Jezus als brood voor het leven

Dit is de tweede week dat het over brood gaat. We zitten dan ook in de 'broodrede' die in het zesde hoofdstuk van het Johannesevangelie staat.

Vandaag zijn we van Jezus die brood geeft, gekomen tot Jezus die Zelf het brood is. Zoals tijdens de uittocht van de Joden het manna in de woestijn van God kwam, zo is ook Jezus ons door God (uit de hemel) gegeven. Jezus is het die ons voedt, en dat gaat over veel meer dan het vullen van onze magen.

Met de kinderen staan we stil bij de verbinding tussen Jezus en het brood. Het brood staat symbool voor alles wat we van Jezus ontvangen. We proberen samen te zoeken naar wat Jezus ons allemaal geeft - als (geestelijk) voedsel - en zoeken daar ook symbolen bij. We hopen dat de kinderen zo ontdekken wat het betekent als Jezus zegt "Ik ben het brood van het leven".

Een boterham met beleg

Op de tafel ligt een groen kleed en er brandt een kaars. 

Op de tafel ligt ook een kale boterham op een kartonnen bordje en staat uw eigen favoriete broodbeleg.
Wijs de kinderen erop en vertel erbij dat u dit heel erg graag eet.

Zet verder een stapel kartonnen bordjes op de tafels in de kinderwoorddienstruimte met stiften hierbij.

Bid met de kinderen het openingsgebed.

Navertelling Johannes 6,24-35

De evangelielezing van vandaag is Johannes 6,24-35. Voor de jongste kinderen kan de navertelling gebruikt worden, voor wat oudere kinderen is de vertaling uit b.v. het Evangelieboek voor kinderen of de Bijbel in Gewone Taal ook heel goed te begrijpen.

Het teken van het brood

Veel mensen waren bij Jezus bij elkaar geweest. Hij had ze allemaal te eten gegeven. Daarna was Hij weer verder gegaan. Toen de mensen zagen dat Jezus en de leerlingen vertrokken waren, stapten ze in boten en voeren naar Kafarnaüm. Op die plaats, aan de andere kant van het meer, gingen zij Jezus weer zoeken.

De mensen waren blij, want ze vonden Jezus en zijn leerlingen al snel daar aan de overkant van het meer. Ze vroegen aan Jezus: “Heer, wanneer bent U hier gekomen?” Jezus antwoordde: “Jullie zijn niet naar Mij toegekomen omdat jullie de tekenen gezien hebben en begrepen hebben wat Ik deed, maar jullie komen hier omdat Ik jullie te eten heb gegeven, zodat jullie geen honger meer hadden.”
Hij zei: “Luister, gewoon brood wordt oud en bederft of verdwijnt als je het opeet. Maar het gaat in het leven om eten dat niet verdwijnt. Om eten dat eeuwig leven geeft. Dat voedsel kan de Mensenzoon jullie geven. God de Vader - God zelf - heeft gezorgd dat Hij dat kan.”

De mensen vroegen toen aan Jezus: “Wat moeten wij dan doen voor God?”
“Het enige dat God van jullie vraagt”, zei Jezus, “is dat jullie in Mij geloven, want Hij heeft Mij gestuurd.”
Toen vroegen ze aan Jezus: “Kunt U ons een teken geven om dat te bewijzen? Dan zullen we U geloven. Onze voorouders hebben in de woestijn manna gegeten, dat was het teken dat Mozes gaf. Want in de heilige boeken staat: “Hij gaf hun brood uit de hemel te eten.”
Jezus zij tegen de mensen: “Luister, het was niet Mozes die toen brood uit hemel gaf, maar mijn Vader. Mijn Vader geeft jullie ook nu het ware brood uit de Hemel. Het brood dat God geeft komt uit de hemel en geeft leven aan de wereld.”

De mensen keken elkaar aan. Dat brood wilden ze wel. Ze zeiden tegen Jezus: “Heer, geef ons dat brood vandaag en morgen, en altijd.” Jezus antwoordde: “Ik ben dat brood dat leven geeft. als je bij Mij komt zal je geen honger meer hebben; nooit meer! En als je in Mij gelooft, zul je nooit meer dorst hebben!”

Gebed uit dankbaarheid voor wat wij ontvangen

Lieve God,

U bent zo goed,
U geeft ons meer dan voldoende te eten.

Door uw brood kunnen wij groeien
en wij weten dat we zelfs uw brood kunnen uitdelen
aan andere mensen.

Maar U geeft ons nog veel meer!
Met uw woorden als voedsel
zijn wij onderweg in ons leven.
Ze helpen ons om de goede weg te gaan.

God, wij danken U al het voedsel dat U ons geeft.
Voor alle hulp, warmte en goede raad,
en voor ons dagelijks brood.
Wilt U ons helpen om het met anderen te delen?

Amen

Gesprek met de kinderen

Voor het gesprek met de kinderen heeft u de kartonnen bordjes nodig, die u van te voren heeft klaargelegd. Hierbij gebruiken de kinderen stiften, waarmee ze goed op de bordjes kunnen schrijven en tekenen.

U geeft ieder kind een kartonnen picknick-bordje. Vertel bij de kale boterham en uw favoriete beleg (die bij de kaars op de tafel staan) wat u het liefst op brood eet. Laat daarna de kinderen vertellen wat zij het liefst op hun brood eten, en vraag hen of ze dat aan de linkerkant van het kartonnen bordje willen schrijven. (bij de jongere kinderen kunt u het bord in tweeën delen; zij kunnen ook tekenen in plaats van schrijven.)

Bespreek met de kinderen wie voor hun brood, en dat lekkere beleg, zorgen.
Vraag dan aan de kinderen of deze mensen die voor hen zorgen alleen maar brood en beleg aan hen geven. Of krijgen ze ook nog iets anders? Zijn er nog andere dingen die ze, behalve brood en ander eten, ook echt nodig hebben? (Help de kinderen hierbij op weg, zodat ze loskomen van de materiële zaken. Een huis, een bed en water zijn natuurlijk ook nodig, maar daar kan je alleen maar blij mee zijn en van genieten als ….) Denk bijvoorbeeld aan: hulp, liefde, knuffels, aandacht, enzovoort).
Bedenk hierbij van te voren een paar hulpvragen, zoals: ‘Wat doet je moeder als gevallen bent?’ ‘Hoe wordt meestal naar bed gebracht?’ ‘Wat helpt jou het beste als het op school wat moeilijk is?’ Enzovoort. Dat zijn de dingen die maken dat je je fijn voelt in je leven.

Vraag dan aan de kinderen om deze niet-materiële dingen op de rechterhelft van het bordje te schrijven of te tekenen.
Vertel de kinderen dat Jezus in het bijbelverhaal ook goed voor de mensen wilde zorgen. Ook Hij wilde niet alleen brood geven, maar juist ook de andere dingen die zo belangrijk zijn.

Onderzoek daarna in een kort gesprekje samen met de kinderen wat Jezus dan nog meer aan de mensen geeft. Wat is het dat Jezus zo belangrijk vindt.
Onderstreep dit door zelf te vertellen welke belangrijke dingen Jezus u geeft, waarmee u het leven fijn vindt en merkt dat God er voor u is.

Knutselen: knapzak voor het leven maken

De kinderen maken een knapzak, zo'n gezellig opgevouwen doek aan een stok. In deze knapzak komt nu meer dan gewoon brood: namelijk, de mooie dingen die in het leven goed van pas komen: liefde, eerlijkheid, behulpzaamheid, trouw, enzovoort. 

Benodigdheden:

- voor ieder kind een stok (dat kan een echte tak, of een bamboe-stok zijn uit het tuincentrum
- voor ieder kind een stukje stof/lap op het formaat van een vierkante theedoek
- touw om de knapzakken dicht te binden en aan de stok vast te maken
- vellen papier om op te schrijven
- pennen en potloden
- gekleurd karton
- stiften of potloden
- snoepjes in de vorm van een hart

Laat ieder kind een stok en een lap uitkiezen. Vraag de kinderen wat zij bedacht hebben bij de Verwerking, toen zij hun bordjes volschreven. Wat hebben zij nog meer nodig om goed te kunnen leven, dan brood om te eten? Jezus noemt Zichzelf het brood dat uit de Hemel komt. Het brood dat Hij is, staat voor meer dan echt brood om te eten. Het staat voor geestelijk voedsel. Brood wordt dan een symbool voor veel meer.

Help de kinderen om de dingen die nodig zijn voor een goed leven om te zetten in symbolen die zij (eventueel met hulp) op karton kunnen tekenen en uitknippen. Vul de knapzak met de symbolen. Vul dit eventueel aan met een paar snoepjes in de vorm van een hartje. Knoop de knapzak dicht en bind deze met het touw aan de stok. 

Wanneer kinderen het moeilijk vinden om symbolen te bedenken, help ze dan op weg. 

Liefde is natuurlijk een hartje. Vrede is het vredesteken. Het teken van de hoop is een anker. Maar ook geloof, vriendschap, blijdschap, elkaar helpen en trouw zijn kun je uitbeelden met symbolen.

    

Knutselen: rijstsymbool maken

Als voorbereiding is het handig om thuis de rijst te kleuren. 

Nodig voor de voorbereiding:
- Ongekookte rijst
- Plastic zakjes
- Azijn
- Voedselkeurstof (te koop voor het versieren van cakejes bij supermarkt, Xenos of bij de toko)
- Krant

Doe de (ongekookte) rijst in een plastic zakje en druppel er wat levensmiddelenkleurstof bij.
Voeg (weinig) azijn toe (maak het niet te nat). Maak de zak goed dicht en schudden maar. Laat de rijst dan enkele uren drogen op een krant.

Als u het sneller wilt doen droog de gekleurde rijst dan in de oven op bakpapier (25 minuten op 50 à 60 graden.

Nodig tijdens de kinderwoorddienst zelf:
- De gekleurde rijst
- Stevig papier
- Potloden
- Lijm
- Haarlak
- Crêpepapier

Het symbool dat vandaag bij Jezus hoort is het brood. Dat brood staat voor veel meer, voor liefde, vrede en vriendschap, voor hulp en ontferming, voor goedheid en blijdschap.

Laat de kinderen eerst een symbool kiezen dat ze bij zichzelf vinden passen (een paar voorbeelden staan hieronder). Daarvan maken ze een (eenvoudige!) tekening ten grootte van een half A4-tje. Gebruik hiervoor stevig papier of karton. Daarna brengen de kinderen lijm aan binnen de lijntjes van hun tekening. Strooi de verschillende kleuren rijst op de lijm en laat het drogen.
Spray het geheel na het drogen nog een beetje in met haarlak of een blanke lakspray, dan blijven de korreltjes nog beter zitten.

Als er nog tijd is, maak dan met crêpepapier een randje om het schilderij.

      

Kleurplaat Ik ben het brood

Druk voor elk kind een kleurplaat af, en praat tijdens het kleuren met de kinderen over wat ze zien. Van wie is die hand bijvoorbeeld? En waarom kijken sommige mensen op de kleurplaat zo moeilijk?

 

Achtergrond

Ik ben het brood des levens

In de evangelielezing wordt doorgegaan op de gebeurtenis met de vijf broden en de twee vissen. Omdat Jezus de menigte te eten gaf, zien zij Hem als een wonderdoener. Maar Jezus is geen wonderman; Hij vraagt geen heldenstatus. Hij vraagt vertrouwen. Hij vraagt geloof. Vandaag zijn we van Jezus die brood geeft, gekomen tot Jezus die Zelf het brood is.

Wie erin slaagt zijn leven vertrouwensvol met Jezus te verbinden, zal ontdekken dat dat genoeg is. Die zal ontdekken dat Jezus Zelf brood wordt om van te leven. Hij schenkt Zichzelf aan ons, als voedsel voor onderweg, als brood dat uit de Hemel is neergedaald. Hij lest elke dorst en stilt elke honger. Dat doet Hij, omdat Hij het antwoord is op vragen en verlangens die door geen enkel mens kunnen worden vervuld. Hij doet dit opdat wij zouden leven, vrijuit, volop als mensen die niets te verliezen hebben, omdat ze alles al gewonnen hebben. (Uit Jean Bastiaens, Het Woord is mens geworden, Halewijn 2015, blz.199)

Leren vertrouwen - wat er onderweg ook gebeurt - dat heet bij Jezus: geloven. Het gaat om een levenshouding en een leerweg.
Wie zich leert toevertrouwen, zal merken dat de krachten vanuit het leven sterker zijn dan de krachten van de dood.

Brood
Voor ons is brood een voedingsmiddel, in de Joodse cultuur stond en staat brood als teken voor al het voedsel. Daarbij komt nog dat de mensen in de tijd van Jezus veel brood aten. Ze hadden een ander voedingspatroon en niet zo heel veel verschillende soorten voedsel zoals wij die kennen. 
Jezus noemt Zichzelf het brood dat leven geeft. Later zal Jezus  Zichzelf nogmaals met brood vergelijken, wanneer Hij zal zeggen dat het brood zijn Lichaam is. Iets wat wij nog elke zondag in de Eucharistie herhaald horen bij de consecratie. 

'Ik ben' uitspraken van Jezus

In het Johannesevangelie doet Jezus zeven keer een ‘Ik ben’ uitspraak. De eerste uitspraak is de laatste regel van de lezing van deze zondag:
'Ik ben het brood des levens’ (6,35)
De overige uitspraken zijn:
‘Ik ben het licht van de wereld’ (8,12)
‘Ik ben de deur der schapen’ (10,7)
‘Ik ben de goede herder’ (10,11)
‘Ik ben de opstanding en het leven’ (11,25)
‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’ (14,6)
‘Ik ben de ware wijnstok’ (15,1)

Deze ‘Ik ben’ uitspraken zijn allemaal van Jezus Zelf afkomstig. Uitgesproken tijdens redevoeringen tegenover zijn discipelen en andere aanwezigen.
De zeven ‘Ik ben’ uitspraken illustreren alle een bepaalde functie van Jezus.
Brood - Hij onderhoudt de mensen
Licht - Hij verlicht hun levensweg
Deur - Hij verleent hen toegang
Herder - Hij draagt zorg voor hen
Opstanding - Hij schenkt hen leven
Weg, waarheid, leven - Hij leidt hen in de juiste richting
Wijnstok - Hij maakt hen productief

Jezus geeft hiermee aan dat wij als mensen in alles van Hem afhankelijk zijn. Wij leven dankzij Hem.