Als Jezus iets duidelijk wil maken spreekt Hij graag in gelijkenissen. Die kleine voorbeeldverhaaltjes hebben een duidelijke boodschap. De gelijkenissen die Jezus in dit hoofdstuk van Lucas vertelt zijn bedoeld als spiegel voor de Farizeeën.
Voor deze zondag hebben we één van de drie gelijkenissen uitgewerkt, die van de verloren zoon. Deze algemeen gebruikte titel is ietwat misleidend, want het gaat Jezus evenzeer om de oudste zoon als om de jongste zoon. En wie verloren leek, komt weer thuis.
Met de kinderen denken we na over hoe zij zelf zouden reageren. Lijken ze op de oudste of op de jongste zoon?
We hopen dat de kinderen deze zondag zullen ontdekken dat het niet altijd gaat om fout of goed doen, maar dat het belangrijkste is dat je het contact met elkaar, en met God, niet verliest.
Opening
Hoe verschil je van je broer of zus?
Ga met de kinderen rond een flap-over of een whiteboard zitten. Vertel de kinderen dat het vandaag gaat om een vader (teken een rondje bovenaan de bladzijde) en zijn twee zoons (teken nog twee rondjes op dezelfde hoogte)
Vraag de kinderen of twee broers of twee zussen of een broer en een zus altijd op elkaar lijken.
Laat ze de verschillen benoemen tussen henzelf en hun broer of zus zonder dat het ontaardt in oordelen over wat betere eigenschappen zijn.
Wie geen broer of zus heeft, kan denken aan de verschillen tussen een oom of tante en een van de ouders.
Vertel dan het verhaal van de verloren zoon.
Bijbel
Navertelling Lucas 15,1-32
De evangelielezing van vandaag is Lucas 15,1-32. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. de Bijbel in Gewone Taal of het Evangelieboek voor kinderen ook heel goed te begrijpen.
Een vader met twee zonen
Jezus vertelde een verhaal. Er was eens een boer met twee zonen. Op een dag zei de jongste zoon tegen zijn vader: “Vader, geef mij alvast mijn deel van de erfenis.” Zijn vader gaf hem zijn deel en snel daarna trok zijn jongste zoon de wijde wereld in. Hij had een lui leventje, totdat zijn geld op was. Toen moest hij gaan werken. In het verre land waar hij woonde was honger. Niemand had genoeg te eten. De jongen vond uiteindelijk een baantje als oppas bij de varkens. Hij zag dat de varkens nog meer te eten hadden dan hij. Zittend bij hun voerbak bedacht hij dat hij beter knecht bij zijn vader kon zijn.
Hij trok naar huis. Onderweg bedacht hij dat hij tegen zijn vader zou zeggen: “Het spijt me, vader. Ik ben niet goed genoeg om uw kind te zijn. Maar misschien mag ik wel als knecht bij u werken.“
Zijn vader stond op de uitkijk en zag hem van ver al aankomen. Hij rende naar hem toe en sloot hem in zijn armen. “Het spijt me, vader, ik ben niet goed genoeg om uw kind te zijn…”, begon de jongen. Maar de vader zei: “Wat ben ik blij dat je nog leeft. Kom, we bouwen een feestje.”
Ondertussen kwam de oudste zoon terug van het werk. Hij hoorde muziek en snapte er niets van. “Wat is er aan de hand?”, vroeg hij. “Je broer is teruggekomen”, vertelden ze hem. Toen werd de oudste zoon woedend. Hij wilde niet naar binnen. Zijn vader kwam naar buiten en vroeg hem ook te komen feesten. Maar de oudste zoon zei: “Ik ben al die jaren bij u gebleven en ik heb hard gewerkt. Nooit heeft u een feestje voor mij gebouwd. En nu komt die andere zoon van u thuis. Hij heeft al uw geld weggesmeten. Voor hem wordt er meteen van alles uit de kast gehaald.” “Oh, oh, zoon,” zei de vader, “jij was er altijd. Alles wat van mij is is ook van jou. Maar nu ben ik zo blij en wil ik feesten. Je broertje leek dood en nu is hij er weer, hij was kwijt en nu is hij weer gevonden.”
Gebed
Gebed om verbondenheid
Barmhartige Vader,
er zijn kinderen
die er graag op uit trekken,
ergens anders gaan spelen,
die nieuwsgierig zijn
en er zijn kinderen
die liever thuis blijven,
genieten van wat vertrouwd is.
Voor U is dat allemaal goed
zolang we maar verbonden blijven
met elkaar en met U.
Help ons om nooit en nergens te vergeten
dat we bij U en bij elkaar horen.
Dat vragen we U in Jezus' naam.
Amen
Verwerking
Gesprek met de kinderen
Pak de flap-over of het whiteboard er weer bij. Maak nu een woordspin van de twee rondjes die de zonen voorstellen. Schrijf woorden rond de rondjes en doe dat met twee verschillende kleuren stiften.
Begin met de goede eigenschappen van de twee jongens. Wat vinden de kinderen goed aan de jongste zoon (zijn ondernemingslust, zijn zelfstandigheid, zijn berouw, zijn moed om terug te gaan, zijn...) en wat vinden ze goed aan de oudste zoon? (zijn trouw, zijn werklust, zijn hulpvaardigheid...)
Neem dan een andere kleur stift en vraag wat er minder goed is aan de jongste (spilziek, onverantwoordelijk, gemakzuchtig...) en de oudste (jaloers, behoudend, gericht op status... )
Maak dan een woordspin rond de vader. Welke eigenschappen heeft de vader?
Vraag vervolgens aan de kinderen wat ze denken dat de vader ziet als hij naar zijn zoons kijkt. Zou het kunnen dat de vader op een andere manier kijkt dan zijn zoons? Hoe dan? Wat vindt hij het belangrijkste? (Hij is gericht op verbinding)
De relatie tussen de vader en de jongste zoon komt weer goed in het verhaal. Maar dat vindt de vader niet voldoende. Wat zou hij nog meer willen? (Dat de relatie tussen de twee zoons ook goed komt)
Kijk daarna samen met de kinderen naar het schilderij dat Rembrandt van dit verhaal maakte. U vindt de afbeelding en opdrachten bij Extra's.
Kijken naar Rembrandts verloren zoon
Op het schilderij van Rembrandt zijn beide broers afgebeeld, de jongste op de knieën, de oudste juist op een verhoging, op een soort van stoepje. De jongste ziet er veel ouder uit dan de oudste zoon. Zijn ontberingen zijn hem aan te zien. Op de achtergrond zien we ook nog een vrouw, is zij de moeder van de twee jongens? Rechts twee mannen, misschien de Farizeeën aan wie Jezus de gelijkenis vertelde. Veel is er geschreven over de twee handen van de vader. Ze zijn heel verschillend, de één stoer en sterk, de ander zacht en koesterend.
Met de kinderen kunt u samen naar het schilderij kijken, bijvoorbeeld op een beamer of op een laptop.
1.Vraag hen eerst te beschrijven wat ze zien, zonder te interpreteren. Dus: “Ik zie een man op zijn knieën. Hij heeft een blote voet. Zijn hoofd leunt tegen de buik van een andere man.” Dit helpt om eerst goed te kijken.
2. In tweede instantie kunt u dan bespreken hoe dit schilderij het verhaal interpreteert. Zien de kinderen hier het verhaal zoals ze het zelf ook bedacht hadden? Wat klopt en wat is anders?
3. In een derde ronde kunt u vragen waar ieder kind zichzelf ziet staan. Ben je de oudste zoon, de jongste, de moeder... Alles is goed, het is niet de bedoeling om te oordelen. Vraag de kinderen ook waarom ze deze keuze maken.
Rembrandt van Rijn ‘De Terugkeer van de Verloren Zoon’,
1668, olieverfschilderij,
Museum De Hermitage in Sint-Petersburg
Liedje: Welkom thuis
De muziek van Welkom Thuis van Matthijs Hoornaar & Marcel Zimmer is hier te beluisteren.
Een vader had twee zonen en de jongste zei
ik wil graag mijn erfenis, geef maar vast aan mij
hij trok met al zijn geld de wijde wereld in
want hij had het thuis niet meer naar z’n zin
hij leefde erop los maar na verloop van tijd
had 'ie al z'n geld verkwist en was 'ie alles kwijt
Tot overmaat van ramp kwam er een hongersnood
en zo belandde hij uiteindelijk in de goot
hij werd een varkenshoeder, het ergste dat bestond
stierf bijna van de honger, 't was echt niet meer gezond
en toen dacht hij: bij vader thuis is het leven goed
zelfs de knechten leven daar in grote overvloed
Ga naar huis, ga naar huis
je vader wacht op jou
daar zul je pas gelukkig zijn
kom op ga nu maar gauw
ga naar huis, ga naar huis
en wacht nou niet te lang
of ga jij toch gewoon je eigen gang
Ik zal hem zeggen: vader, ik meen het echt oprecht
ik ben niet waard uw zoon te zijn, neem mij aan als knecht
het spijt me wat ik God en u heb aangedaan
en zo is de jongen op weg naar huis gegaan
zijn vader zag hem komen en had met hem te doen
hij vloog hem om de hals en gaf hem een dikke zoen
Welkom thuis, welkom thuis
wat fijn dat je er bent
we kunnen ons geluk niet op
't is echt een 'happy end'
welkom thuis, welkom thuis
we vieren nu dit feest
want je bent terug van weggeweest
Bridge (gesproken)
De oudste zoon werd kwaad en vroeg: Hé, pa, wat is dit nou
ik werk al jarenlang voor u en help u altijd trouw
Ik was nooit ongehoorzaam, deed altijd wat u zei
maar u vierde nooit zo’n vrolijk feest voor mij
zijn vader zei: Maar wij zijn altijd bij elkaar
van alles wat ik heb ben ook jij de eigenaar
je broer is weer terug en het is toch logisch dat
het daarom feest is want hij is weer op het rechte pad
Welkom thuis, welkom thuis
wat fijn dat je er bent
het is een feest voor iedereen
dus maak het maar bekend
welkom thuis, welkom thuis
het is voor jou en mij
we nodigen je uit dus kom erbij (2x)
Tekst: Matthijs Hoornaar & Marcel Zimmer
Muziek: Marcel & Lydia Zimmer
© 2008 Celmar Music / JftL Productions
Zoek de verschillen
Druk de afbeelding van vader en zoon af en speur met de kinderen naar de verschillen.
Huis of thuis?
De verloren zoon dacht dat hij naar een huis ging. Een huis dat ooit zijn thuis was geweest maar het niet meer was. Hij had namelijk zijn thuis opgegeven. Maar hij kwam tenslotte toch wel thuis.
Druk één van de afbeeldingen van een huis af. Deze huizen zijn nog geen thuis. Daar is meer voor nodig dan muren, een dak en ramen. Geef de kinderen ieder een kleurplaat en vraag ze er hun thuis van te maken.
Help ze op weg door suggesties te doen zoals:
• In het verhaal komt de jongste zoon thuis omdat zijn vader van hem houd; heb jij ook ouders broers en zusjes? Krijgen zij een plek in jouw thuis?
• In het verhaal kwam de zoon thuis niet alleen omdat hij te eten kreeg, maar omdat hij zelfs lekker eten kreeg; krijg jij ook wel eens wat lekkers? Hoort dat voor jou bij thuis?
• In het verhaal kwam de jongste zoon thuis omdat hij niet meer tussen de varkens hoefde te slapen, maar weer een eigen plek kreeg; heb jij ook een eigen plek? Waar is die in jouw thuis?
• In het verhaal kwam de zoon thuis omdat er ook leuke dingen gedaan werden; welke leuke dingen doe jij thuis? En waar doe je die?
Bekijk tot slot samen de huizen van de kinderen, die nu hun thuis zijn geworden.
Liefdesvlaggen-lijn
De vader staat in dit verhaal symbool voor God. Bij God thuiskomen is een feestje omdat Hij je omringt met liefde. Maak daarom samen een liefdesvlaggen-lijn.
Nodig:
• Hartjes om uit te knippen
• scharen
• stiften, glitters, stempels
• touw
Druk de hartjes af. Geef ieder kind twee hartjes die ze mogen uitknippen en mogen bevestigen aan de vlaggenlijn.
U kunt ervoor kiezen de kinderen te vragen de hartjes te versieren, u kunt ze ook op gekleurd papier printen waardoor het sneller een vrolijke vlaggenlijn wordt. Plak de hartjes op elkaar om ze te bevestigen aan de lijn.
Achtergrond
Gelijkenis van de verloren zoon
In zijn optreden heeft Jezus veel aandacht voor mensen die door de gevestigde elite beschouwd worden als uitschot, zondaars en slechteriken. Hij spreekt met mensen die buiten de boot vallen en gaat zelfs met hen aan tafel. Om uit te leggen dat het God juist te doen is om allen die verloren lopen, vertelt Jezus drie gelijkenissen die alle drie het thema hebben: God heeft zorg voor wie en wat verloren is. Waarom doet hij dit in de vorm van gelijkenissen?
1. Een rechtstreekse benadering kan zo confronterend zijn dat de luisteraar geneigd is om vast te houden aan het eigen gelijk.
2. Er wordt niets gesteld, er wordt verteld. Dat geeft ruimte voor andere gezichtspunten en invalshoeken. Een verhaal is als een spiegel. Het nodigt uit om nog eens goed naar jezelf te kijken.
3. In een verhaal heb je veel meer mogelijkheden, zoals overdrijving, een retorische vraag, een tegenstelling of een open einde.
Natuurlijk moet een gelijkenis wel genoeg overeenkomsten hebben met de actuele situatie waar de gelijkenis naar verwijst, anders komt de boodschap niet over.
De gelijkenis van de verloren zoon raakt ons van deze gelijkenissen misschien wel het meest in het hart omdat het een heel herkenbaar verhaal is. We kunnen ons de verontwaardiging van de oudste zoon goed voorstellen. Net als de twee broers zijn ook wij vaak vooral bezig met de rechten die we hebben en de beloning die we krijgen. Het is in dit verband goed te weten dat het niet vreemd is dat de jongste zoon een deel van de erfenis meekrijgt om elders een bestaan op te bouwen. Een boer kon zijn land niet makkelijk verdelen tussen twee zoons, maar kon wel zijn jongere kinderen de kans geven elders een nieuwe start te maken. Dat de jongste zoon deze geboden kans vergooid is hem wel aan te rekenen. Toch is zijn vader blij als hij terugkomt. Hij heeft een heel andere kijk op de werkelijkheid, hij denkt in relaties. Hij is verheugd omdat de relatie weer is hersteld.
In dit Jaar van Barmhartigheid worden we telkens herinnerd aan de gelijkenis van de verloren zoon omdat veel publicaties geïllustreerd worden door het schilderij dat Rembrandt maakte van dit verhaal. Het verhaal helpt ons er aan herinneren hoe groot en onvoorwaardelijk Gods barmhartigheid is.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten