We lezen deze zondag een verhaal vol contrasten. Over een arme en een rijke man, tijdens hun leven en na hun dood.
Waar is het Jezus in dit verhaal om te doen? Gaat het om Lazarus, die tijdens zijn leven ziek en arm is, maar in de hemel gerechtvaardigd wordt? Gaat het er over dat rijk zijn slecht is? Of gaat het meer om de vraag hoe we eerlijk en rechtvaardig leven kunnen leven, ondanks de verschillen tussen mensen?
Arm en rijk zijn van alle eeuwen. Ook in onze samenleving worden kinderen hiermee geconfronteerd.
Deze kinderwoorddienst denken we met de kinderen na over hoe je omgaat met bezit, en met mensen die minder hebben en we hopen dat de kinderen ontdekken wat echte rijkdom is.
Opening
Gratis snoep!
Zet op een tafeltje een kaars en twee schalen.
Eén schaal bevat zakjes met snoepjes. De andere schaal is leeg.
Bij binnenkomst zien de kinderen een schaal met zakjes snoep staan. Zorg dat dit er feestelijk uitziet.
U vraagt de kinderen allemaal een zakje uit de schaal te nemen. Het zakje mag nog niet worden opgemaakt.
In het verwerkingsgesprek met de kinderen over het Evangelie komen deze snoepzakjes weer aan de orde.
Steek een kaars aan en spreek het openingsgebed uit .
Kinderfilmpjes rond evangelieverhalen: Kleine Uil wordt wijs
Een nieuwe, leuke manier om kinderen bijbelverhalen te vertellen! Maak kennis met Joes, Kleine Uil en een spannend verhaal uit het 'Boek van mijn Moeder'. Te vinden op YouTube onder 'Kleine Uil wordt wijs'. En hieronder.
Wat is er gebeurd? Kleine Uil woont met zijn wijze Moeder in de kerktoren. Op wonderbaarlijke wijze komt hij terecht voor de deur bij Joes. Dan begint een vriendschap waarin verhalen een grote rol spelen. Verhalen uit het Boek van zijn Moeder. Want Kleine Uil mag dan een uilskuiken zijn, hij is niet zo dom als hij denkt!
De 7-minuten filmpjes komen vrij beschikbaar via onze site. De kinderen kunnen ze zelf bekijken. Zo gaan ze mee op verhalenreis met Kleine Uil, Joes en Mara. Ze worden meegenomen in het poppenspel, ze horen de verhalen van en over Jezus en de reactie van de vriendjes. Zo krijgen ze grote geloofsthema’s mee: verwondering, oog hebben voor elkaar, dankbaarheid, een tweede kans geven, en nog veel meer.
Bekijk hier aflevering 1: Oog hebben voor elkaar, gebaseerd op het verhaal van rijke man en de arme Lazarus (Lucas 16,19-31)
YouTube kanaal ‘Kleine Uil wordt wijs’
Kleine Uil wordt wijs komt uit bij Uitgeverij Adveniat en wordt mede mogelijk gemaakt door de StBKBO te Nieuw-Vennep.
Navertelling Lucas 16,19-31
De bijbelvertelling uit de (Samenlees)Bijbel in Gewone Taal is geschikt om te lezen. Voor de kleinere kinderen kan gekozen worden voor de navertelling.
De rijke man en de arme Lazarus
Er was eens een rijke man, die zijn hele leven alles had wat zijn hartje begeerde. Hij had een heerlijk leventje. Hij kon eten en drinken zoveel hij wilde. Geld speelde geen rol. Alles draaide om hem. En zo zag hij niet dat er vlakbij iemand was die niets had.
Die arme man verlangde naar wat eten en drinken van de tafel van de rijke man, maar er kwamen alleen maar honden die zijn wonden likten. De arme Lazarus ging dood. Hij kwam bij God en mocht uitrusten in de schoot van Abraham.
Ook de rijke man ging dood. Nu had de rijke man erge dorst. “Abraham,” riep hij, “stuur Lazarus naar me toe met een beetje water. Ik heb zo’n dorst. Ik verlang zo naar water.”
Maar Abraham zei: ”Jij hebt alles al gehad tijdens je leven. Ook al zou ik willen ik kan niet bij je komen.”
De rijke man zei: “Dan smeek ik u: laat iemand mijn vijf broers waarschuwen dat het slecht met hen afloopt, als ze alleen maar aan zichzelf denken.”
Maar Abraham zei: ”Ze kunnen het weten. Het staat in de Bijbel. Mozes heeft ons de woorden van God gegeven hoe we het beste met elkaar kunnen omgaan. Ook de profeten hebben steeds geroepen: ”Kijk om naar elkaar. Laat elkaar niet stikken. Doe recht en gerechtigheid. Zelfs al zou iemand uit de dood opstaan, dan nog zullen ze niet luisteren.”
Gebed
Openings- en slotgebed
Openingsgebed
God,
Wij zijn mensen naar uw beeld.
Zo heeft U ons gemaakt.
We hebben handen
om te bouwen aan een wereld
waar we in vrede kunnen leven.
We hebben voeten
om naar iemand toe te gaan
die getroost wil worden.
We hebben ogen
om te zien
dat iemand hulp nodig heeft.
We hebben een mond
om te zeggen
wat ons dwars zit
en zo niet kan doorgaan.
Wij zijn mensen naar Uw beeld.
Ieder verschillend met een eigen kleur.
Geef dat we al die kleuren gebruiken
om een hemel op aarde te maken.
Uit: Bagage, SGO Hoevelaken
Slotgebed
God,
Wij bidden U
voor alle kinderen
die zichzelf moeten redden,
die geen bescherming hebben.
Dat zij een thuis mogen vinden.
Wij bidden U, God,
Voor de kinderen
die niet welkom zijn,
die wachten
op een teken van uw liefde.
Wij bidden U, God,
laat ons dankbaar zijn
voor de liefde en zorg
die wij in ons leven mogen ontvangen.
Leer ons die liefde ook te geven
aan anderen.
Amen
(overgenomen uit Plezierige Zondag, kinderwoorddiensten voor het jaar C, Joke Brugman, Gooi en Sticht, Baarn,1994,blz. 164)
Verwerking
Gesprek met de kinderen
Start het nagesprek als volgt: u laat de kinderen de lege schaal zien die u bij de opening hebt gebruikt. U vertelt de kinderen dat u in deze schaal snoepjes wilt verzamelen en die aan de voedselbank wilt geven.
U vraagt de kinderen daarna wat zij met hun zakje snoep willen doen. Ze mogen het open maken en zelf opeten. Ze mogen er iets uit pakken en iets in de lege schaal doen. Ze mogen ook het hele zakje in de lege schaal doen.
Elk kind zal een eigen keuze maken. Geeft het kind iets af van wat het bezit? Geeft het een aantal snoepjes af? Of geeft alles terug? Wat zijn hierbij de overwegingen van de kinderen? Vraag daarna, zonder een oordeel te geven.
Ga dan terug naar wat er in de evangelielezing gezegd wordt over de rijke man. Zien de kinderen een verband tussen de keuzes die zij zelf maken met het wel of niet terug geven van de snoepjes in de lege schaal en de rijke man? Wanneer vinden zij dat ze een goede keuze gemaakt hebben? Een keuze die rechtvaardig is? Wat betekent rechtvaardig? Leg zo nodig uit dat het betekent dat iedereen een gelijke kans kan krijgen.
Het is niet de bedoeling dat de kinderen gaan denken dat je eigenlijk niet rijk zou mogen zijn, of dat je altijd alles af moet geven. Het gaat er vooral over hoe je omgaat met wat je bezit.
Hoe vinden ze dat de rijke man dat doet? Hoe vinden ze dat zij zelf dat doen? Zijn rijke mensen altijd gelukkiger dan arme mensen? Hoe denken de kinderen daarover?
Kun je arm zijn en je toch rijk voelen? En kun je rijk zijn en je toch arm voelen?
Wat vinden de kinderen van het idee om de komende week wat geld te sparen? Niet voor zichzelf maar voor een ander?
Als verwerking kunt u spaarpotjes gaan maken met de kinderen (zie voorbeelden bij Extra’s).
Je kunt je ook rijk voelen omdat iemand aan je denkt. En dat kan ook prima zonder geld! Maak met de kinderen een prachtig boeket ‘vergeet mij nietjes.’ (zie hiervoor de Extra’s)
Spaarpotjes maken
U kunt met de kinderen na het gesprek over hoe je omgaat met wat je hebt ervoor kiezen om spaarpotjes te maken. De spaarpotjes kunnen gemaakt worden plastic flesjes, of van lege melkpakken.
Spaarpotje van een leeg plastic flesje
Nodig:
- Leeg plastic flesje
- Gekleurd papier
- Lijm (geschikt voor plakken van papier op plastic)
- Schaar
- Scherp mesje
- potloden
- Rondje kleine zwarte stickertjes (voor de ogen en de neus)
- Kralen of lege dopjes (voor de poten)
Geef elk kind een plastic flesje.
Laat het voorbeeld zien van het spaarpotje (de afbeelding of maak een voorbeeld).
Laat de kinderen 2 oren uitknippen.
Laat de kinderen een strook papier uitknippen die half om de fles heen past (zie voorbeeld)
Snijd zelf met een scherp mesje 2 gleufjes voor de oren en een gleuf voor het geld door te gooien.
Laat de kinderen de plastic fles versieren met de oren en de strook papier. Laat ze ook de stickers voor de ogen en neus bevestigen. Laat de kinderen tot slot de pootjes eraan lijmen.
Klaar!
Spaarpotje van een leeg melk- of sapkarton
Nodig:
- Leeg melk of sap karton
- Diverse soorten papier om te versieren
- Lijm (geschikt voor plakken van papier op karton)
- Schaar
- Scherp mesje
- Stiften
Geef elk kind een melk of sap karton (goed schoonspoelen en laten drogen)
Laat het voorbeeld zien van het spaarpotje.
Laat de kinderen de kartonnen versieren met diverse soorten papier met- en zonder opdruk.
Ook stickers, crêpepapier en dergelijke kunnen gebruikt worden.
Snijd zelf met een scherp mesje één gleufje om het geld door te gooien.
Klaar!
Vergeet-mij-nietjes maken
Een vergeet-mij-nietje is een bloemetje dat vaak wordt gegeven om aan mensen te denken. Geef ieder kind een blad met daarop een getekend of gekopieerd vergeet-mij-nietje.
De kinderen mogen op ieder blaadje schrijven aan wie zij vandaag een beetje geluk willen geven door aan ze te denken. Daarna mag het vergeet-mij-nietje gekleurd en uitgeknipt worden.
Tip: Wilt u het zelf kleuren achterwege laten? Kies dan voor een afdruk op blauw papier.
Tip: Plak alle uitgeknipte vergeet mij nietjes op een groot vel tot een groot boeket.
Liedje: Lazarus
Lazarus ligt op de stoep,
niemand luistert als hij roept,
niemand geeft hem iets te eten,
uitgehongerd en vergeten
wacht hij op wat kruimels brood;
en hij sterft in de hongerdood.
Binnen is de rijke man
en hij neemt het er goed van.
Er is brood voor nu en morgen,
vrolijk feest hij zonder zorgen;
tot de dood een einde maakt
aan geluk en leef maar raak.
Lazarus wordt in die nacht
door Gods engelen thuisgebracht.
Maar de rijkaard met zijn weelde
die het daag'lijks brood niet deelde,
vindt geen plaats bij God,
hij is buiten in de duisternis.
Tekst Hanna Lam, muziek Wim ter Burg, Alles wordt nieuw, 3,17, Callenbach Nijkerk
Verhaal: Hemel en hel
Lisa had in de kerk het verhaal van Lazarus en de rijke man gehoord en snapte er niets van. Ze ging daarom naar papa om hem te vragen wat nou het verschil was tussen de hemel en de hel. Lazarus en de rijke man waren toch op dezelfde plaats. Waarom kon Lazarus dan wel drinken en de rijke man niet. Papa moest heel diep nadenken maar kon zich uiteindelijk een verhaal herinneren dat hem vroeger wel eens verteld was:
'In de hemel stonden twee grote tafels, vol met allemaal lekkere dingen. Iedereen die dood gaat komt daar terecht.
Alleen alle mensen die goed geleefd hebben komen aan de ene tafel, en alle mensen die slechte dingen hebben gedaan komen aan de andere tafel.
De tafels in de hemel zijn enorm groot. Al het eten staat heel erg ver weg, je kunt er zelf niet bij.
Er liggen ook hele grote lepels, die je wel kunt gebruiken, maar dan lukt het je niet om zelf van de lepels eten. Je armen zijn gewoon te kort. Iemand anders moet het voor je opscheppen en de lepel naar je mond brengen.' 
'Ja maar papa', zei Lisa verbaasd, 'dan maakt het toch niet uit of je goed of slecht bent,of aan welke tafel je zit, als we allemaal toch hetzelfde krijgen?'. Verward schudden Lisa haar hoofd,'Dan heeft iedereen toch gewoon te eten en te drinken?'
Papa knikte begripvol en antwoordde:
‘Dat zeg jij Lisa, omdat jij een goed mens bent. Alle goede mensen geven elkaar te eten en te drinken, ze hebben het daar heel gezellig. Maar alle slechte mensen vertrouwen elkaar niet. Ze willen zelf wel eten krijgen, maar willen de anderen niet helpen. Hierdoor krijgt niemand van de tafel met de slechte mensen te eten.
Abraham zag geen enkel probleem om Lazarus eten te geven, en Lazarus zal hetzelfde doen voor Abraham. Maar slechte mensen zullen een ander niets gunnen.'
NB: U kunt voor of na het verhaal de opdracht ‘geef elkaar te eten’ uitvoeren. Zie hiervoor de Extra's.
Geef elkaar te eten
Zorg dat de kinderen in een cirkel dicht genoeg bij elkaar zitten.
Zet voor alle kinderen een bakje met kleine snoepjes neer. Geef alle kinderen een lepel en laat ze hun handen op hun rug doen.
Vertel dan dat de snoepjes die op tafel staan voor hun zijn, maar dat ze alleen van de lepels mogen eten (en die zitten op hun rug).
Laat ze het eerst eens wat proberen. Wanneer het niet lukt stel dan aan de kinderen voor dat ze eens gaan overleggen. Hoe zouden ze dit probleem kunnen oplossen?
Als iedereen de persoon die rechts van hem of haar zit nu eens te eten zou geven, zou dat dan wel werken?
NB: Het verhaal Hemel en hel uit de Extra's hoort bij deze opdracht; u kunt natuurlijk zelf kijken of u deze samen wilt gebruiken of dat u liever zelf wat uitleg geeft.
NB2: Dit idee is natuurlijk ook uitvoerbaar met blokjes fruit, druiven of bessen.
Achtergrond
Lazarus
‘De rijke man en de arme Lazarus’ is één van de gelijkenissen uit het Lucasevangelie, die Jezus vertelt aan de Farizeeën. Jezus, wil de Farizeeën een spiegel voorhouden. Dit keer stelt Jezus de verantwoordelijkheid van de rijke ten opzichte van de arme aan de orde. Men is immers niet rijk voor zichzelf.
De naam Lazarus komt uit het Hebreeuws en betekent ‘degene die door God geholpen wordt’. (Deze bedelaar Lazarus moet niet verward worden met de broer van Marta en Maria die door Jezus uit de dood werd opgewekt.) In de ogen van de schrijvers van het Oude Testament staan de armen, door hun levenswijze, vaak dichter bij God dan de rijken. Soms wordt ‘armen’ zelfs een synoniem voor ‘vromen’ of voor ‘rechtvaardigen’.
Lazarus is niet alleen arm. Hij is ook ziek. Iedereen kan zien dat hij lijdt. De rijke man sluit zijn ogen voor dit lijden. Hij is vol van zichzelf en zijn eigen uitbundige luxe leven. Wanneer Lazarus sterft, mag hij in de schoot van Abraham liggen – de plek waar rechtvaardige mensen rust vinden. Wanneer de rijke man sterft, verblijft hij in de hel of het dodenrijk, met zicht op Abraham en Lazarus en het feestbanket. Toch is het nog niet gedaan met de hoogmoed van de rijke man (die overigens geen naam heeft). Hij wil zelfs nu nog Lazarus inschakelen voor zijn eigen programma: Lazarus moet hem maar van zijn lijden komen verlossen door hem water te komen brengen. Hij vraagt ook of Lazarus naar zijn broers mag gaan om deze te waarschuwen. Maar Abraham geeft aan dat er elke sabbat gelezen wordt uit de Thora en de Profeten. In deze Heilige schriften staan de regels en iedereen kan weten hoe te leven en zo de juiste keuzes te maken.
Deze gelijkenis gaat niet over het veroordelen van rijkdom of armoede. Het is een waarschuwing om niet door luxe en geld verblind te raken, zodat je de noodlijdende medemens aan je deur niet meer opmerkt. Het gaat in dit evangelie om keuzes maken. Kies je voor God (en daarmee voor de naasten) of niet.
In Paradisum
In de uitvaartritus van de Katholieke Kerk, het requiem, wordt vaak het ‘in paradisum’ gezongen. Van origine een Latijnse zang. Ook de Nederlandse tekst wordt vaak gezongen. Deze verwijst naar de arme Lazarus van dit Evangelie. De Nederlandse tekst luidt:
Ten paradijze
Mogen de engelen u geleiden naar het paradijs;
dat de martelaren bij uw komst u zullen ontvangen
en u binnenleiden in de heilige stad Jeruzalem.
Moge het koor van de engelen u ontvangen
en moge u met Lazarus, eens een arme,
de eeuwige rust ontvangen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten