het paleis van de hogepriester gebracht. Toen Petrus dat zag sloop hij Jezus achterna en ging tussen de knechten en dienstmeisjes bij het vuur staan. Maar iemand herkende hem en zei: ‘Hé, jij hoort toch ook bij die Jezus?'
Petrus ontkende heftig. Een dienstmeisje hoorde hem praten en zei: ‘Jij hebt hetzelfde accent als Jezus.’ Weer ontkende Petrus dat hij bij Jezus hoorde. Een derde herkende Petrus. Maar weer schudde deze heftig zijn hoofd. Toen hoorde hij een haar kraaien en wist hij ineens weer dat Jezus had gezegd dat iemand zou ontkennen dat hij zijn vriend was. Hij barste in huilen uit.

Ondertussen lieten de leiders van het volk blijken dat ze boos waren op Jezus. ‘Hij denkt dat Hij méér is dan wij. Hij denkt dat Hij een koning is’, riepen ze. De hogepriester liet Jezus bij zich komen. ‘Jij denkt zeker dat je de Zoon van God bent, hè, nou, is het waar?’ Jezus antwoordde: ‘Wat je zegt, je zult nog opkijken’. ‘Horen jullie dat, Hij beledigt God!’, riep de hogepriester, ‘aan het kruis moet Hij!’ Ze vroegen aan Pilatus, de landvoogd, of hij Jezus wilde doden. Pilatus wilde dat niet. ‘Hij heeft toch niets gedaan’, zei hij. Toen stookten de leiders van het volk de mensen buiten op het plein op om te roepen: ‘Kruisig Hem!’ Pilatus gaf tenslotte toe en liet Jezus naar Golgotha brengen. Daar werd Jezus aan een kruis gehangen. Boven zijn hoofd was een bordje vastgemaakt. Daarop stond: ‘Dit is Jezus, de koning van de Joden.’
Opeens werd het donker, zomaar midden op de dag. ‘Vader, in uw handen geef Ik mijn geest’, hoorden ze Jezus roepen. Toen stierf Hij. (blaas de kaars op het paarse kleed uit)

Navertelling 4 Het graf
Er was een rijke man, die in de rotsen een graf had laten uithakken. Hij ging naar Pilatus en vroeg of hij het dode lichaam van Jezus erin mocht leggen. Pilatus vond het goed en zo werd het lichaam in het graf gelegd.
De man rolde daarna een grote steen voor de ingang en ging weg. Er waren ook twee vrouwen bij. Ze heetten allebei Maria. Die bleven nog even zitten, stil van verdriet. Toen gingen ook zij naar huis. Er gingen een nacht, een dag en weer een nacht voorbij….

Gebed

Gebed bij de symbolen van Palmzondag

Lieve God,

Een groen takje
Ik bid voor de kinderen,
die nooit worden toegejuicht of aangemoedigd
om het goede dat zij doen.

Brood
Ik bid voor alle kinderen en grote mensen,
die niet voldoende brood op tafel hebben
of die hongeren naar het brood van een warme liefde.

Kruis
Ik bid voor alle mensen,
die nu een zwaar kruis hebben te dragen.

Verdord takje
Ik bid voor de mensen
die uit angst hun vriend of vriendin in de steek laten.

Steen
Ik bid voor alle mensen
die het moeilijk vinden om naar Jezus toe te gaan.

Amen.

Verwerking

Korte verwerkingen bij het bijbelverhaal

Deze zondag lezen we de navertelling in etappes. Na elke etappe is er een korte verwerking. Zo beleven we het verhaal nog meer mee.

1. Na de navertelling van het verhaal van de intocht
Deel na het verhaal over de intocht de groene palmtakjes aan de kinderen uit. Leg uit dat je deze takjes thuis achter een kruis of op een ander bijzonder plekje bewaart tot volgend jaar Aswoensdag. Vertel nog niet dat de takjes zullen verdorren.

2 Na de navertelling van het verhaal van Witte Donderdag
Breek en deel matzes met elkaar. Als u ze uitdeelt, vraag de kinderen te wachten tot ze allemaal een stukje matze hebben. Bid dan samen het Onze Vader en eet in stilte de matze.

3 Na de navertelling van het verhaal van Goede Vrijdag
Na het uitblazen van de kaars vraagt u de kinderen te gaan staan en even stil te zijn en naar het kruis te kijken.
Laat ze weer gaan zitten en neem het dorre palmtakje. Vertel dat het takje vorig jaar groen was maar nu een jaar bij u thuis is geweest. Het is helemaal uitgedroogd. Op Palmzondag waren mensen heel blij met Jezus. Maar ze vergaten ook weer wat Hij voor goede dingen had gedaan en lieten zich opstoken om te roepen ‘Kruisig Hem.’ Eigenlijk wisten ze wel dat Hij een goede man was, maar ze wilden ook meedoen met de rest. Zo werd Jezus onschuldig de zondebok voor de lafheid van andere mensen. Het palmtakje helpt je eraan herinneren dat je dat moet proberen te voorkomen.

4. Na de navertelling van het verhaal van het graf
Wijs naar de spiegel die nu bedekt is met een doek. Wij zijn in de rouw, omdat Jezus is gestorven. Vertel dat in veel streken in Nederland men vroeger bij het overlijden van de bewoner van een huis over iedere spiegel een doek hing. Ook in de kerk dekt men de beelden af met een doek in de Goede Week, die nu begonnen is. Het is dus een teken van rouw. Leg de grote steen op het kleed.

Bid tot slot met de kinderen het gebed.

Extra's

Smileys voor rond de spiegel

Voor elke zondag is er een smiley, die past bij het karakter van de zondag. De smileys kunnen door de voorganger uit de kerk meegegeven worden aan de kinderen wanneer zij naar de kinderwoorddienst gaan.

Druk de afbeeldingen af op stickerpapier, of op gewoon papier en gebruik lijm.

Knip ze uit en plak ze op de zondag tijdens de kinderwoorddienst op de juiste plaats van de spiegelrand.

Tekening van de zondag: Zondebok

De tekeningen worden, voorafgaand aan het hele traject van 40 dagen, op de spiegel geplakt zodat ze hem voor een groot deel bedekken.Tijdens de kinderwoorddienst wordt de juiste tekening van de spiegel gehaald. Bij de zesde zondag is dat die van de zondebok.

De tekening kan in kleur afgedrukt worden, op A3 formaat, en uitgeknipt op de spiegel worden geplakt. Misschien kunt u ze ook natekenen/verven op behangpapier.

Zo kun je een palmpaasstok maken

Maak thuis of voorafgaand aan of tijdens de kinderwoorddienst een palmpasenstok. Houd met de stok(ken) een miniprocessie door de kerk. Lees hier wat er nodig is en hoe je zo'n stok maakt.

Materiaal:

Houten kruis:
- latten of rechte takken van 40 en 60 à 70 cm lang
- touw of metaaldraad
Buxustakjes
Stroken gekleurd crêpepapier
Plakband
Rozijnen of krenten
Draad en naald
Pinda's in de dop
Citroen of sinaasappel
Een ei (echt of chocolade)
Broodhaantje

Zo doe je het
Fixeer het kruispunt van de takken of latten met touw of metaaldraad.
Dit werkje kunt u het beste vooraf doen.

Omwikkel het kruis met crêpepapier. Rijg van dertig pinda's een slinger. Rijg ook een ketting van de rozijnen of de krenten. Versier het kruis met de verschillende onderdelen. Zet het broodhaantje er tot slot bovenop.

Voor de betekenis van de onderddelen zie 'de symboliek van de palmpaastok' bij de Extra's.

Liedje: Veertig dagen onderweg

Marjet de Jong en Wim Ruitenbeek maakten een liedje bij de lezingen uit de Veertigdagentijd en Paasmorgen: Veertig dagen onderweg.
Zing elke week een coupletje, met een refrein ervoor en erna.
Met de muziek erbij, kan iedereen gemakkelijk meezingen.

 

 

 

 

 

 

 

 

Refrein:

Veertig dagen onderweg
om als Hij te kijken
om te leren wat Hij doet
en op Hem te lijken.

1e zondag
In de kale woestenij
gaan we ons bezinnen.
Welke keuzes maken wij?
Luister diep van binnen!

2e zondag
Ga de berg op, zie zijn licht,
tel je zegeningen.
Hou je hart op God gericht,
denk aan mooie dingen!

3e zondag
Ga je planten, heb geduld,
langzaam groeien bomen.
Zorgzaam wezen is de clou
alles zal goed komen.

4e zondag
Ga je weg en heb je spijt
durf dan om te keren.
God geeft jou een tweede kans
je mag altijd leren.

5e zondag
Gaat een ander in de fout
wees dan heel bescheiden.
Kijk toch eerst eens naar jezelf
God wil ons bevrijden.

6e zondag
In de stad komt Jezus aan,
mensen staan te juichen!
Ben jij vriend door dik en dun,
blijf je trouw getuigen?

Pasen
Op paasmorgen in de tuin,
zondag net begonnen,
blijkt de grafplaats leeg te zijn,
’t leven heeft gewonnen!

Refrein

’t grote nieuws van deze dag
voel je diep van binnen:
wanhoop hoeft niet, want je mag
steeds opnieuw beginnen!

Liedje: Waarom?

Een liedje over Jezus, en de week die komt, dat goed past bij het thema van deze zondag: Zondebok.

Tekst en muziek: Rikkert Zuiderveld
Waarom?

Waarom bleef U zo stil
Toen ze U vroegen
Bent U de koning der Joden
Waarom bleef U zo stil
Toen ze U sloegen
En aan een kruis wilden doden

Dacht U aan ons
En dat U de Vader zou zien
Dacht U aan ons
Misschien

Waarom vocht U niet terug
Toen ze U vonden
En als een dief wilden vangen
Waarom vocht U niet terug
Toen ze U bonden
En aan een hout wilden hangen

Dacht U aan ons
En dat U de Vader zou zien
Dacht U aan ons
Misschien

Waarom zei U geen woord
Toen ze zo spuugden
En U bespotten en lachten
Waarom zei U geen woord
Toen ze U duwden
En U naar Golgotha brachten

Dacht U aan ons
En dat U de Vader zou zien
Dacht U aan ons
Misschien

Palmpasenstok

Hieronder volgt kort de betekenis van de verschillende onderdelen van de palmpasenstok. Om te weten hoe zo'n stok gemaakt wordt, kunt u kijken bij de tegel Zo kun je een palmpasenstok maken bij de Extra's.

De betekenis van de versiering:

Het palmtakje doet ons denken aan de intocht 
in Jeruzalem (Palmzondag) (deze takjes liggen op
palmzondag klaar bij de ingang van de kerk)

Het brood van het haantje : Jezus verdeelt brood
bij het laatste avondmaal (Witte Donderdag)

De haan herinnert ons aan de haan die kraaide
nadat Petrus drie keer had gezegd dat hij Jezus
niet kende (Goede Vrijdag)

Het kruis doet ons denken aan het kruis waaraan
Jezus stierf (Goede Vrijdag)

De eieren zijn het symbool van de steen die voor
het graf werd weggerold en als teken van nieuw leven
(Paaszondag)

Verder:
• Slingers met ronde vormen die symbool staan voor de kringloop van het leven (geboren worden / sterven / opstaan na de dood)

• Een slinger met 12 ongepelde pinda’s als symbool voor de twaalf apostelen

• 30 rozijntjes aan een slinger als symbool voor de 30 muntstukken die Judas betaald kreeg voor het verraden van Jezus.

• Versiering met gele strikken of bloemen als symbool voor de lente, hoop en vertrouwen in wat komt.

• Mandarijntjes als symbool voor de spons met water en azijn die Jezus te drinken kreeg toen Hij aan het kruis hing

• Lekkere snoepjes om te vieren dat het feest is: Jezus staat op uit de dood.

Achtergrond

Palmzondag

Achtergrond
Op Palmzondag maken we de overgang naar de Goede Week. We beginnen met het verhaal van de intocht van Jezus in Jeruzalem. Alle mensen staan enthousiast te zwaaien met palmtakjes. Ze roepen Jezus toe: ‘Hosanna, Zoon van David.’ Helaas duurt dit enthousiasme van de menigte niet lang. Slechts een paar dagen laten zullen ze roepen: ‘Kruisigt Hem.’ In de liturgie van Palmzondag vieren we deze omslag. Na de vreugde van de intocht lezen we verder in Lucas het lijdensverhaal, tot en met de dood van Jezus en zijn graflegging.
Later in de week, op Goede Vrijdag, zullen we dit lijdensverhaal nogmaals lezen, maar dan zoals de evangelist Johannes het optekent.
Opmerkelijk, maar helemaal in de geest van het Lucasevangelie, is het woord van vergiffenis dat Jezus uitspreekt voor de soldaten die Hem aan het kruis slaan. Ook de wanhoopskreet die we bij Marcus horen, ontbreekt hier en wordt vervangen door het veel rustiger: 'In uw handen beveel Ik mijn geest.' 
Wij hebben ons deze keer geheel gericht op de rol van Petrus en de omslag die hij doormaakt in deze moeilijke nacht. Het haantje op de palmpasenstok verwijst naar zijn beleving van deze afschuwelijke gebeurtenissen. En het houdt ons tegelijk ook een spiegel voor: zijn wij trouwe vrienden, in goede en slechte dagen?

Triduüm
Tijdens de drie heilige dagen volgen we Jezus op zijn laatste momenten.
Op Witte donderdag vieren we dat Hij ons de eucharistie schenkt als Hij het brood en de wijn rondgeeft aan zijn leerlingen en hen vraagt om dit steeds opnieuw te doen om Hem te gedenken.
Op Goede Vrijdag gedenken wij zijn dood aan het kruis.
Op Stille zaterdag realiseren we ons dat Hij werkelijk gestorven is. In de Paasnacht vieren we tenslotte zijn opstanding uit de dood.
Het Triduüm is eigenlijk één grote lange viering, verspreid over drie dagen. We sluiten de viering van Witte Donderdag en Goede Vrijdag daarom niet af met de gebruikelijke zegen.

Palmtakjes
De palmtakjes die we deze zondag zegenen worden traditioneel thuis achter een kruisbeeld gestoken en vlak voor Aswoensdag weer meegenomen naar de kerk. Ze zijn dan helemaal verdord. Ze worden verbrand en we worden met de as van deze verdorde palmtakjes getekend en bemoedigd om de Veertigdagentijd goed te beginnen.